S³awomir Shuty w Skarbnicy – M³odo¶æ w czasach transformacji
– W Hucie bywam regularnie, bo przyje¿d¿am odwiedziæ rodziców. Brakuje tu nowoczesnych klubów, które przyci±gnê³yby m³odych ludzi. Potencja³ starej czê¶ci dzielnicy jest zbyt s³abo wykorzystywany do promocji miasta i przyci±gania turystów – mówi³ S³awomir Shuty na spotkaniu z czytelnikami, które 28 kwietnia odby³o siê w ksiêgarni Skarbnica.
Bezpo¶rednim powodem zaproszenia pisarza by³a jego ostatnia ksi±¿ka, wydany w zesz³ym roku przez Korporacjê Ha!art tom opowiadañ zatytu³owany „Dziewiêædziesi±te”. Ostatnia dekada minionego stulecia przynios³a Polakom niespotykany wcze¶niej wachlarz mo¿liwo¶ci samorealizacji i wspomnieniowa proza Shutego dobrze to ukazuje. Czyni to jednak w przewrotny sposób. Ka¿da próba nadania przez bohatera sensu swemu ¿yciu – s³u¿ba wojskowa, pobyt w sekcie, handel uliczny, wyjazd za granicê, praca w banku – koñczy siê pora¿k±. Jak mo¿na przeczytaæ we wstêpie, fabu³a ksi±¿ki w du¿ej mierze oparta jest na biografii jej autora, dla którego lata dziewiêædziesi±te by³y okresem intensywnie prze¿ywanej m³odo¶ci. Sk³ada³o siê na ni± tak¿e bujne ¿ycie towarzyskie. Przed rozpoczêciem studiów przysz³y pisarz prowadzi³ je niemal wy³±cznie w miejscu, w którym siê wychowa³ i któremu zawdziêcza swój artystyczny pseudonim, czyli w Nowej Hucie. W opowiadaniach pojawiaj± siê wiêc obrazki z dzielnicy: wizyta na Tomexie, seans w kinie ¦wiatowid, otwarcie hipermarketu w Czy¿ynach. Ca³o¶æ opisana jest barwnym, potoczystym jêzykiem, z du¿± doz± ironicznego humoru.
Chocia¿ twórca dawno temu wyprowadzi³ siê z dzielnicy, Nowa Huta nadal go inspiruje. Niedawno rozpocz±³ tu zdjêcia do filmu pod tytu³em „Cargo”, realizowanego ¿mudn± technik± rotoskopii. Polega ona na zamianie scen aktorskich na animowane drog± wy¶wietlania na papierze obrazu zapisanego na ta¶mie filmowej i kopiowaniu go przez rysownika. Shuty my¶li te¿ o nakrêceniu fabu³y, której akcja rozgrywa siê w dzielnicy. Nowohuckie osiedla pojawi± siê zapewne wcze¶niej w jego kolejnej ksi±¿ce, która ma byæ po¶wiêcona dorastaniu w burzliwych latach osiemdziesi±tych.
„Dziewiêædziesi±te” s± do nabycia w ksiêgarni Skarbnica.
Andrzej Robak
Do 5 pa¼dziernika br. w nowohuckim oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa – Nowa Huta dla Wolnej i Niepodleg³ej
We wtorek, 29 kwietnia, w Oddziale Dzieje Nowej Huty Muzeum Historycznego Miasta Krakowa (os. S³oneczne 16) otwarta zosta³a bardzo ciekawa wystawa pt. „Nowa Huta dla Wolnej Polski”, która w atrakcyjnej dla zwiedzaj±cych formie ukazuje walkê wielu mieszkañców tej dzielnicy Krakowa z systemem komunistycznym. Przyby³ych na wernisa¿ go¶ci powita³ dyrektor MHK Micha³ Niezabitowski, a w tematykê wystawy wprowadzi³ jej kurator Pawe³ Jag³o.
