Nowa Huta na fali! Kolejne spotkanie przedsiêbiorców przed nami! Pod has³ami: „Relacje. Biznes. Komunikacja” mali i ¶redni przedsiêbiorcy z Nowej Huty ju¿ po raz 21 spotkaj± siê, aby wspólnie tworzyæ lepsz± przysz³o¶æ dla naszej dzielnicy. Nie musisz prowadziæ swojej firmy w samotno¶ci! Nasze spotkania to wyj±tkowa okazja, by zyskiwaæ nowe kontakty biznesowe, wymieniaæ do¶wiadczenia, inspirowaæ siê do nowych dzia³añ oraz pos³uchaæ biznesowej prelekcji. Do³±cz do nas!
Je¶li tak jak my jeste¶ przedsiêbiorc± z otwart± g³ow± i widzisz warto¶æ w budowaniu spo³eczno¶ci przedsiêbiorców, zapraszamy na nasze spotkania. Najbli¿sze odbêdzie siê 27 lutego o godz. 18.00 na os. Piastów 21B w Noma Art Studio Beauty. Nie przegap tej wyj±tkowej okazji, by do³±czyæ do spo³eczno¶ci, która wspiera, inspiruje i pomaga w rozwoju biznesu. Razem mo¿emy wiêcej!
(f)
W ¶rodê 12 lutego w O¶rodku Kultury Norwida na os. Górali 5 odby³a siê premiera drugiego numeru czasopisma „Zgniatacz – nowohuckie studia naukowe”. Spotkanie, które zgromadzi³o liczn± publiczno¶æ mia³o charakter szczególny, gdy¿ rozpoczêto je wrêczeniem przez wiceprezydenta Krakowa £ukasza Sêka odznaczeñ Honoris Gratia dla dwóch nowohucian: Antoniego £apajerskiego i Wojciecha Paduchowskiego.
Antoni £apajerski to nowohucki fotograf i dokumentalista, w szczególno¶ci zabytkowych kapliczek i dawnej drewnianej zabudowy mieszkaniowej na terenie Nowej Huty (danych wsi Mogi³a, Bieñczyce czy Krzes³awice). Wojciech Paduchowski, to autor artyku³ów naukowych i popularnonaukowych z zakresu historii Polski i powszechnej XIX i XX w. Wojciech Paduchowski jest cz³onkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Towarzystwa Mi³o¶ników Historii i Zabytków Krakowa oraz prezesem Stowarzyszenia Filmowego „Trzeci Tor”. Opublikowa³ m.in. ksi±¿kê "Nowa Huta nieznana i tajna. Obraz miasta w materia³ach Urzêdu Bezpieczeñstwa Publicznego i Milicji Obywatelskiej (1949–1956)". Jest tak¿e redaktorem naczelnym nowohuckich studiów naukowych, czyli "Zgniatacza".
- Panowie Antoni £apajerski i dr Wojciech Paduchowski to niezwykli popularyzatorzy historii Nowej Huty oraz stra¿nicy jej dziedzictwa. Dlatego bardzo siê cieszê, ¿e mog³em wrêczyæ im w imieniu prezydenta Aleksandra Miszalskiego odznaczenia Honoris Gratia. Dziêkujemy za Wasze dzia³ania! – powiedzia³ wiceprezydent Krakowa £ukasz Sêk
Po uroczysto¶ci wrêczenia prezydenckich odznaczeñ rozpoczê³a siê druga czê¶æ spotkania, czyli prezentacja nowego numeru „Zgniatacza”. Pierwsze, zesz³oroczne wydanie by³o refleksj± nad Now± Hut± jako Pomnikiem Historii. Drugi numer po¶wiêcony zosta³ tematowi dziedzictwa przemys³owego. Tym razem periodyk opisuje zarówno materialne, jak i niematerialne aspekty przemys³owego dziedzictwa tej unikalnej dzielnicy. I tego w³a¶nie dotyczy³a dyskusja, w której udzia³ wziêli: dr Jaros³aw Kla¶, dyrektor O¶rodka Kultury Norwida oraz autorzy publikacji w "Zgniataczu": dr in¿. arch. kraj. Agata Walczak, urbanistka, dr Agnieszka Konior i filozof Oskar Lange.
