Teren Nowej Huty od najdawniejszych czasów stanowi³ bardzo dogodne warunki dla osadnictwa. Wp³yw na tak± sytuacjê mia³y miêdzy innymi ¿yzne gleby, lokalizacja nad du¿± rzek± i korzystne ukszta³towanie terenu. Przez wiele stuleci rolnictwo odgrywa³o bardzo istotn± rolê, ale by³y te¿ okresy w dziejach, ¿e teren ten wykorzystywano na szerok± skalê w celach produkcyjnych. Mia³o to miejsce w tzw. okresie wp³ywów rzymskich*, czyli w czterech pierwszych wiekach po Chrystusie. W po³udniowej Polsce rozwija³a siê wówczas kultura przeworska. Kultura ta cechuje siê wysokim rozwojem cywilizacyjnym, zarówno w zakresie wszelkiej wytwórczo¶ci, jak i rolnictwa.
Jednym z przejawów wy¿ej wspomnianych osi±gniêæ jest umiejêtno¶æ wykonywania naczyñ glinianych przy u¿yciu ko³a garncarskiego. Przypada to na III i IV wiek po Chrystusie, kiedy zauwa¿alny jest znaczny rozwój kultury przeworskiej. Powsta³ wówczas i aktywnie dzia³a³ najwiêkszy z dotychczas odkrytych na terenie Polski o¶rodek rzemie¶lniczej produkcji naczyñ. By³ on usytuowany na prawobrze¿nej terasie Wis³y od Mogi³y po Igo³omiê. Na tym terenie dotychczas odkryto i przebadano ponad 100 pieców do wypa³u ceramiki wykonanej przy pomocy ko³a garncarskiego. Wyspecjalizowane o¶rodki do produkcji naczyñ wykonanych przy u¿yciu ko³a garncarskiego nie s± zjawiskiem powszechnym. Cech± charakterystyczn± stanowisk kultury przeworskiej po³o¿onych wzd³u¿ Wis³y jest koncentrowanie siê tych¿e pieców w du¿ych skupiskach. Poza Ma³opolsk±, jedynie na osadzie w Chabielicach, pow. Be³chatów, odkryto 10 pieców garncarskich. Na pozosta³ych osadach kultury przeworskiej, na których stwierdzono ¶lady produkcji naczyñ przy pomocy ko³a garncarskiego, wystêpuje zazwyczaj jeden, wyj±tkowo dwa piece.
Omawiane piece zbudowane by³y na planie ko³a i ca³kowicie lub prawie ca³kowicie zag³êbione w ziemi. Posiada³y dwie komory rozdzielone rusztem. Dolna komora to komora paleniskowa i by³a ona przedzielona przegrod± podtrzymuj±c± ruszt. Komora górna to komora wypa³owa, w której umieszczano naczynia przeznaczone do wypa³u. Naczynia k³adziono na ruszt ze specjalnie wykonanymi otworami, przez które dostawa³o siê gor±ce powietrze p³yn±ce z komory paleniskowej. Dziêki temu naczynia nie by³y nara¿one na bezpo¶rednie dzia³anie ognia, a by³y równomiernie ogrzewane gor±cym strumieniem powietrza. Eliminowa³o to w znacznym stopniu niekontrolowane pêkanie naczyñ lub ich deformacjê. Ogieñ palono w tzw. wlotach, które prowadzi³y bezpo¶rednio do komory paleniskowej.
Wszystkie piece zlokalizowane na terasie podkrakowskiej by³y zbudowane w lessie i dziêki temu by³y doskonale szczelne i trwa³e. W lessie dr±¿ono wiêc komory i kana³y wlotowe (ewentualnie nadbudowywano, z lessowej gliny, ich komory górne na drewnianym stela¿u). To umo¿liwia³o wielokrotne u¿ycie raz zbudowanego pieca.
W takich piecach wypalano ceramikê wykonywan± przy u¿yciu ko³a garncarskiego. By³y to ca³e zestawy podobnie wygl±daj±cych, a niekiedy identycznych, naczyñ. Takie ujednolicone formy w dziejach zdarza³y siê niezwykle rzadko, gdy¿ dotychczas dominowa³y naczynia wykonywane na w³asny u¿ytek, a nie przez wykwalifikowanych rzemie¶lników na sprzeda¿. Opisane zjawisko mog³o byæ mo¿liwe w³a¶nie dziêki u¿yciu ko³a garncarskiego.
W trakcie budowy kombinatu metalurgicznego i rozbudowy ca³ej dzielnicy – Nowa Huta – przebadano kilkadziesi±t takich pieców co obrazuje archiwalne zdjêcie przedstawione w niniejszym artykule.
Justyna Rodak
*Okres wp³ywów rzymskich - nazwa wywodzi siê od dynamicznie wówczas rozwijaj±cego siê Imperium Rzymskiego i jego wp³ywów na podbite i s±siaduj±ce ziemie.
