ZNIESIENIE PAÑSZCZYZNY W MOGILE W LATACH 1829-1833
W roku 1807, podczas rozmów pokojowych w Tyl¿y miêdzy Napoleonem a Rosj± i Prusami uzgodniono utworzenie namiastki pañstwa polskiego o nazwie Ksiêstwo Warszawskie. W tym czasie Kraków i tereny, które dzi¶ znajduj± siê w obrêbie dzielnicy Nowa Huta, nale¿a³y do zaboru austriackiego.
Do r±k czytelników trafi³y pierwsze egzemplarze „Nowohuckiej telenoweli”, autorstwa Renaty Rad³owskiej. Autorka, na co dzieñ dziennikarka „Gazety Wyborczej”, od lat poszukuje prawdy o najm³odszej dzielnicy Krakowa. Jej artyku³y po¶wiêcone Nowej Hucie, publikowane w krakowskim dodatku „Gazety Wyborczej”, czy drukowane w Lodo³amaczu nowohuckie opowie¶ci (podpisywane pseudonimem Hutella) od lat przyci±gaj± uwagê czytelników. Pisane barwnym stylem, lekkim piórem, doprawione wyobra¼ni± autorki (by by³o bardziej wyrazi¶cie). I w³a¶nie na kanwie tych lodo³amaczowych opowie¶ci zrodzi³a siê „Nowohucka telenowela”.
Zamieszczone w ksi±¿ce teksty, nie s± reporta¿ami. To historia Nowej Huty opowiedziana przez mieszkañców, którzy nosz± j± w sobie, albo nosili (bo kilku bohaterów telenoweli ju¿ nie ¿yje). Rozmówcy Rad³owskiej zapewne upiêkszaj± niekiedy swoje opowie¶ci, czasem przejaskrawiaj±, wiele zapominaj± (mo¿e celowo), ale maj± do tego pe³ne prawo, bo to nie tylko historia ich dzielnicy, ale przede wszystkim ich ¿ycie. Czasem telenowelowo naiwne i melodramatyczne - wys³uchane i zapisane.
"'Nowohucka telenowela” to niezwyk³y zapis dzisiejszej ¶wiadomo¶ci budowniczych i mieszkañców Nowej Huty, a zarazem ¶wiadectwo dzia³ania heroicznych (pokoleniowych) mitów, które z up³ywem czasu staj± siê nierzadko „kuchennymi opowie¶ciami”. Mamy tu do czynienia z domowymi opowie¶ciami, zapisanymi najczê¶ciej tak, jak by³y wyg³oszone, a wiêc w jêzyku mówionym, który dzi¶ jest jednym z najwa¿niejszych kryteriów autentyzmu zjawisk kulturowych. Na tym polega m.in. niezaprzeczalna warto¶æ tej ksi±¿ki, jej oryginalno¶æ, ukryta w chwytliwym dzi¶ okre¶leniu gatunkowym: telenowela – powiedzia³ o ksi±¿ce prof. Roch Sulima.
Z podobnym entuzjazmem wypowiada siê o ksi±¿ce krytyk literacki W³odzimierz Nowak: "Nigdy nie by³em w Nowej Hucie, ale teraz, po przeczytaniu „Nowohuckiej telenoweli” Renaty Rad³owskiej, wiem, ¿e muszê tam pojechaæ. Nie ¿eby pisaæ, bo po lekturze Rad³owskiej mam wra¿enie, ¿e temat zosta³ wyczerpany - nie bêdzie ju¿ nic do dodania - ale ¿eby przej¶æ siê ¶ladami jej bohaterów, mo¿e zobaczyæ stary, wiejski cmentarzyk otoczony blokami.
Czy samym mieszkañcom Nowej Huty ksi±¿k± siê spodoba? My¶lê, ¿e tak. Mnie spodoba³a siê bardzo. Ksi±¿ka ukaza³a siê w Wydawnictwie Czarnym. Mo¿na j± kupiæ m. in. w ksiêgarni „Skarbnica”
(f)
Renata Rad³owska – rocznik 1973. Od 1996 roku dziennikarka „Gazety Wyborczej”. Urodzi³a siê w Nowym Targu, dorasta³a na krakowskim Kazimierzu, tym przedturystycznym - brudnym, zaniedbanym, pierwszym w najwstydliwszych statystykach. Od dziesiêciu lat nowohucianka, mieszka w najstarszej czê¶ci Nowej Huty (ju¿ zabytkowej) i o niej pisze. Przede wszystkim o mieszkañcach - ich rado¶ciach i smutkach, problemach, pomys³ach, kompleksach, a czasem tak¿e ekscentryczno¶ci.