Drugi numer „Zgniatacza” otwiera wprowadzenie dr. Artur Paszko, który wyja¶nia zawi³o¶ci terminologiczne dotycz±ce pojêcia dziedzictwa przemys³owego. W recenzowanej czê¶ci numeru, zawieraj±cej artyku³y i rozprawy, znale¼æ mo¿na cztery teksty. Oskar Lange na gruncie filozoficznym opisuje dzieje Nowej Huty wychodz±c od jej pocz±tków a¿ do wspó³czesno¶ci przy pomocy kategorii budowania. Agata Walczak charakteryzuje architekturê i urbanistykê przemys³ow± nowohuckiego kombinatu. Propozycjê zarz±dzania dziedzictwem Nowej Huty za pomoc± Nowohuckiego Szlaku Dziedzictwa Przemys³owego prezentuje Agnieszka Konior, która przywo³uje tak¿e koncepcje innych szlaków dziedzictwa przemys³owego. Z kolei Weronika Pokojska przedstawia przypadek Wolfsburga - niemieckiego miasta, które czerpie ze swojego dziedzictwa przemys³owego.
Numer zamyka Pro memoria autorstwa Adam Gliksman po¶wiêcone o. Korneliuszowi Jackiewiczowi OCist - nietuzinkowej postaci, budowniczemu Nowej Huty, junakowi i mogilskiemu mnichowi, który zmar³ w 2023 r.
- W biografii czytelnicy znajd± kilka nieznanych do tej pory w±tków ¿ycia tego wybitnego cystersa. Mia³em przyjemno¶æ przez wiele lat cieszyæ siê przyja¼ni± z o. Korneliuszem, wiêc dziêkujê Redakcji, ¿e mia³em mo¿liwo¶æ tym tekstem go po¿egnaæ – powiedzia³ nam Adam Gliksman.
W numerze znale¼æ mo¿na tak¿e bibliografiê nowohuck± zestawiaj±ca 67 publikacji naukowych po¶wiêconych Nowej Hucie opublikowanych w 2023 r.
Wydawc± „Zgniatacza” jest O¶rodek Kultury Norwida, a partnerami czasopisma Dzielnica XVIII Nowa Huta oraz Kraków – Nowa Huta Przysz³o¶ci SA.
(f)
Moda na neony nie przemija, zw³aszcza w Nowej Hucie. Zarz±d Budynków Komunalnych zakoñczy³ w³a¶nie renowacjê neonu „Jubilatka” na budynku przy os. Teatralnym 11. W pi±tek, 7 lutego, o godz. 18.00 nast±pi³a jego oficjalna prezentacja po³±czona z dyskusj±.
Renowacja objê³a tak¿e s±siedni napis „Restauracja”. Korpusy liter obu neonów trafi³y do warsztatu, gdzie przesz³y naprawê, w tym m.in. czyszczenie, prostowanie i malowanie. Szyld „Jubilatka” zosta³ wyposa¿ony w rurki neonowe, dziêki którym za¶wieci. Prace przeprowadzono w uzgodnieniu z Miejskim Konserwatorem Zabytków.
„Jubilatka” do³±czy³a do neonu „Ludwik” z os. Kazimierzowskiego 11, który równie¿ zosta³ w ostatnich latach wyremontowany, oraz do zrekonstruowanych neonów restauracji „Stylowa”.