Antoni £apajerski od lat ¶ledzi losy nowohuckich kapliczek – OD BAROKOWYCH FIGUR PO OGRODOWE ¦WI¡TKI
+ Jak dzi¶ wygl±daj±, kapliczki, krzy¿e i ¶wiête figury, ci najstarsi ¶wiadkowie historii, towarzysz±cy mieszkañcom niektórych osiedli przez wieki…
- Trzeba przyznaæ, ¿e od 2014 r. ZIKiT wspólnie z Miejskim Konserwatorem Zabytków odnowi³ wiele kapliczek w Krakowie. W 2014, w samej Nowej Hucie odnowiono 4 kapliczki: ¶w. Floriana w Ruszczy przy ul. Rusieckiej, w Pleszowie obok ko¶cio³a przy u. Nadbrzezie, w Bieñczycach przy ul. Fatimskiej 10 i w Grêba³owie przy ul. Darwina/Lubockiej.
W 2015 r. kolejne 4: w Beszczu przy ul. Niepo³omskiej, w Bieñczycach przy ul. Fatimskiej 5, w Bieñczycach os. Szklane Domy (krzy¿ betonowy), oraz ¶w. Jan Nepomucen z Matk± Bosk± w Mogile przy ul. Powiatowej/Kopaniec. Planowana by³a te¿ konserwacja krzy¿a betonowego w Kujawach przy ul. Popielnik, ufundowanego przez pilota W. Polesiñskiego.
Tu muszê powiedzieæ, ¿e s± te¿ konserwacje zlecane przez grupê mieszkañców, osoby prywatne lub proboszczów. Tak odnowiona zosta³a ostatnio kapliczka przy ul. Stopki w Ko¶cielnikach, przy ul. Fatimskiej 23, w Bieñczycach, krzy¿ z 1945 r. w Górce Ko¶cielnickiej. Przez ksiêdza proboszcza Andrzeja Kotta z parafii w Ruszczy, odnowiona zosta³a kamienna kapliczka z 1890 r., która przez kilka lat le¿a³a zapomniana w ogrodach plebani. Do czasu budowy wêz³a kolejowego w Ruszczy sta³a przy skrzy¿owaniu dróg wiod±cych z Ruszczy do Wêgrzynowic i z Wadowa do Ko¶cielnik. Obecnie po odnowieniu przez konserwatora Krystyna Kozie³a, stoi przy placu poni¿ej ko¶cio³a. + Które, z tych ¶wiadków historii koniecznie wymagaj± interwencji konserwatora?
- Najwa¿niejsz± ubieg³oroczn± konserwacj± by³o odnowienie kapliczki w Mogile przy ul. Kopaniec. Jako spo³eczny opiekun zabytków od kilku lat zg³asza³em w sprawozdaniach do Miejskiego Konserwatora Zabytków z³y stan czê¶ci drewnianej tej kapliczki. Figury Matki Boskiej Niepokalanie Poczêtej i ¶w. Jana Nepomucena oraz drewniana konstrukcja gabloty, by³y ju¿ bardzo zniszczone. I dlatego cieszê siê, ¿e w koñcu doczeka³a siê profesjonalnej konserwacji. Wykona³ j± konserwator dzie³ sztuki Mieczys³aw Majewski.
W swoich corocznych sprawozdaniach przekazywanych Miejskiemu Konserwatorowi Zabytków zwracam przede wszystkim uwagê na kapliczki, krzy¿e i figury drewniane. Wiadomo, drewno niekonserwowane najszybciej ulega degradacji. Tak dzia³o siê z krzy¿ami w Zes³awicach, Pleszowie, Luboczy, z Bo¿± Mêk± w £uczanowicach. Jednak po ich odnowieniu trzeba po kilku latach wykonywaæ przynajmniej bie¿±ce konserwacje. Na konserwacjê czekaj± krzy¿e w Pleszowie - na skrzy¿owaniu ul. Igo³omskiej i Nadbrzezie (Meksyk) i przy drodze do Czulic we Wró¿enicach. Cenna jest te¿, a od bardzo dawna nieodnawiana, drewniana dzwonnica s³upowa stoj±ca przy kapliczce przy ul. Wo¼niców w Czy¿ynach. Nieraz i kamienne figury wymagaj± ponownej interwencji, jak np. rze¼ba Matki Boskiej w Branicach. Odnowiona w 2007 r. znów wykazuje pêkniêcia g³owy. + W tym roku ma byæ odnawiana figura Matki Boskiej z branickiego parku. Ma tylko enigmatyczny napis, czy mo¿na co¶ wiêcej powiedzieæ o jej pochodzeniu?