Impreza I Love Niepodleg³o¶æ to projekt edukacyjny. Nowatorsk± form±, wykraczaj±c± ponad dotychczasowe pojêcie "¶wiêtowania", pragniemy rozbudzaæ w m³odym pokoleniu uczucia patriotyczne. W tym roku zaprosili¶my Patrycjê Kaczmarsk± - córkê barda Jacka Kaczmarskiego, który wy¶piewa³ nam niepodleg³o¶æ... – mówi jeden z organizatorów, Bogus³aw Pietrus. W trakcie koncertu zostanie uruchomiona "podziemna" drukarnia w której zainteresowani bêd± mogli do¶wiadczyæ w³asnymi rêkami "druku". Koncert zwieñcz± ¿yczenia dla Ojczyzny - wysy³ane w niebo na balonach wype³nionych helem.
Wszystko to odbêdzie siê 11 listopada br. w Nowohuckim Centrum Kultury. Rozpoczêcie o godz. 14.00. W programie: Koncert Patrycji Kaczmarskiej z Zespo³em, Panel dyskusyjny Pokolenie 88 - ja tam by³em. Dyskusja panelowa z uczestnikami nowohuckich protestów ulicznych. Prezentacja podziemnej drukarni – przygotowanie bibu³y, druk. Prezentacji dokona Leszek Jaranowski – drukarz podziemnego "Hutnika". Po koncercie, oko³o godz. 16.30, ¿yczenia dla Polski wysy³amy balonami wype³nionymi helem.
Na krakowski grunt impreza zosta³a przeszczepiona z £odzi, gdzie od kilku ju¿ lat "Projekt £ód¼" realizuje I Love Niepodleg³o¶æ: http://www.projektlodz.pl/niepodleglosc
W tym roku "zara¿one" t± inicjatyw± zosta³o kilka kolejnych miast. Organizatorami imprezy krakowskiej s± Ogólnopolskie Stowarzyszenie Osób Represjonowanych w Specjalnych Obozach Wojskowych w latach 1982-1983, Stowarzyszenie "Koliber" i Stowarzyszenie Federacja M³odzie¿y Walcz±cej.
Organizatorzy w sposób szczególny zapraszaj± nowohuck± m³odzie¿. Wstêp jest wolny.
(f)
Pamiêtam jak bra³ udzia³ w Albumowych Dziadach Tadeusza Jurasza w Starym Teatrze. Poniewa¿ mnie przypad³a tam rola Gu¶larza, za¶ Globisz odtwarza³, a raczej przedstawia³ - Wiktora Sadeckiego. Pojawienie siê tego aktora wywo³ywa³o prawdziwe salwy ¶miechu. Wtedy te¿ zobaczy³em, ¿e Globisz jest nie tylko wielkim aktorem tragikiem (wywodz±cym siê z tej samej rodziny artystów, co Junosza - Stêpowski i Jaracz ), ale i znakomitym artyst± komediowym. Tu znajduje cechy wspólne z aktorstwem, które znam z opisu, my¶lê o Alojzym ¯ó³kowskim synie, który rozbawia³ samego Cara Aleksandra II, podczas, gdy ten rezydowa³ w Skierniewicach. Ale zostawmy te skojarzenia, choæ s± one bardzo istotne.
Talent Globisza wyrós³ na znakomitej glebie Starego Teatru. Do aktorstwa, jak sam mówi, nagi±³ go mistrz Jarocki, a wcze¶niej wiedzê praktyczn± o zawodzie, czy pos³annictwie zawodu aktorskiego przekaza³a Ewa Lassek. Maj±c takich przewodników móg³ my¶leæ o takich rolach jak: Segismundo w ¯ycie jest snem, czy Makbecie Szekspira. Czy my¶la³ o tych postaciach? Czy mia³ ju¿ wtedy tak odwa¿ne marzenia o Teatrze Szekspira czy Calderona. Dzi¶ ju¿ wiemy, ¿e jest jednym z najbardziej wa¿nych aktorów swojego pokolenia, ¿e to swoje pokolenie reprezentuje jako artysta operuj±cy znakomitym warsztatem podpartym g³êbok± intuicj± i inteligencj± twórcz±. Potrafi zagraæ i Diab³a i Anio³a.