(f)
Polacy w ci±gu minionych dwóch stuleci zmagali siê z bezwzglêdnie egzekwowan± antynarodow±, ale te¿ antyreligijn± cenzur± stosowan± wobec nas przez obcych (zaborców, komunistów). Niewiele jednak powsta³o na ten temat ksi±¿ek, a to jest pierwsze ca³o¶ciowe opracowanie. Czy¿by sam temat cenzury by³ zawsze niewygodny i cenzurowany? – pyta autor niniejszej ksi±¿ki, Jakub Maciejewski. Ten ceniony publicysta i historyk m³odego pokolenia z niema³ym temperamentem kre¶li dzieje cenzury od jej zarania, nie tylko w Polsce. Siêga nawet do staro¿ytno¶ci, nastêpnie obala parê mitów zwi±zanych ze ¶redniowieczem lub renesansem, t³umaczy ró¿nicê pomiêdzy cenzur± ko¶cieln± a ¶wieck±. ¦ledz±c tekst ksi±¿ki, zauwa¿amy, i¿ rozwój publikatorów od XIX wieku wi±za³ siê jakby „automatycznie” z rozwojem i udoskonalaniem cenzury. Rzecz jasna autor najwiêcej miejsca po¶wiêca swojemu krajowi.
Przywo³uje liczne, przewa¿nie bulwersuj±ce przyk³ady stosowania cenzury. Pokazuje, na czyjej s³u¿bie ona sta³a i stoi. Daje do r±k czytelnika swoisty klucz do rozumienia jej wspó³czesnych narzêdzi i metod dzia³ania na niespotykan± dot±d skalê – poprzez proste stosowanie algorytmów w mediach spo³eczno¶ciowych. Autor zastanawia siê przy okazji nad problemem, gdzie przebiega granica pomiêdzy swobod± wypowiedzi a jej anarchi±, pomiêdzy wolno¶ci± s³owa a jej nadu¿ywaniem, pomiêdzy ubogacaniem debaty publicznej a jej zuba¿aniem czy wrêcz prymitywizacj±.
„Czytelnik zmierzy siê z faktami i konkretami – pisze Jakub Maciejewski – ale na poszczególne dramaty dokonamy wspólnego i pog³êbionego spojrzenia niczym przez szk³o powiêkszaj±ce. Wszystko po to, by ukazaæ cenzurê w ca³ej jej ‘okaza³o¶ci’ – ³±cznie z upokarzaniem autora, czytelnika, a wreszcie samego cenzora”.
S³usznie zauwa¿a Maciejewski, ¿e cenzor dalece ingeruj±cy w tre¶æ utworu staje siê jego fa³szywym wspó³autorem, odbiegaj±c w swych pomys³ach i rozwi±zaniach od orygina³u. Ten problem nie znikn±³, w formie mniej lub bardziej ukrytej istnieje po dzi¶ dzieñ. „Historia cenzury” Jakuba Maciejewskiego, któr± ¶wietnie siê czyta, dostarcza wiele materia³u do refleksji poprzez porównanie tego, co by³o dawniej, z tym, co dzieje siê obecnie. Sk³ania te¿ do zerwania z bezkrytycznym przyjmowaniem tre¶ci pojawiaj±cych siê szczególnie w mediach elektronicznych.
Jakub Maciejewski, Historia cenzury. Od staro¿ytno¶ci do XXI wieku, Wydawnictwo Bia³y Kruk, Kraków 2024, stron 304.
(red)
Zlin-42M - nowy eksponat w Muzeum Lotnictwa Polskiego
Zbiory Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie wzbogaci³y siê o kolejny cenny eksponat: samolot Zlin Z-42M o numerze seryjnym 0119 i znakach rejestracyjnych SP-GHD, wyprodukowany w 1977 roku. Ten wyj±tkowy dwumiejscowy dolnop³at, opracowany w zak³adach Moravan Otrokovice w Czechach (dawniej Czechos³owacji), przez wiele lat pe³ni³ s³u¿bê w Aeroklubie Mieleckim, a wcze¶niej w o¶rodku „Agrolot” Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Dziêki solidnej konstrukcji i niezawodno¶ci samoloty Zlin Z-42M by³y jednymi z najpopularniejszych statków powietrznych wykorzystywanych w polskich aeroklubach do szkolenia pilotów na poziomie podstawowym i ¶rednio zaawansowanym, a tak¿e do nauki podstawowej akrobacji lotniczej. Pierwszy prototyp oblatano 17 pa¼dziernika 1967 roku. Wkrótce rozpoczê³a siê produkcja seryjna, a maszyna szybko zdoby³a popularno¶æ w aeroklubach wielu krajów, w tym Polski.