- Nie dotar³em do ¼ród³owych materia³ów dotycz±cych kamiennej figury Matki Boskiej stoj±cej w parku przy dworze w Branicach. Po detalach mogê jedynie okre¶liæ, ¿e jest to przedstawienie Matki Boskiej Lourdeñskiej. Przez Genowefê Zañ-Ograbek, która w 1998 r. opracowa³a katalog kapliczek krakowskich, datowana jest na okres miêdzywojenny. Podaje ona te¿, ¿e ufundowa³ j± w³a¶ciciel dworu. Na t± kapliczkê te¿ zwróci³em uwagê w przes³anym w³a¶nie sprawozdaniu spo³ecznego opiekuna zabytków, wskazuj±c na piln± potrzebê konserwacji i sugeruj±c przeniesienie jej w bardziej nas³onecznione miejsce, gdy¿ ocieniona koron± drzew ca³y czas bêdzie nara¿ona na zawilgocenie i zabrudzenie. + Czasami po odnowieniu i renowacji, kapliczki musz± zmieniæ patrona, jak kamienna figura w Wadowie, gdzie okaza³o siê, ¿e ¶w. Antoni to jednak ¶w. Stanis³aw Kostka ?
- Najstarsz± kapliczk± na terenie Nowej Huty jest kamienna figura ¶w. Stanis³awa Kostki z Dzieci±tkiem w Wadowie. Ufundowana by³a przez w³a¶cicieli gminy Wadów w 1780 r., jako dziêkczynienie lub voto fundatorów. Mog³a równie¿ upamiêtnia³a zmar³ych na zarazê lub w czasie wojny mieszkañców wsi gdy¿ konserwatorzy odkryli ³aciñski napis o 6 kobietach i 8 mê¿czyznach pochowanych w mogile, na której stoi. Data ufundowania wyra¼nie jest pokazana na inskrypcji na cokole. Na mojej mapie z 1909 r. figura usytuowana jest przy skrzy¿owaniu dróg za centrum wsi, w miejscu gdzie obecnie stoi. Do czasu konserwacji w 2004 r. opisywana by³a, jako postaæ ¶w. Antoniego. Jednak przez konserwatorów Dorotê W±chalsk±-Konik i Filipa Kowalczyka jednoznacznie wskazana zosta³a, jako ¶w. Stanis³aw Kostka. Obaj ¶wiêci przedstawiani s± w podobny sposób, ró¿ni± siê szczegó³ami habitów zakonnych.
Je¶li chodzi o najstarsze kapliczki w Nowej Hucie to na pewno nale¿y tak¿e wymieniæ figurê Chrystusa Salwatora Mundi (Zbawiciela ¶wiata) w Branicach z 1781 roku. Ta te¿ wcze¶niej zwana by³a inaczej. Potocznie, przez mieszkañców zwana by³a figur± Boga Ojca. Stoi przy ul. Rzepakowej na granicy dawnych wsi Wyci±¿e i Branice. Ufundowana z okazji rozgraniczenia w³asno¶ci dóbr nabytych przez Badenich od Augusty Poniatowskiej, siostry króla, zwanej Pani± Krakowsk±. Przez konserwatorów zabytków uznawana za najcenniejsz± kapliczkê w naszej dzielnicy. Wykonana przez nieznany krakowski warsztat kamieniarski, posiada styl barokowy. Opisana by³a przez Stanis³awa Tomkowicza w Tece Grona Konserwatorów Galicji zachodniej z 1906 r. oraz w Katalogu Zabytków w Polsce w tomie Powiat Krakowski z 1953 r. Ostatnia konserwacja figury Chrystusa Salwatora Mundi odby³a siê w 2008 r. + Kapliczki to wcale nie jest zamkniêty rozdzia³. I wspó³cze¶ni odczuwaj± potrzebê wyra¿ania w tej formie swojej religijno¶ci czy wdziêczno¶ci…
- Oczywi¶cie, zwracam te¿ uwagê na nowo powstaj±ce kapliczki. Zw³aszcza, gdy s± wykonane z jakim¶ zaanga¿owaniem artystycznym. Do takich zaliczy³em kapliczkê ¶w. Stanis³awa biskupa ufundowan± przez ks. Piotra Maroszka w 2011 r. w swojej rodzinnej wsi Dojazdów. Poniewa¿ to blisko Nowej Huty zamie¶ci³em j± na swojej stronie. Na pewno na uwagê zas³uguj± te¿ kapliczki wykonane z du¿± staranno¶ci± fundatorów, stawiane przez w³a¶cicieli w ogródkach przy domowych. S± takie w Grêba³owie, Ko¶cielnikach, Przylasku Wyci±skim, na placu przy ko¶ciele na Wzgórzach Krzes³awickich. Ale te¿ przykuwaj± moj± uwagê ma³e kapliczki jak np. skrzynkowa zawieszona na drzewie miêdzy blokami na os. Willowym, czy stoj±ca na s³upku przy bloku nr 22 na os. Wandy. Fotografujê je i na pewno wkrótce zamieszczê równie¿ na swojej stronie. + Dziêkujê za rozmowê.