A przecie¿ ten zawód polega w³a¶nie na tym - ukazywaæ z³o przy jednoczesnym pokazywaniu dobra. I tak siê przeplataj± te anieskie i diabelskie role wielkiego aktora, który zaczyna³ od ma³ych zastêpstw w wielkich kultowych inscenizacjach Sceny im. Modrzejewskiej. My¶lê o Dziadach (gdzie by³ Belzebubem w³a¶nie) i Nocy Listopadowej. Oba te spektakle obros³y w legendê, kojarzone z nazwiskiem takiego maga, jak Konrad Swinarski, czy takiego artysty, jak Andrzej Wajda, otworzy³y aktorowi drogê do prawdziwych sukcesów. Bo Globisz po tych do¶wiadczeniach zacz±³ graæ g³ówne role u tych, którzy tworzyli wówczas historiê Teatru Starego.
Hajmon, Pijak, Fantazy, Semenka i tyle innych postaci, którym u¿yczy³ si³y swojego talentu, swojej twarzy (jak¿e charakterystycznej) i swojej duszy. Po to, by z tych nauk, z tej praktyki teatralnej, wynie¶æ swoje przes³anie o zawodzie aktorskim. Globisz jest aktorem wci±¿ nas zaskakuj±cym. Pod mask± spokoju bije z niego prawdziwa energia, ³agodno¶æ zamienia w gniew, ¶miech w p³acz, jest i Arlekinem i Pierrotem jednocze¶nie. Mo¿e kiedy¶ doj¶æ w sztuce aktorskiej do takiej perfekcji technicznej i wirtuozerii ducha jak £omnicki. I wtedy poka¿e ju¿ innego Becketta w Koñcówce, albo w Ostatniej ta¶mie Krappa. I tego mu ¿yczê pamiêtaj±c z jakim wyczuciem i finezj± odda³ postaæ kochanego przez wszystkich - Wiktora Sadeckiego we wspomnianych Albumowych Dziadach Anno Domini 1997.
Piszê te s³owa w zwi±zku ze spotkaniem, jakie artysta ten odbêdzie z publiczno¶ci± O¶rodka Kultury im C K.Norwida w ramach cyklu Portrety ludzi teatru…w szczególny, bo listopadowy czas. Zapraszam na spotkanie z aktorem, a tak¿e prorektorem krakowskiej PWST 12 listopada w ¶rodê o godz 18 do O¶rodek Norwida na os Górali 5. Po spotkaniu odbêdzie siê projekcja filmu Anio³ w Krakowie z Globiszem w roli g³ównej
DARIUSZ DOMAÑSKI
26 pa¼dziernika na terenie Muzeum Lotnictwa Polskiego odby³a siê kolejna edycja „Eskadrylli Niepodleg³ej Rzeczypospolitej”. Przedsiêwziêcie jest cyklicznie organizowane przez Filiê Nr 9 Miejskiego O¶rodka Pomocy Spo³ecznej, Radê Dzielnicy XIV Czy¿yny, Muzeum Lotnictwa Polskiego oraz Stowarzyszenie Lotników Polski Po³udniowej.