Pracownikom nowohuckiego oddzia³u MHK, na niewielkiej powierzchni, uda³o siê zgromadziæ wiele unikalnych pami±tek. Zobaczyæ tam mo¿na m. in. solidarno¶ciowe ¶wiece przynoszone w stanie wojennym przez komisje zak³adowe „Solidarno¶ci” do ko¶cio³a w Mistrzejowicach, obraz Matki Bo¿ej Internowanych z Za³ê¿a i Uherców, akcesoria ZOMO-wców oraz dziesi±tki unikalnych zdjêæ - od czasów walki o krzy¿ w roku 1960 po kwietniowo-majowe strajki w roku 1988. Zdjêciom towarzysz± du¿ego formatu rysunki Piotra Urbanka wykonane w stylistyce kolorowego komiksu, które znakomicie ilustruj± przedstawiane wydarzenia historyczne. Uzupe³nieniem wystawy jest licz±cy ponad 300 stron katalog, w którym znale¼æ mo¿na przekrojowe teksty historyków po¶wiêcone poszczególnym epizodom nowohuckiej historii, relacje bohaterów minionych wydarzeñ oraz opis wszystkich eksponatów prezentowanych na wystawie.
(f)
Zapraszamy na wernisa¿ wystawy „Na fali wspomnieñ” w NCK 8 maja o godz. 18. – STANIS£AW GAWLIÑSKI FOTOREPORTER NOWEJ HUTY
Ju¿ nied³ugo w czerwcu przypadnie 65.rocznica rozpoczêcie budowy Kombinatu Metalurgicznego, a przy nim Nowej Huty, która w krótkim czasie sta³a siê piêkn± czê¶ci± Krakowa i têtni³a ciekawym ¿yciem jej mieszkañców. S± jeszcze w¶ród nas ludzie, którzy byli aktywnymi uczestnikami tamtych wydarzeñ. Zupe³nie wyj±tkow± rolê odegrali Ci co dokumentowali wydarzenia w Nowej Hucie. Do takich osób nale¿a³ fotoreporter Stanis³aw Gawliñski, który od 58 lat jest zwi±zany z Now± Hut±. Urodzi³ siê we Lwowie, a do Nowej Huty przyjecha³ po raz pierwszy w 1956 r. Pocz±tkowo by³ wspó³pracownikiem, a od 1965 r. sta³ym fotoreporterem tygodnika „G³os Nowej Huty”. By³ ¶wiadkiem rozbudowy Kombinatu Metalurgicznego HiL i dzielnicy utrwalaj±c na zdjêciach ludzi, wydarzenia i architekturê. Jego domowe archiwum zawiera dziesi±tki tysiêcy negatywów, z których mo¿na odtworzyæ historiê Nowej Huty. W przysz³ym tygodniu 8 maja o godz. 18.00 w Foto-Galerii, budynku A Nowohuckiego Centrum Kultury zostanie otwarta wystawa zdjêæ pod has³em Stanis³aw Gawliñski – fotoreporter z Nowej Huty „Na fali wspomnieñ”. Wystawa bêdzie czynna do 1 czerwca, wstêp wolny. (ca³y artyku³ S³awomira Pietrzyka o Stanis³awie Gawliñskim w najnowszym wydaniu „G³osu”)
Wiosna w Nowej Hucie to eksplozja zieleni a wiosenny maj w Nowej Hucie to uczta dla mi³o¶ników muzyki. W dniach 7-30 maja O¶rodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida zaprasza na 19. Nowohuck± Wiosnê Muzyczn±. Jak co roku bêdzie mo¿na wybieraæ w¶ród wydarzeñ w ró¿nych muzycznych klimatach - nie zabraknie zarówno muzyki powa¿nej, poetyckiej, jak i improwizowanej, rockowo-bluesowo-akustycznej czy zbuntowanej punkowo-podwórkowej, a tak¿e mieszanki zmys³owej bossa novy, swingu, tanga, i bolera. Wszystkie spotkania odbêd± siê w najbardziej zielonej czê¶ci Krakowa – Nowej Hucie, która po raz dziewiêtnasty zakwitnie w maju muzyk±.
Koncerty odbêd± siê w O¶rodku Kultury im. C. K. Norwida (os. Górali 5), ARTzonie OKN (os. Górali 4), Klubie Ku¼nia OKN (os. Z³otego Wieku 14), Kinie Studyjnym Sfinks (os. Górali 5), w ko¶ciele ¶w. Bart³omieja w Mogile (ul. Klasztorna 11) oraz ko¶ciele ¶w. Maksymiliana M. Kolbego w Mistrzejowicach (os. Tysi±clecia 86).