Z Antonim £apajerskim rozmawia³a Krystyna Lenczowska
Tradycja edukacji w tym miejscu ma ponad 150 lat, ma³a szkolna spo³eczno¶æ jest gwarancj± dobrej atmosfery i indywidualnego traktowania uczniów, a wyj±tkowe zaanga¿owanie nauczycieli pozwala ka¿demu z uczniów osi±gaæ maksymalne dla jego mo¿liwo¶ci wyniki. Gimnazjum nr 43 mieszcz±ce siê przy ul. £uczanowickiej to ma³a, ale bardzo wyj±tkowa szko³a.
W pi±tek 18 marca, o pó³nocy, rozpoczê³y siê prace zwi±zane z budow± wêz³a drogi S7 z ul. Igo³omsk± i Ptaszyckiego w rejonie Kopca Wandy. Inwestycjê prowadzi Generalna Dyrekcja Dróg i Autostrad w Krakowie.
W zwi±zku z budow±, od poniedzia³ku, 21 marca wstrzymany zosta³ ruch tramwajów na odcinku Kopiec Wandy - Pleszów. W zwi±zku z tym wprowadzono zmiany w funkcjonowaniu Komunikacji Miejskiej w Krakowie: linia 10 zosta³a zawieszona; linia 16 kursuje przez al. Solidarno¶ci i ul. Ujastek Mogilski do Kopca Wandy; linia 21 kursuje na skróconej trasie z Osiedla Piastów do Kopca Wandy; linia 716 – zostaje zlikwidowana.
W zamian uruchomione zosta³y zastêpcze linie: linia 70 - zastêpcza linia tramwajowa kursuj±ca po trasie: £agiewniki - Wadowicka, Kalwaryjska, Krakowska, Stradomska, ¶w. Gertrudy, Westerplatte, Lubicz, Mogilska, al. Jana Paw³a II, Ptaszyckiego - Bardosa z interwa³em co 10 minut w godzinach szczytów komunikacyjnych oraz co 20 minut poza godzinami szczytów i w dni wolne od pracy;
linia 710 - zastêpcza linia autobusowa kursuj±ca po trasie: Pleszów - Igo³omska, Ptaszyckiego, Bulwarowa, al. Solidarno¶ci - Kombinat z interwa³em co 20 minut przez wszystkie dni tygodnia. Autobusy linii 710 bêd± zatrzymywaæ siê na przystankach: Pleszów, Koksochemia N¯ (na ¿±danie), Brama nr 5 N¯, Je¿ynowa N¯, Fort Mogi³a N¯, Bardosa (w rejonie koñcówki tramwajowej), Suche Stawy, Klasztorna (w kierunku Pleszowa), Bulwarowa Ogródki Dzia³kowe N¯ (w kierunku Kombinatu), Os. Willowe (w kierunku Pleszowa), Bulwarowa N¯, Kombinat (pêtla – dla wysiadaj±cych), Kombinat (pêtla - dla wsiadaj±cych), Kombinat (na al. Solidarno¶ci w kierunku Pleszowa).
Kolejne zmiany przewidziane s± 23 marca (¶roda). Linia 710 kursowaæ bêdzie po nowej trasie: Pleszów - Igo³omska, Ptaszyckiego - zawrotka w rejonie koñcówki Bardosa - Ptaszyckiego, Ujastek Mogilski, al. Solidarno¶ci - Kombinat. Autobusy linii 710 bêd± zatrzymywaæ siê na przystankach: Pleszów, Koksochemia N¯, Brama nr 5 N¯, Je¿ynowa N¯, Fort Mogi³a N¯, Bardosa (jednokrotnie w kierunku Kombinatu, dwukrotnie w kierunku Pleszowa), Kopiec Wandy N¯, Kombinat (pêtla – dla wysiadaj±cych), Kombinat (pêtla - dla wsiadaj±cych), Kombinat (na al. Solidarno¶ci w kierunku Pleszowa).
Jednocze¶nie linia 211 kursowaæ bêdzie przez zawrotkê na ul. Ptaszyckiego w rejonie tymczasowego przystanku „Bardosa”. Autobusy 211 dodatkowo bêd± zatrzymywaæ siê na przystanku „Bardosa” (jednokrotnie w kierunku Kombinatu, dwukrotnie w kierunku Pleszowa).