Podstawê wspó³dzia³ania instytucji i aktorów spo³ecznych stanowi± wspólnie uznawane przez mieszkañców Krakowa warto¶ci, kapita³ spo³eczny i kulturowy. „Eskadrylla Niepodleg³ej Rzeczypospolitej” jest ¿yw± lekcj± historii oferowan± ca³ej spo³eczno¶ci lokalnej, wszystkim mieszkañcom Krakowa, a w szczególno¶ci m³odemu pokoleniu. To tak¿e okazja do spêdzenia wolnego czasu w sposób niecodzienny i interesuj±cy. Uczestnicy tegorocznej edycji „Eskadrylli” podziwiali pokaz musztry paradnej w wykonaniu Orkiestry Garnizonu Kraków, prezentacjê specjalistycznego sprzêtu u¿ywanego podczas wojskowych misji, a tak¿e zakosztowali wojskowej grochówki i pieczonej przy ognisku kie³baski. Entuzjazm w¶ród publiczno¶ci wzbudzi³y pokazy ¿o³nierskiej walki wrêcz w wykonaniu 6 Brygady Desantowo– Szturmowej. Tradycyjnie du¿ym zainteresowaniem cieszy³y siê wystêpy artystyczne przygotowane przez uzdolnionych tanecznie i wokalnie przedszkolaków z Przedszkola Samorz±dowego Nr 152. Piêkna pogoda sprzyja³a sportowym zmaganiom w biegu o Puchar Dyrektora Muzeum Lotnictwa Polskiego. Historyk dr Krzysztof Wielgus nierozerwalnie zwi±zany z histori± polskiego lotnictwa porwa³ dzieci i m³odzie¿ multimedialnym pokazem przygotowanym na wyj±tkow±, bo ju¿ 90 rocznicê odzyskania niepodleg³o¶ci, a m³odzi rekonstruktorzy dzielnie wzmagali siê z odtworzeniem znaków rozpoznawczych rodz±cego siê lotnictwa polskiego. Laureaci licznych konkursów i quizów otrzymali cenne nagrody. Nie zabrak³o tak¿e drobnych upominków dla pozosta³ych uczestników. Wszystkie dzieci mog³y z bliska zapoznaæ siê z ide± „ruchomej szko³y”, dziêki uczestnictwu wolontariuszy i pracowników „Mobile School”.
Uczniowie szkó³: SP 52, SP 100, SP 101, SP 155, Gimnazjum 40, LO XXXVI oraz Zespo³u Szkó³ Gastronomicznych ze Z³otej Jesieni wraz z nauczycielami i pracownikami Filii Nr 9 MOPS zorganizowali paradê po¶wiêcon± pamiêci wszystkich tych, którzy oddali ¿ycie za wolno¶æ naszej Ojczyzny. Trasa przemarszu wiod³a od czy¿yñskiego ko¶cio³a pod wezwaniem ¶w. Judy Tadeusza do Pomnika Lotników Polskich. Przy nastrojowym akompaniamencie Orkiestry Garnizonu Kraków oddano ho³d wszystkim bojownikom poleg³ym za niepodleg³o¶æ Polski. Po wspólnej modlitwie za zmar³ych, pod Pomnikiem Lotników Polskich kwiaty z³o¿yli: Krzysztof Radwan - dyrektor Muzeum Lotnictwa, kierownik Filii nr 9 MOPS, Joanna Grzesiowska oraz Regina Zadêcka - cz³onek Zarz±du Dzielnicy XIV Czy¿yny, a po zmroku przy ¶wietle ogniska zabrzmia³y polskie pie¶ni patriotyczne.
(jg)
W ramach projektu Fundacji WyspArt - „Nowa huta - Rewitalizacja spo³eczna poprzez sztukê”, w pa¼dzierniku i w listopadzie odbywaj± siê warsztaty artystyczne dla m³odzie¿y gimnazjalnej z Nowej Huty. Podczas zajêæ prowadzonych przez plastyczkê Dorotê Chaiñsk± - Dylowicz, m³odzie¿ rze¼bi w glinie, maluje obrazy na p³ótnach i robi p³askorze¼by z masy papierowej. Warsztaty "Oswajanie gniewu" maj± na celu wykreowanie nowych postaw, pokazanie jak mo¿na po¿ytecznie spêdziæ czas i uwolniæ swoje emocje w sposób kreatywny. Uczestnicy poznaj± techniki plastyczne, z którymi nie maj± kontaktu w szkole na zajêciach plastycznych. Do tej pory w ramach akcji powsta³o kilkadziesi±t rze¼b i obrazów. Forma zajêæ i realizowane techniki bardzo spodoba³y siê m³odzie¿y. W¶ród uczestników s± osoby, które chcia³yby kontynuowaæ naukê modelowania gliny i technik malarskich. Wszystkie prace powsta³e na zajêciach mo¿na bêdzie ogl±dn±æ podczas specjalnej wystawy zorganizowanej w Sali Tañca O¶rodka Kultury im. C. K. Norwida na os. Górali 4. Jej otwarcie przewidziano na 8 grudnia br. Tego samego dnia w Kinie „Sfinks” pokazana zostanie krótka forma dokumentalna „O Nowej to Hucie legenda” w re¿yserii Darii Woszek, która powsta³a w ramach projektu zrealizowanego przez Fundacjê WyspArt. Film przedstawia Now± Hutê jako magiczn±, prywatn± przestrzeñ, w której rolê przewodników przyjmuj± mieszkañcy tej dzielnicy. W imieniu Fundacji ju¿ dzisiaj zapraszamy na wernisa¿ prac plastycznych i na film.