Rockowo-blusowo zagra Pora wiatru (9 V, g.18, ARTzona OKN). Finali¶ci Must Be the Music bêd± towarzyszyæ wernisa¿owi wystawy Mileny Wnuk pn. „Jedwabiem malowane”. Melomanów swingu, tanga i bolera zapraszamy na „Orze¼wienie” - zmys³owy koncert zespo³u Emoliente (16 V, g. 19, ARTzona OKN). Muzyki swobodnie improwizowanej bêdzie mo¿na pos³uchaæ podczas koncertu „Odstaj±ce Ucho” (23 V, g. 19, Klub Ku¼nia OKN). Zaimprowizuj± dla Was krakowsko- tarnowski kwartet OKOP i krakowsko-trójmiejski duet SAMBAR. Dla amatorów filmu grozy proponujemy projekcjê filmu „Nosferatu - symfonia grozy” z 1922 r. z muzyk± na ¿ywo w wykonaniu zespo³u integracyjnego Dobczycka Band (15 V, g. 19, Kino Studyjne Sfinks). A dla fanów dobrego punk-rocka zagra zbuntowana kapela podwórkowa „Hañba” (30 V, g. 20, ARTzona).
Mi³o¶ników spokojniejszych, poetyckich klimatów ucieszy Recital Agnieszki Rosnerówny (27 V, g. 19, ARTzona OKN). Nie braknie równie¿ atrakcji dla sympatyków mu¿yki powa¿nej. Kwartet smyczkowy Stringendo ZPS Muzycznych im. M. Kar³owicza w Krakowie zagra „Muzykê Mistrzów u ¶w. Bart³omieja” (7 V, g. 18.30, Ko¶ció³ ¶w. Bart³omieja w Mogile). W programie W. A. Mozart oraz D. Szostakowicz. W cyklu „Jestem st±d. Mistrzejowickie portrety ludzi Kultury” spotkamy siê z dyrygentem i kompozytorem Rafa³em Marchewczykiem (17 V g. 18, Klub Ku¼nia OKN), spotkaniu towarzyszyæ bêdzie koncert chóru Vox Populi. Orkiestra Symfoniczna Krakowska M³oda Filharmonia ZPS Muzycznych im. M. Kar³owicza zaprasza na koncert „Wielcy kompozytorzy - M³odzi muzycy” (18 V, g.18, Ko¶ció³ pw. ¶w. M. M. Kolbego w Mistrzejowicach). W programie: J. S. Bach, A. Vivaldi, H. Wieniawski, K. Ogiñski. W podsumowaniu powa¿nej czê¶ci muzycznej uczty us³yszymy tak znakomitych kompozytorów jak: B. Romberg, F. Mendelssohn-Bartholdy, C.P.E. Bach, C. Debussy, I. Clarke, F. Borne w wykonaniu Agnieszki Nowak i Natalii Ku¼mickiej (20 V, g. 18, ARTzona OKN).
Na wszystkie koncert wstêp jest wolny, Organizatorzy zapraszaj±. Szczegó³owy program mo¿na znale¼æ na stronie www.okn.edu.pl.
(f)
35 lat temu Jan Pawe³ II przyby³ do Sanktuarium Krzy¿a ¦wiêtego w Mogile – PAPIE¯ LUDZI PRACY
27 kwietnia br., w ¶wiêto Mi³osierdzia Bo¿ego, b³. Jan Pawe³ II og³oszony zostanie ¶wiêtym. Zapewne wielu mieszkañców Nowej Huty przywo³ywaæ bêdzie z tej okazji w³asne wspomnienia zwi±zane z osob± Papie¿a Polaka. Niejeden wspomina³ bêdzie jego dwie nowohuckie wizyty – tê w Mogile i tê w Mistrzejowicach. Przypomnijmy dzisiaj tê pierwsz± z nich. Tak¿e dlatego, ¿e 9 czerwca br. minie dok³adnie 35 lat od chwili gdy helikopter z Janem Paw³em II wyl±dowa³ na stadionie Hutnika, a Sanktuarium Krzy¿a ¦wiêtego w Mogile sta³o siê ¶wiadkiem wydarzenia o randze historycznej. Pierwsza pielgrzymka Jana Paw³a do Ojczyzny zmieni³a wszystko, chocia¿ przekonali¶my siê o tym dopiero pó¼niej. Przecie¿ w 1979 roku nikomu nawet siê nie ¶ni³o, co stanie siê za rok. Nikt nie wyobra¿a³ sobie, ¿e narodzi siê wielki ogólnopolski ruch spo³eczny, ¿e powstanie „Solidarno¶æ”. A zapewne nawet najwiêksi fanta¶ci nie przypuszczali, ¿e za dekadê upadnie system komunistyczny.