(f)
W O¶rodku Kultury im. C.K. Norwida – ¦wi±teczne przygotowania
Ju¿ za tydzieñ bêdziemy obchodziæ ¦wiêta Wielkiej Nocy. Ka¿da rodzina stara siê jak najlepiej przygotowaæ do tego czasu. Sprz±tamy, robimy zakupy, gotujemy, pieczemy, w biegu za³atwiamy wa¿ne sprawy, ¿eby mieæ wymarzone spokojne ¶wiêta.
O¶rodek Kultury im. C. K. Norwida zachêca jednak, ¿eby nie daæ siê ponie¶æ przed¶wi±tecznej gor±czce i jeszcze przed nadej¶ciem Wielkiej Soboty po¶wiêciæ trochê czasu sobie i najbli¿szej rodzinie. Doskona³± okazj± do tego jest wydarzenie, które od kilku lat z powodzeniem umila nowohucianom czas przed najwa¿niejszymi ¶wiêtami w roku – Coraz Bli¿ej Wiosna (19 marca, godz. 11.00-17.00, OKN, os. Górali 5), czyli ca³y dzieñ warsztatów i innych atrakcji dla dzieci i doros³ych. W czasie tego wydarzenia bêdzie mo¿na na chwilê odetchn±æ od obowi±zków i pod okiem instruktorów samodzielnie wykonaæ w grupie bliskich osób tradycyjn± wielkanocn± palmê, ozdobê na ¶wi±teczny stó³ lub ma³y upominek. Na warsztatach bêdzie mo¿na tak¿e zrobiæ piêkn± Marzannê. Oprócz zajêæ plastycznych w czasie wydarzenia odbêd± siê Targi Rêkodzie³a oraz kiermasz ksi±¿ek, na których bêdzie mo¿na znale¼æ wyj±tkowe i unikatowe przedmioty oraz tytu³y.
Ponadto przed ¶wiêtami wielbiciele muzyki znajd± swoje miejsce na dwóch wielkopostnych koncertach pt.: „Pie¶ni± modlitwa - Droga Krzy¿owa” (18 marca, godz. 18.30, ko¶ció³ pw. Matki Boskiej Czêstochowskiej, os. Szklane Domy 7) oraz Koncert pasyjny „Crux fidelis...” (20 marca, godz. 18.00, ko¶ció³ pw. ¶w. M.M. Kolbego, os. Tysi±clecia 86).
Z kolei od 22 marca w Klubie Ku¼nia bêdzie mo¿na ogl±daæ pokonkursow± wystawê Wielkanocnych Kartek ¦wi±tecznych wykonanych przez dzieci. Konkurs odbywa siê co roku i zdradza nam - doros³ym - jak widz± ¦wiêta Wielkiej Nocy nasze pociechy.
Zachêcamy do udzia³u w wydarzeniach O¶rodka Kultury Norwida, które pozwol± nam d³u¿ej cieszyæ siê atmosfer± ¶wi±t oraz wiosennego odrodzenia przyrody!
(f)
W Nowej Hucie jest wiele krzy¿y. Napisano o nich w albumie wydanym z okazji XXX-lecia I Pielgrzymki Jana Paw³a II do Ojczyzny „Nowa Huta Miasto Krzy¿a i Pracy”, pod redakcj±: J. L. Franczyka, M. Lasoty i ks. J. Szczepaniaka. Spo¶ród nich najbardziej znane s± dwa: mogilski z XIV wieku i bieñczycki z 1960 r. Godny uwagi jest tak¿e ten, którego historia siêga koñca XIX wieku - stoj±cy pod lipami, nieopodal ¶wi±tyni w os. Szklane Domy. By³ i jest on przedmiotem zainteresowania nie tylko parafian ze Szklanych Domów.
W 1999 roku redakcja tygodnika Na Szklanych Domach otrzyma³a list od mieszkañców Bieñczyc, Marii Nowak i W³adys³awa Bochenka, w którym napisali: „Zwracamy siê z gor±ca pro¶b± o zainteresowanie krzy¿em, który by³ zal±¿kiem budowy ko¶cio³a w osiedlu Szklane Domy (…) na wzgórzu przy szerokiej kamiennej drodze sta³ drewniany krzy¿. Tê drogê nazywano „ko¶cieln±”, gdy¿ prowadzi³a z Bieñczyc do mogilskiego klasztoru. Droga ta bieg³a pomiêdzy polami mieszkañców Bieñczyc, a rozleg³ymi obszarami ziemi nale¿±cymi do Ojców Cystersów. W 1932 roku mieszkañcy Bieñczyc w miejsce drewnianego krzy¿a ufundowali nowy krzy¿, który zosta³ wykonany z lastryka, przez mieszkañca Bieñczyc – Karola Hajto. W 1945 roku po wkroczeniu Armii Czerwonej krzy¿ zosta³ w haniebny sposób sprofanowany – lewe ramiê figury Chrystusa zosta³o odstrzelone przez sowieckiego ¿o³nierza. Wizerunek Pana Jezusa zosta³ naprawiony przez obywatela Bieñczyc – Jana Fuda³ê. Nastêpnie w kaplicy w Bieñczycach (obecnie w tym miejscu stoi „Arka Pana”) odprawiono nabo¿eñstwo ekspiacyjne, które sprawowa³ ks. Franciszek Kolasa z klasztoru w Mogile. Po latach… krzy¿ ten zosta³ zas³oniêty przez tzw. „szwedzki blok”. Przes³oniêty ga³êziami sêdziwych lip jest prawie niewidoczny, trudno go odszukaæ rodowitym osobom z Bieñczyc.” Autorzy listu prosili, aby¶my okazali wiêksze zainteresowanie tym symbolem wiary. Do listu do³±czono fotografiê z 30-tych lat XX wieku, na której utrwalono stoj±cych pod krzy¿em mieszkañców Bieñczyc – Wincentego Krawczyka, Jana Biernacika (?) i Jana Ciepielê - wójta nazywanego burmistrzem Bieñczyc.