Samolot Zlin Z-42M wyró¿nia siê metalow± konstrukcj± z kryt± kabin± dla pilota i instruktora, siedz±cych obok siebie, silnikiem Avia M137AZ i ¶mig³em samoprzestawialnym V-503a, maksymaln± prêdko¶ci± 223 km/h oraz zasiêgiem do 530 km i rozpiêto¶ci± skrzyde³ wynosz±c± 9,11 metra.
W Polsce u¿ytkowano oko³o 150 egzemplarzy Zlin Z-42, co stanowi³o 20% ca³ej ¶wiatowej produkcji. Pozyskany egzemplarz SP-GHD wzbogaca dotychczasow± kolekcjê samolotów aeroklubowych i maszyn marki Zlin prezentowanych w Muzeum Lotnictwa Polskiego. Wcze¶niej w zbiorach znajdowa³y siê ju¿ Zlin Z-26 oraz Z-50, co czyni ekspozycjê kompletnym przegl±dem historii u¿ytkowania tej czechos³owackiej marki w Polsce.
Samolot mo¿na podziwiaæ od 28 stycznia w sali wystawienniczej gmachu g³ównego Muzeum.
(f)
Nowohucka Akademia Seniora rozpoczyna kolejny semestr
Inspiruj±ce wyk³ady, nauka jêzyków, wspólne æwiczenia i wyj¶cia do instytucji kultury – Nowohucka Akademia Seniora ju¿ od 15 lat udowadnia, ¿e na rozwój i poszerzanie wiedzy nigdy nie jest za pó¼no. S³uchacze Akademii rozpoczynaj± w³a¶nie drugi semestr zajêæ, do których mo¿na do³±czyæ przez ca³y rok.
Nowohucka Akademia Seniora to najstarszy uniwersytet trzeciego wieku w Nowej Hucie. Od momentu powstania w 2010 roku sta³a siê wa¿nym miejscem integruj±cym ¶rodowisko seniorów nie tylko z naszej dzielnicy, ale tak¿e z ca³ego Krakowa i okolicznych miejscowo¶ci. G³ównym celem Akademii, organizowanej przez O¶rodek Kultury Kraków-Nowa Huta, jest aktywizacja osób starszych poprzez udostêpnienie im ciekawej oferty edukacyjnej i kulturalnej.
Na ka¿dy rok akademicki przygotowywany jest bogaty program spotkañ, kursów, warsztatów i spacerów. Prowadzone przez specjalistów wyk³ady poszerzaj± horyzonty, a ich tematyka jest niezwykle ró¿norodna – od historii sztuki i opowie¶ci z ró¿nych stron ¶wiata po zagadnienia zwi±zane ze zdrowiem. Ka¿dy znajdzie tu co¶ interesuj±cego.
W ramach zajêæ sta³ych Akademii seniorzy mog± uczyæ siê jêzyków – angielskiego lub niemieckiego. Na tych, którzy lubi± kreatywne dzia³ania, czekaj± warsztaty rêkodzielnicze zapoznaj±ce z ró¿nymi technikami artystycznymi. W trosce o dobr± formê uczestników w harmonogramie znalaz³y siê tak¿e zajêcia ruchowe: zumba, joga i gimnastyka dla zdrowego krêgos³upa. Wielk± popularno¶ci± ciesz± siê spacery z przewodnikiem oraz wyj¶cia na spektakle teatralne i do muzeów.
– Od wrze¶nia do³±czy³o do nas ju¿ ponad 160 osób – mówi Urszula Sosenko, koordynatorka Nowohuckiej Akademii Seniora – ale Akademia jest wci±¿ otwarta dla nowych uczestników. Dla wielu seniorów zajêcia w Akademii s± wa¿n± czê¶ci± codzienno¶ci – pozwalaj± zachowaæ aktywno¶æ, rozwijaæ zainteresowania i nawi±zywaæ nowe relacje.