(f)
Szczególnym wziêciem ciesz± siê zajêcia rze¼bienia w glinie.
O¶rodek Kultury im. Cypriana K. Norwida rozpoczyna now± edycjê konkursu dla m³odzie¿y OD WANDY DO SENDZIMIRA
O¶rodek Kultury im. Cypriana K. Norwida w nowym roku szkolnym inauguruje kolejn± ju¿ edycjê konkursu „Od Wandy do Sendzimira”. Adresowany do ludzi m³odych konkurs cieszy siê ogromn± popularno¶ci±. Miêdzy innymi dlatego, ¿e w trakcie przygotowañ do fina³owych zmagañ z wiedzy o historii i wspó³czesno¶ci Nowej Huty, podczas comiesiêcznych spotkañ w okresie od wrze¶nia do marca m³odzie¿ uczestnicz±ca w konkursie poznaje nowohuckie zabytki i niezwyk³e wydarzenia spo³eczno-polityczne, które rozgrywa³y siê w Nowej Hucie, a które mia³y olbrzymi wp³yw na historiê naszego kraju. M³odzie¿ ma równie¿ okazjê spotkaæ siê w tym czasie z gronem wybitnych ekspertów z zakresu historii, historii sztuki, czy architektury.
Konkurs „Od Wandy do Sendzimira” organizowany jest od roku 2001. Tegoroczna edycja konkursu obejmuje okres historyczny od rozpoczêcia budowy huty i miasta do czasów wspó³czesnych, co wi±¿e siê z przysz³orocznym jubileuszem 60-lecia Nowej Huty. Oferta O¶rodka Kultury im. C. K. Norwida znacznie poszerza szkolny program „Edukacja dla przesz³o¶ci”. Wspó³organizatorami konkursu s± Muzeum Historyczne Miasta Krakowa i Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Nowej Huty. Honorowy patronat sprawuj± Rady Dzielnic: XIV, XV, XVI, XVII, XVIII, a konsultantem programu jest historyk Jan Franczyk - redaktor naczelny „G³osu-Tygodnika Nowohuckiego”. Inauguracja tegorocznej edycji konkursu odbêdzie siê 5 listopada 2008 r. (w ¶rodê) o godzinie 12.00 w Sali Konferencyjnej nr 157, w Budynku „Z” Huty ArcelorMittal Poland S.A. Ze wzglêdów organizacyjnych organizatorzy prosz± o przybycie uczestników na godz. 11.30 (zbiórka przed Budynkiem „Z” w Centrum Administracyjnym ArcelorMittal Poland S.A.).
W programie: „Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty” - wyk³ad historyka sztuki Macieja Mieziana. „Budowa miasta Nowa Huta oraz kombinatu metalurgicznego 1949-1959” -
wyk³ad Leszka Sibili - historyka, kierownika Muzeum „Dzieje Nowej Huty”.
Wszelkich informacji na temat konkursu udziela Magdalena Bielawska, tel.: 012 644 27 65 wewn.30. Pe³ny regulamin zamieszczony jest na stronie www.okn.edu.pl/wanda.htm
50 lat XII LO im. Cypriana Kamila Norwida NIETUZINKOWA „DWUNASTKA”
– Na prze³omie1957/1958 r. decyzj± Ministra O¶wiaty i Wychowania utworzono ¶wieck± Szko³ê Podstawow± nr 87 w Nowej Hucie na os. S³onecznym 12. Pierwszym dyrektorem (kierownikiem) zosta³ Roman Stêpieñ. W tym roku powsta³y w Krakowie trzy szko³y bez nauki religii, w tym SP 87 w Nowej Hucie na os. B-33. Rok pó¼niej przy tej szkole utworzono XV LO i zespó³ otrzyma³ nazwê: Szko³a Podstawowa nr 87 i XV LO. W styczniu 1958 r. na mocy rozporz±dzenia tego ministerstwa szko³a otrzyma³a imiê Boles³awa Bieruta. Powsta³e liceum by³o drug± tego typu szko³± w Krakowie Nowej Hucie – tyle tak „na wej¶cie” odnotowa³am z kroniki XII LO im. C.K. Norwida zawartej w monografii tej szko³y. W niej odnotowano w te¿ m.in.: – Pierwszy rok szkolny ukoñczy³o 74 licealistów. 26 z nich otrzyma³o jednak oceny niedostateczne.