Dla licznych mieszkañców Nowej Huty los zabytkowego krzy¿a z os. Szklane Domy nigdy nie by³ obojêtny. Pamiêtano o wielu zwi±zanych z nim wydarzeniach parafialnych, o których obszernie napisa³ w swojej ksi±¿ce ojciec Niward Karsznia OCist – „Powstanie parafii i budowa ko¶cio³a Matki Bo¿ej Czêstochowskiej w Nowej Hucie”. Opiekowali siê i nadal opiekuj± tym krzy¿em zarówno Ojcowie Cystersi, jak i ludzie ¶wieccy. Przez kilka ostatnich lat sprawuj± nad nim szczególn± pieczê: ojciec Augustyn Spasowicz OCist, Zofia G³owacka i Danuta Chat. Ale ich dotychczasowe wysi³ki by³y niewystarczaj±ce, z przyczyn od nich niezale¿nych. Choæ krzy¿ remontowano w 2011 roku, by³ w z³ym stanie technicznym i musia³ byæ pilnie odnowiony, zgodnie z wytycznymi konserwatora zabytków. W zwi±zku z tym rozpoczêto intensywne dzia³ania zmierzaj±ce do renowacji tego zabytku. Dodatkow± mobilizacj± by³o zalecenie roku duszpasterskiego 2014/2015, mówi±ce o troszczeniu siê o parafialne krzy¿e. Problemem zainteresowa³a siê Komisja Kultury i Odnowy Zabytków, w minionej VI kadencji (2011 – 2014 r.) Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta. Cz³onkowie Komisji i Zarz±du tej Rady podjêli odpowiednie dzia³ania zmierzaj±ce do opracowania programu renowacji krzy¿a. Poczynania zaakceptowa³, co by³o konieczne, konserwator zabytków. Konserwacja wszystkich elementów krzy¿a (postumentu, krzy¿a i pasyjki) rozpoczê³a siê w sierpniu i trwa³a do pa¼dziernika 2015 r. Nadzorowali j± specjali¶ci z Zarz±du Infrastruktury Komunalnej i Transportu. Do rozpoczêcia i zakoñczenia prac umo¿liwiaj±cych odnowienie krzy¿a w znacznym stopniu przyczynili siê radni Dzielnicy XVIII, minionej i obecnej kadencji. Ze ¶rodków gminy, którymi dysponuje Zarz±d Infrastruktury Komunalnej i Transportu odnowiono postument z piaskowca, lastrykowy krzy¿ i metalow± pasyjkê oraz metalowe ogrodzenie. Wyremontowano tak¿e chodnik oraz murek z metalow± tablic± zawieraj±c± informacje dotycz±ce historii parafii pw. MBCz. Przyciêto konary lip przy krzy¿u. Ponadto, z ojcem Nikodemem Buczkiem OCist – administratorem parafii z os. Szklane Domy uzgodniono, ¿e prace wokó³ krzy¿a bêd± kontynuowane. Ma byæ jeszcze wykonane i sfinansowane przez gminê pod¶wietlenie tego zabytkowego krzy¿a.
W ubieg³± niedzielê, 13 marca br., historyczny, odrestaurowany krzy¿ na os. Szklane Domy zosta³ uroczy¶cie po¶wiêcony.