Spotkanie z papie¿em zgromadzi³o prawdziwe t³umy mieszkañców Nowej Huty i przyby³ych do Mogi³y p±tników.
Fot. Andrzej Kalinowski
Krakowsk± tradycj± jest odwiedzanie Bo¿ych Grobów w Wielkanoc i Poniedzia³ek Wielkanocny. Mnogo¶æ ko¶cio³ów w obrêbie Starego Miasta sprawia, ¿e w ci±gu godziny, czy dwóch godzin, odwiedziæ mo¿na kilkana¶cie takich grobów w ró¿nych ko¶cio³ach. Ale i w Nowej Hucie warto po¶wiêciæ poobiedni spacer z rodzin± na odwiedzenie kilku nowohuckich ko¶cio³ów, w których zobaczyæ mo¿na piêkne i sk³aniaj±ce do refleksji Groby Pañskie. Na nas szczególne wra¿enie zrobi³ tegoroczny Grób Pañski w bazylice OO. Cystersów w Mogile. Urzek³a nas jego prosta, a zarazem nadzwyczaj piêkna i dostojna forma, sk³aniaj±ca do modlitwy i zadumy.
(f)
Na spotkaniu wielkanocnym organizowanym przez Fundacjê „Prometeusz” red. S³awomir Pietrzyk przewodnicz±cy Kapitu³y Tytu³u Nowohucianina Roku wrêczy³ ten tytu³ za rok 2013 Wies³awowi Ibkowi, prezydentowi tej fundacji, Filantropowi Krakowa Roku 2008, Kawalerowi Orderu U¶miechu i wielu uhonorowañ za dzia³alno¶æ charytatywn± na rzecz dzieci i niepe³nosprawnych i pokrzywdzonych przez los, a od 1952 roku zwi±zanemu z Now± Hut±.
W tym w³a¶nie roku ojciec Wies³awa Ibka otrzyma³ mieszkanie kwaterunkowe w Nowej Hucie, gdzie pracowa³ w Kombinacie Metalurgicznym od 1950 roku do pó¼niej przed³u¿anej kilkakrotnie emerytury. W tamtym roku wraz z mam± i trójk± rodzeñstwa pan Wies³aw zamieszka³ na osiedlu Willowym (dawne A1), które by³o pierwszym osiedlem wybudowanym w tej dzielnicy Krakowa i tam zamieszkuje do dzisiaj. (dalsza czê¶æ artyku³u znajduje siê w wydaniu drukowanym)
Od 29 kwietnia br. w nowohuckim oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa – Nowa Huta dla Wolnej i Niepodleg³ej
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zaprasza na wystawê o opozycyjnej Nowej Hucie. Brzmi to trochê paradoksalnie, bo najm³odsza dzielnica Krakowa powsta³a w okresie stalinizmu, kojarzy siê zdecydowanie z ideologi± socjalistyczn±.
A jednak od samego pocz±tku istnienia Nowej Huty, najpierw w¶ród jej budowniczych, potem mieszkañców bywa³y jednostki, dla których system polityczny zaprowadzony w Polsce przez Sowietów, by³ nie do przyjêcia. Byli ¿o³nierze Armii Krajowej, oficerowi przedwojennego Wojska Polskiego, czy ¿o³nierze wyklêci te¿ budowali Now± Hutê i czasem g³o¶no wyra¿ali swój negatywny stosunek do komunistycznych w³adz. Koniec lat 50. XX wieku przynosi pierwszy powa¿ny bunt mieszkañców Nowej Huty przeciwko w³adzy ludowej – decyzja o cofniêciu pozwolenia na budowê ko¶cio³a na os. Teatralnym doprowadzi³a do walk ulicznych 27 i 28 kwietnia 1960 r. Przesz³y one do historii jako Obrona Krzy¿a w Nowej Hucie. Wydarzenie to nie tylko zakoñczy³o spo³eczny eksperyment w³adz – próbê stworzenia „nowego cz³owieka” wzorowanego na „cz³owieku sowieckim”, ale zaprojektowa³o pó¼niejsz± nowohuck± opozycjê.