Nowohucka Akademia Seniora prowadzi zajêcia od pa¼dziernika do czerwca. Osoby zainteresowane ofert± mog± z³o¿yæ deklaracjê s³uchacza w siedzibie Akademii przy os. Centrum A 6a oraz op³aciæ wpisowe na ca³y rok akademicki w wysoko¶ci 40 z³. Szczegó³owe informacje mo¿na uzyskaæ pod numerem telefonu 504 419 164 lub na stronie internetowej O¶rodka Kultury Kraków-Nowa Huta: www.krakownh.pl.
(f)
12 lutego 2025 roku o godzinie 18:00 w O¶rodku Kultury Norwida w Krakowie (os. Górali 5) odbêdzie siê premiera drugiego numeru czasopisma „Zgniatacz – nowohuckie studia naukowe”. Wydarzenie bêdzie okazj± do spotkania z autorami i autorkami artyku³ów oraz pos³uchania ich dyskusji o dziedzictwie przemys³owym oraz cz³onkami zespo³u redakcyjnego.
Drugi numer „Zgniatacza” ukazuje siê w nawi±zaniu do obchodów jubileuszu 75-lecia powstania Nowej Huty, które mia³y miejsce w 2024 roku. Tym razem periodyk przybli¿a zarówno materialne, jak i niematerialne aspekty przemys³owego dziedzictwa tej unikalnej dzielnicy. Nowa Huta, jako czê¶æ Krakowa, nie mog³aby powstaæ bez wielkiej huty stali zbudowanej w jej s±siedztwie. Numer otwiera wprowadzenie autorstwa Artura Paszko, który wyja¶nia zawi³o¶ci terminologiczne zwi±zane z pojêciem dziedzictwa przemys³owego. W recenzowanej czê¶ci numeru, zawieraj±cej artyku³y i rozprawy, znale¼æ mo¿na cztery teksty. Oskar Lange, na gruncie filozoficznym, opisuje dzieje Nowej Huty, siêgaj±c od jej pocz±tków a¿ po wspó³czesno¶æ, przy u¿yciu kategorii budowania. Agata Walczak charakteryzuje architekturê i urbanistykê przemys³ow± nowohuckiego kombinatu. Propozycjê zarz±dzania dziedzictwem Nowej Huty za pomoc± Nowohuckiego Szlaku Dziedzictwa Przemys³owego przedstawia Agnieszka Konior, która odwo³uje siê tak¿e do koncepcji innych szlaków dziedzictwa przemys³owego. Z kolei Weronika Pokojska analizuje przypadek Wolfsburga – niemieckiego miasta, które czerpie z w³asnego dziedzictwa przemys³owego. Numer zamyka Pro memoria autorstwa Adama Gliksmana, po¶wiêcone o. Korneliuszowi Jackiewiczowi OCist – nietuzinkowej postaci, budowniczemu Nowej Huty, junakowi i mogilskiemu mnichowi, który zmar³ w 2023 roku. W tym wydaniu czasopisma publikujemy tak¿e bibliografiê nowohuck±, opracowan± za rok poprzedni. Teksty o Nowej Hucie opublikowane w 2023 roku wyszuka³ i zebra³ Adam Gliksman.
Premiera „Zgniatacza” stanowi doskona³± okazjê do pog³êbienia wiedzy na temat przesz³o¶ci i przysz³o¶ci Nowej Huty, jej wp³ywu na miasto Kraków oraz region. Zapraszamy do wziêcia udzia³u w wydarzeniu wszystkich, którzy interesuj± siê histori± przemys³ow±, kultur± i dziedzictwem Nowej Huty oraz chc± uczestniczyæ w wyj±tkowej dyskusji. W czasie wydarzenia bêdzie mo¿na nabyæ czasopismo w promocyjnej cenie. Szczegó³owe informacje: www.okn.edu.p
Wydawca czasopisma: O¶rodek Kultury Norwida w Krakowie. Partnerzy wydarzenia: Dzielnica XVIII Nowa Huta oraz Kraków – Nowa Huta Przysz³o¶ci SA.