Spo³eczno¶æ Zespo³u Szkó³ Ogólnokszta³c±cych Integracyjnych nr 6 im. Henryka Sienkiewicza uroczy¶cie obchodzi³a Dzieñ ¯o³nierzy Wyklêtych. Najpierw oddano przy pomniku w Grêba³owie ho³d 80 Polakom rozstrzelanym przez hitlerowców i uczestniczono we mszy ¶w. za Ojczyznê w ko¶ciele Mi³osierdzia Bo¿ego. Uczniowie przygotowali inscenizacjê s³owno-muzyczn± oraz scenkê teatraln± „Rozwa¿ania o wolno¶ci i ojczy¼nie”. Na uroczysto¶ci przybyli m.in.: ks. biskup Grzegorz Ry¶, ks. W³adys³aw Palmowski (organizuje budowê pomnika „¯o³nierzy Wykletych” w Morawicy): kombatanci: W³adys³aw Zawi¶lak, Roman Heil, Barbara Pajor, spadkobiercy ¯o³nierzy Wyklêtych: Jan Bród, Maria Wiêcek, Ma³gorzata Bienek, Jan Kaczmarek. W imieniu w³adz M. Krakowa zabra³ g³os wicedprzewodnicz±cy RMK S³awomir Pietrzyk, a Ma³opolskiego Kuratorium O¶wiaty Jacek Urban.
W zorganizowanym konkursie na plakat patriotyczny nagrodzono nastêpuj±cych laureatów: ze szkó³ podstawowych - Anna Bitner, Martyna Fita³, Aleksandra Gmer, Sara Gniecka, Jaromir Janowski, Aleksandra Koziñska, Mi³osz Kwatera, Gabriela Mleczko, Patryk Musia³, Kamila Paj±k, Agata Polek, Dorian Zapa³a; z gimnazjów - Marcelina Gaga³uszko, Zofia Karnasiewicz, Paulina Pasierbek, Adam Szylak, Hubert Zapa³a. W konkursie recytatorskim wygrali: I miejsce - Eryk Mysior, II miejsce - £ukasz Luty oraz III miejsce - Ernest Cinal.
(mp)
Ksiê¿a pallotyni i ojcowie cystersi wraz ze ¶wieckimi organizatorami ze swoich parafii zapraszaj± na 10. Jubileuszow± Nowohuck± Drogê Krzy¿ow± w Roku Mi³osierdzia
i ¦wiatowych Dni M³odzie¿y w Krakowie!
Kiedy 10 lat temu z ksiêdzem Marcinem Gontarzem, pallotynem, organizowali¶my pierwsz± Drogê Krzy¿ow±, nikt z nas nie s±dzi³, ¿e to nabo¿eñstwo wpisze siê tak bardzo w tradycje nowohuckie. W ci±gu ostatnich lat na Nowohuckich Drogach Krzy¿owych gromadzili¶my na wspólnej modlitwie ludzi z Nowej Huty, Krakowa i okolic. Jeste¶my dumni, ¿e co roku
w nabo¿eñstwie bierze udzia³ kilka tysiêcy osób.
Dzie³o Nowohuckich Dróg Krzy¿owych realizuje s³owa Ojca ¦wiêtego, Jana Paw³a II, który w³a¶nie tutaj, w Nowej Hucie, pierwszy raz u¿y³ okre¶lenia „Nowa Ewangelizacja”. Chcemy, ¿eby to modlitewne spotkanie nie tylko gromadzi³o sta³ych bywalców, ale tak¿e stawa³o siê naszym ¶wiadectwem wiary – kiedy z zapalonymi ¶wiecami przemierzamy ulice naszej dzielnicy, prze¿ywaj±c cierpienie Chrystusa.
W tym roku Nowohucka Droga Krzy¿owa obchodzi swój jubileusz – ju¿ 10. raz bêdziemy razem nie¶æ Krzy¿ Mogilski. Ponadto tegoroczne nabo¿eñstwo wpisuje siê w obchody Roku Jubileuszowego – Roku Mi³osierdzia, chcemy wiêc tak¿e modliæ siê za zbli¿aj±ce siê ¦wiatowe Dni M³odzie¿y.
To znamienne, ¿e corocznie nasz± Drogê koñczymy w Opactwie w Mogile. W tym roku dodatkowo przejdziemy tam przez Bramê Mi³osierdzia, bowiem Bazylika mogilska jest Ko¶cio³em Jubileuszowym. Ca³ej Drodze Krzy¿owej bêdzie przewodniczy³ ks. biskup Grzegorz Ry¶.
Serdecznie zapraszamy wszystkich nowohucian, krakowian i ludzi dobrej woli i mocnej wiary na to wyj±tkowe nabo¿eñstwo! Niech ca³a Nowa Huta zobaczy nasz ¶wietlny korowód, symbol wiary i Boga – w mie¶cie, w którym Boga mia³o nie byæ wcale. 10. Nowohucka Droga Krzy¿owa przejdzie ulicami Nowej Huty w Niedzielê Palmow± 20 marca. Pocz±tek o godzinie 19.15 przy ko¶ciele ksiê¿y pallotynów na ul. Bulwarowej, zakoñczenie – ok. godziny 21.45 w Mogile. Zapraszamy!