Do obrony krzy¿a odwo³ywa³a siê pierwsza opozycyjna organizacja w Nowej Hucie Chrze¶cijañska Wspólnota Ludzi Pracy, notabene wydawa³a drugoobiegowy „Krzy¿ Nowohucki”. Franciszek Grabczyk, wspó³za³o¿yciel ChWLP, by³ jedynym, oficjalnym nowohuckim wspó³pracownikiem Komitetu Obrony Robotników. Wreszcie cz³onkowie ChWLP rozpoczêli 26 sierpnia 1980 roku g³odowy strajk solidarno¶ciowy z robotnikami Wybrze¿a. W tym samym czasie do Huty im. Lenina przychodzi³y poci±gi ze
¦l±ska, na których górnicy demonstrowali swój pogl±d na stosunkow± s³ab± akcjê strajkow±, pisali na burtach wagonów: „Krakowiacy ch… nie Polacy!”.
I znowu paradoks: nieliczne strajki przerodzi³y siê w szybk± organizacjê NSZZ „Solidarno¶æ”, w kombinacie zwan± Komitetem Robotniczym Hutników (KRH). W sierpniu i wrze¶niu 1980 roku rozpocz±³ siê nie tylko w Nowej Hucie wielki ruch spo³eczny odnowy ludzi i pañstwa. Niestety zd³awiony przez genera³a Wojciecha Jaruzelskiego wprowadzeniem stanu wojennego.
To wtedy na pierwsze strony kart historii ponownie wdziera siê Nowa Huta – bowiem na tutejszych ulicach odbywaj± siê jedne z najpotê¿niejszych demonstracji przeciwko genera³owi w Polsce. Tutaj Stanis³aw Malara i ks. W³adys³aw Palmowski utworzyli tajny zwi±zek zawodowy - Spo³eczny Fundusz Pomocy Pracowniczej. W nowohuckich ko¶cio³ach w Bieñczycach i Mistrzejowicach prê¿nie dzia³ali duszpasterze „Solidarno¶ci” z ksiêdzem Kazimierzem Jancarzem na czele, którego s³awa niez³omnego kapelana opozycji wykracza³a daleko poza Kraków.
Gliniane nogi upadaj±cego systemu socjalistycznego w Polsce zaczê³y siê mocniej chwiaæ, kiedy 26 kwietnia 1988 roku zastrajkowa³ wydzia³y HiL z Walcowni± Zgniataczem na czele. Wprawdzie przerwa³a go brutalna pacyfikacja, ale poruszony kamieñ spowodowa³ lawinê: strajki w Polsce, porozumienia Okr±g³ego Sto³u i kontraktowe, bo nie w pe³ni wolne, wybory 4 czerwca 1989 roku.
W 25. rocznicê tamtych wydarzeñ Muzeum Historyczne Miasta Krakowa otwiera wystawê Nowa Huta dla Wolnej i Niepodleg³ej. Jej otwarcie nast±pi we wtorek, 29 kwietnia br. o godz. 14.00 w oddziale Dzieje Nowej Huty na os. S³onecznym 16. Wystawê bêdzie mo¿na ogl±daæ do 5 pa¼dziernika br.
(f)
13 kwietnia br., w Niedzielê Palmow±, czyli Niedzielê Mêki Pañskiej, w godzinach wieczornych, na ulicach Bulwarowej i Klasztornej odprawiona zosta³a Droga Krzy¿owa, w której udzia³ wziê³o kilka tysiêcy mieszkañców Nowej Huty. Po raz ósmy ju¿ wierni, w¶ród których przewa¿a³a m³odzie¿, przeszli z du¿ym drewnianym krzy¿em od ko¶cio³a M.B. Pocieszenia przy ul. Bulwarowej do bazyliki OO. Cystersów w Mogile, rozwa¿aj±c mêkê i ¶mieræ Jezusa Chrystusa. Nabo¿eñstwo Drogi Krzy¿owej poprzedzi³a Msza ¶w., której przewodniczy³ o. dr Piotr Chojnacki OCist., opat mogilski.
(f)
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