(f)
W 162. rocznicê wybuchu powstania styczniowego Hutnicy w Czernej
W ubieg³± niedzielê, 19 stycznia, w 162. rocznicê wybuchu powstania styczniowego, narodowego zrywu niepodleg³o¶ciowego skierowanego przeciwko rosyjskiemu zaborcy, odby³a siê 42. Pielgrzymka Ludzi Pracy do Sanktuarium Matki Bo¿ej Szkaplerznej w Czernej ko³o Krzeszowic. Tam odprawiona zosta³a Msza ¶w. w intencji Ojczyzny oraz ludzi pracy, a po niej pielgrzymi nawiedzili grób ¶w. Rafa³a Kalinowskiego, uczestnika powstania styczniowego na Litwie, za co – po upadku powstania - carskie w³adze zes³a³y go na 10 lat na Syberiê. Powstaniec Rafa³ Kalinowski w roku 1877 wst±pi³ do karmelitów bosych, a w 1882 roku w Czernej przyj±³ ¶wiêcenia kap³añskie. Tutaj te¿ zosta³ pochowany.
Po uroczysto¶ciach religijnych odtworzone zosta³o widowisko historyczne z udzia³em grupy rekonstrukcyjnej przedstawiaj±cej sceny z powstania styczniowego.
Organizatorem pielgrzymki by³o tradycyjnie Duszpasterstwo Hutników funkcjonuj±ce przy parafii M.B. Czêstochowskiej na Szklanych Domach oraz Komisja Robotnicza Hutników NSZZ „Solidarno¶æ”.
+ + +
Powstanie styczniowe rozpoczê³o siê z pocz±tkiem1863 i trwa³o prawie do jesieni 1864. By³o najd³u¿ej trwaj±cym polskim powstaniem narodowym, d³u¿szym od powstania listopadowego z 1830 r., które upad³o po roku. Powstanie styczniowe wybuch³o z powodu nasilaj±cego siê terroru rosyjskiego. Wybuch powstania styczniowego przyspieszy³a branka do carskiej armii jak± przeprowadzono w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 r. w Warszawie. Postawnie zosta³o og³oszone manifestem 22 stycznia 1863 roku wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rz±d Narodowy. Mia³o charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. W powstaniu wziê³o udzia³ oko³o 200 tys. osób, zarówno z rodzin szlacheckich, jak te¿ w mniejszym stopniu z ch³opstwa i mieszczañstwa. W Królestwie Kongresowym, na Litwie w³a¶ciwej, ¯mudzi i zachodniej Bia³orusi zryw przybra³ charakter masowy, anga¿uj±c nie tylko Polaków, lecz równie¿ Litwinów i czê¶æ Bia³orusinów.
Mimo pocz±tkowych sukcesów powstanie styczniowe zakoñczy³o siê przegran±. Oko³o 20 tysiêcy powstañców poleg³o w walkach, blisko tysi±c stracono, oko³o 38 tys. skazano na katorgê lub zes³anie na Syberiê, a oko³o 10 tys. wyemigrowa³o. Wojska rosyjskie pacyfikowa³y powstanie z du¿± determinacj± i okrucieñstwem. Miejscowo¶ci, które udzieli³y schronienia powstañcom, by³y palone, zdarza³y siê równie¿ przypadki rzezi ludno¶ci cywilnej. Z licz±cej oko³o 40 tysiêcy szlachty polskiej osiedlonej na Litwie zginê³o 10 tysiêcy osób, a samo Wilno zosta³o spacyfikowane. Jednym ze skutków poniesionej w powstaniu klêski by³o porzucenie my¶li o dalszej walce z zaborc± na rzecz tzw. pracy organicznej, która zawiera³a postulat unowocze¶niania przemys³u, rolnictwa i handlu, propagowa³a rozwój cywilizacyjny oraz zachêca³a do podniesienia poziomu o¶wiaty w¶ród ni¿szych warstw spo³ecznych i tym samym postawienia tamy germanizacji i rusyfikacji polskiej ludno¶ci.