Ola Urzêdowska
W dniach od 4 do 6 marca 2016 r. w Zespole Szkó³ Gastronomicznych nr 1 w Krakowie, odby³a siê ju¿ XVII edycja Ma³opolskiego Konkursu Szkó³ Gastronomicznych. By³o niezwykle smacznie, elegancko i wiosennie. Zaproszeni go¶cie mogli nie tylko zadowoliæ podniebienia, ale równie¿ nacieszyæ oczy.
Wydarzenie to sta³o siê ju¿ tradycj± licznego ¶rodowiska gastronomicznego. Tegorocznym has³em kulinarnym Ma³opolskiego Konkursu Szkó³ Gastronomicznych by³a : "Polska Wielkanoc". Poza nie³atwymi zmaganiami, które w wielu wykonaniach, nale¿a³y do mistrzowskich, uczestnicy tej edycji konkursu wziêli równie¿ udzia³ w warsztatach kulinarnych, przeprowadzonych przez mistrza Roberta Sowê, podczas których mo¿na by³o zobaczyæ nowe rozwi±zania sztuki kulinarnej z wykorzystaniem przypraw firmy Prymat, z któr± Robert Sowa wspó³pracuje od 2006 r.
Celem konkursu by³o rozpowszechnianie wielkanocnej tradycji kulinarnej oraz umiejêtne ³±czenie zwyczajów wielkanocnego sto³u z nowymi trendami sztuki kulinarnej, a tak¿e odkrywanie i promowanie m³odych talentów, a co za tym idzie integracja zaprzyja¼nionych szkó³ z Polski i Europy.
Konkurs, jak co roku, cieszy³ siê du¿ym zainteresowaniem w¶ród uczniów nie tylko z Ma³opolski, ale i innych województw: podkarpackiego, ¶l±skiego, ³ódzkiego, lubelskiego tradycyjnie pojawili siê uczniowie ze S³owacji. W sumie do konkursu przyst±pi³o 31 szkó³, w tym 74 uczniów ( 44 kucharzy, 18 barmanów i 12 kelnerów). -Jestem zadowolony ¿e przejecha³em 300 km z Warszawy do szko³y w Nowej Hucie. Zobaczyli¶my tu wiele nowym kreacji na temat dañ wielkanocnych, mo¿e nie do koñca dañ które ja po³o¿y³ bym na swój stó³, ale jest ró¿nica miêdzy mn± a uczniami w wieku. Ja inaczej rozumiem stó³ Wielkanocny i tradycjê tych ¶wi±t a inaczej rozumie j± m³odzie¿ i to jest ciekawe – wyzna³ Robert Sowa, który by³ cz³onkiem jury. Jurorzy podkre¶lali wyj±tkow± kreatywno¶æ uczestników tegorocznego konkursu.
Po burzliwych naradach wy³oniono zwyciêzców.
W¶ród kucharzy zwyciê¿y³ : W±torek Micha³ z Centrum Kszta³cenia Zawodowego i Ustawicznego w Niepo³omicach, który przygotowa³ Foie Gras rocher, w¶ród go¶ci z zagranicy najlepszy okaza³ siê Viktor Tverdik ze szko³y Presovie, który przyrz±dzi³ Velkonoèn± misa.
W konkursie barmana zwyciê¿yli: Robert Piasecki z Zespo³u Szkó³ nr 1 w Nowym S±czu, za¶ ze szkó³ zagranicznych najlepsza okaza³a siê Jarmila Bodorikova z Dolnego Kubina.
Wreszcie w¶ród kelnerów najlepszymi okazali siê: Patrycja Wêgrzyn iAgnieszka Urban z Zespo³u Szkó³ nr 3 w Wadowicach a w dru¿ynach zagranicznych Ludomila Radzova i Peter Bohmer z Dolnego Kubina.
Patronat nad ca³ym przedsiêwziêciem objêli: wojewoda ma³opolski Józef Pilch, marsza³ek Województwa Ma³opolskiego Jacek Krupa, prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski, ma³opolski kurator o¶wiaty : Aleksander Palczewski oraz dyrektor Oddzia³u Terenowego Agencji Rynku Rolnego Piotr Serafin.
Zarówno organizatorzy, jak i uczestnicy XVII MKSG potwierdzili, ju¿ kolejny raz, ¿e pasja kulinarnych zmagañ nie jest rzecz± ³atw±, choæ poprzez trud staje siê rzecz± piêkn±. Pokazali, ¿e w konkursowych zmaganiach nie mo¿e zabrakn±æ wiedzy, pomys³owo¶ci, szczypty odwagi i fantazji. Bo z wielkanocnej tradycji zwi±zanej ze sto³em i polskimi potrawami, musi zawsze p³yn±æ jakie¶ przes³anie. Tym przes³aniem okazuje siê byæ ciep³o, piêkno i wspania³y smak.
(a³)
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