(f)
Zakoñczy³y siê prace budowlane kolejnego etapu parku Wo¼niców na podstawie koncepcji opracowanej w 2022 roku. Znalaz³y siê w nim ¶cie¿ki spacerowe, pumptrack oraz pola do gry w boule, które powsta³y w strefach pomiêdzy drzewami, wkomponowuj±c siê w istniej±c± zieleñ, a wszystko to w ramach projektu z bud¿etu obywatelskiego. Ca³y teren zosta³ zaprojektowany z uwzglêdnieniem potrzeb osób z niepe³nosprawno¶ciami, bez barier czy te¿ przeszkód. Na pe³ny efekt trzeba bêdzie poczekaæ do wiosny, kiedy zakwitn± posadzone ro¶liny i pojawi siê zasiana trawa. Zarz±d Zieleni Miejskiej informuje, ¿e teren pozostanie jeszcze przez pewien czas ogrodzony, aby zasiana trawa mia³a szansê wyrosn±æ.
W poprzednich latach przy ul. So³tysowskiej 11a powsta³ „Plac zabaw i si³ownia na ¶wie¿ym powietrzu – ¶cie¿ka zdrowia” równie¿ w ramach BO.
Park Wo¼niców to teren dla którego w 2022 roku opracowana zosta³a spójna koncepcja zagospodarowania. Najwiêksz± warto¶ci± tego za³o¿enia jest po³±czenie zielonym korytarzem £±k Nowohuckich oraz parku Lotników, czyli dwóch najwiêkszych i najwa¿niejszych terenów zielonych pó³nocno-wschodniej czê¶ci iasta. Dziêki czemu mieszkañcy miasta zyskaj± dostêp do prawie 19,3 ha zieleni. G³ówne za³o¿enia tej koncepcji to park o charakterze linearnym, naturalistyczno-ruderalny z elementami edukacyjnymi, rozrywkowymi, sportowymi i wypoczynkowymi. Park Wo¼niców ju¿ w tej chwili stanowi cenny korytarz migracji dzikiej zwierzyny oraz ci±g przewietrzaj±cy pomiêdzy powstaj±cymi osiedlami mieszkalnymi.
(f)
M³odzie¿ z prowincjonalnych szkó³ przeciwstawi³a siê machinie systemu
W grudniu 2024 roku minê³a 40. rocznica strajków szkolnych w obronie krzy¿y w Miêtnem i we W³oszczowie. Bohaterska m³odzie¿ z prowincjonalnych szkó³ mia³a odwagê przeciwstawiæ siê machinie systemu, który postanowi³ wyrugowaæ symbole religijne z przestrzeni publicznej. Strajk wspierali mieszkañcy Nowej Huty, a w pomoc strajkuj±cej m³odzie¿y zaanga¿owa³ siê ks. Kazimierz Jancarz i nowohucka Solidarno¶æ.
Podczas wakacji w 1984 roku, pod pretekstem remontu klas, w Zespole Szkó³ Zawodowych we W³oszczowie zdjêto krzy¿e. Liczono, ¿e taki nieostentacyjny sposób sprawi, ¿e nawet je¶li m³odzie¿ zauwa¿y znikniêcie krzy¿y, to nie bêdzie na tyle zdeterminowana, by podj±æ akcjê protestacyjn±. Tymczasem ju¿ po kilku tygodniach Samorz±d Szkolny z³o¿y³ u dyrekcji petycjê podpisan± niemal przez wszystkich uczniów, w której domaga³ siê przywrócenia krzy¿y. W³adze szko³y a tak¿e lokalne w³adze partyjne by³y nieugiête. Konflikt zaostrzy³ siê na tyle, ¿e 3 grudnia uczniowie podjêli spontaniczn± decyzjê o rozpoczêciu strajku okupacyjnego. Protestuj±cy poprosili miejscowego proboszcza, by pozwoli³ dwóm wikarym do³±czyæ do strajkuj±cych. W³adze na wiele sposobów próbowa³y z³amaæ uczniów; od³±czono im ogrzewanie, zatkano kanalizacjê, zastraszano ich rodziców, konfiskowano jedzenie dostarczane przez W³oszczowian, wreszcie przygotowywano pacyfikacjê. W obliczu gro¼by si³owego st³umienia strajku, po 14 dniach jego trwania bp Marian Jaworski poprosi³ uczniów o jego zakoñczenie. M³odzi bohaterowie, po¶ród t³umu wzruszonych W³oszczowian, przeszli w uroczystej procesji ze szko³y do ko¶cio³a. Niestety, krzy¿e nie wróci³y do sal szkolnych a przez najbli¿sze tygodnie najbardziej aktywni uczniowie zostali poddani represjom. Próbowano tak¿e zamordowaæ ks. Marka £abudê, który otacza³ opiek± duszpastersk± strajkuj±cych...
Strajk spotka³ siê z ogromnym wsparciem mieszkañców Nowej Huty. Na Mszach Czwartkowych w Mistrzejowicach organizowanych przez ks. Kazimierza Jancarz i Solidarno¶æ Nowohuck± modlono siê za strajkuj±cych i zbierano pieni±dze na zakup ¿ywno¶ci. Dwukrotnie udano siê dotrzeæ do m³odzie¿y z zakupion± ¿ywno¶ci±. Ksi±dz Jancarz wys³a³ te¿ dwóch kamerzystów, Andrzeja Jaskowskiego i Piotra Augustynka, którzy ca³y dzieñ dokumentowali to wydarzenie. ¦rodowisko skupione wokó³ ks. Jancarza i mieszkañcy Nowej Huty byli te¿ jedynymi, którzy wspierali strajkuj±cych po wydarzeniach z grudnia 1984 roku. Czê¶æ uczniów w ramach represji usuniêto ze szko³y, czê¶æ z nich musia³a opu¶ciæ W³oszczow±, posypa³y siê wysokie kolegia dla uczestników oraz wspieraj±cych strajk. Znale¼æ now± szko³ê, pracê czy op³aciæ kolegia pomaga³ w³a¶nie kapelan Solidarno¶ci i mieszkañcy Nowej Huty. M³odzie¿ z W³oszczowej wraz ze swoim kapelanem ksiêdzem Markiem £abud± kilkakrotnie odwiedza³a Mistrzejowice.
Tê piêkn± a zapomnian± historiê postanowi³o przypomnieæ ¶wiatu Stowarzyszenie „Rafael”, które rozpoczê³o jesieni± zesz³ego roku produkcjê kinowego, fabularnego filmu o strajku o krzy¿e we W³oszczowie. W „Znaku sprzeciwu” - taki tytu³ bêdzie nosi³a produkcja - wyst±pi± znakomici polscy aktorzy (m.in. Sebastian Fabijañski, Dominika Klu¼niak, Rafa³ Zawierucha, Piotr Cyrwus, Ksawery Szlenkier, Henryk Go³êbiewski, Sara Lityñska). Niestety produkcja jest dzi¶ zagro¿ona. Dotacji filmowi odmówi³a instytucja powo³ana do wspierania rodzimych produkcji filmowych – Polski Instytut Sztuki Filmowej, dlatego producenci prowadz± zbiórkê na film. Bez znacz±cego wsparcia drobnych darczyñców a tak¿e mecenasów i sponsorów nie uda siê dokoñczyæ projektu.
Wszystkich, którzy chcieliby wesprzeæ to dzie³o, tak jak przed 40. laty wspierali bohaterów filmu, zapraszamy na stronê www.znaksprzeciwu.pl, gdzie znajd± niezbêdne informacje.
(pf)
Wp³at na produkcjê filmu „Znak sprzeciwu” mo¿na dokonywaæ na poni¿sze konto:
Stowarzyszenie Rafael
ul. Rêkawka 51, 30-535 Kraków
Bank Pekao SA
Numer konta 86 1240 4719 1111 0010 6109 7224
Tytu³ wp³aty: „Na cele statutowe - Akcja ZNAK SPRZECIWU + E-MAIL i TELEFON
(podanie emaila i telefonu jest opcjonalne, ale pomo¿e w ewentualnym kontakcie oraz w dostarczeniu obiecanych bonusów).
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