Teraz w liceum ogólnokszta³c±cym im. C.K. Norwida zdobywa wiedzê 880 uczniów. Jest to najwiêksze pod wzglêdem liczebno¶ci uczniów liceum nowohuckie. A gdy chodzi o wyniki w nauce, mie¶ci siê w pierwszej dziesi±tce liceów krakowskich. Mury tego liceum opu¶ci³o prawie 8 tysiêcy maturzystów. W¶ród nich s± absolwenci, z których szko³a jest naprawdê dumna.
50 lat historii tego liceum trudno opowiedzieæ w jednym artykule. Przewodnikiem moim bêdzie dyrektor Ryszard Nowak, który pe³ni tê funkcje od 1992 r.
FRAGMENTY MONOGRAFII
– (...) 27 kwietnia 1960 r. dosz³o do staræ wielotysiêcznej manifestacji mieszkañców Nowej Huty z oddzia³ami milicji. Mieszkañcy dzielnicy protestowali przeciwko próbie usuniêcia przez lokalne w³adze partyjne krzy¿a z miejsca przeznaczonego na budowê ko¶cio³a. Dzia³ania w³adz zrozumiano jako zakaz stawiania nowej ¶wi±tyni. Do t³umienia zaj¶æ wys³ano ponad 1000 milicjantów. Kilkaset osób odnios³o rany. Zatrzymano ok. 500 uczestników zaj¶æ. Na miejscu planowanego ko¶cio³a w³adze wybudowa³y szko³ê, do której przeniesiono, po rozdzieleniu z liceum, szko³ê podstawow± nr 87. W tym te¿ miesi±cu Rada Pedagogiczna podjê³a starania o nadanie szkole imienia. Wskazano dwóch kandydatów do patronatu: Boles³awa Bieruta i Stefana ¯eromskiego (...). Wygra³ Boles³aw Bierut. Na prze³omie lat 1960/62 nast±pi³ rozdzia³ liceum od szko³y podstawowej. Od 1 wrze¶nia 1964 r. liceum nosi³o nazwê IV LO im. Boles³awa Bieruta „dla uczczenia wielkiego dzia³acza robotniczego i narodowego, patrioty i internacjonalisty”. I jej patronem do 1989r. by³ Boles³aw Bierut. W 1964 r. liceum nazwano XII. Z os. S³onecznego na os. Kolorowe liceum przenios³o siê 16 pa¼dziernika 1966 r.
(...) W 1971/72 r. do tego liceum uczêszcza³o 1021 uczniów. By³a to rekordowa liczba uczniów w 50-letniej historii tego liceum. Uczniowie tego liceum w tym czasie zwyciê¿ali w centralnych olimpiadach przedmiotowych. Ale uczestniczyli te¿ m.in. w sesjach leninowskich. Wyje¿d¿ali do zaprzyja¼nionej szko³y w Koszycach (Czechos³owacja). 9 czerwca 1979 r. w czasie wizyty papie¿a Jana Paw³a II w Mogile wiêkszo¶æ uczniów zignorowa³a nakaz nauki i uda³a siê na spotkanie z papie¿em. W latach 70. ka¿dy uczeñ mia³ przepracowaæ rocznie 60 godzin spo³ecznie, m.in. w PGR w Luboczy, Spó³dzielni Mieszkaniowej „Hutnik” i na cmentarzu w Grêba³owie. Uczniowie uzdolnieni muzycznie i wybitni sportowcy pracowali tylko 20 godzin, a uczniowie ze wsi byli ca³kowicie zwolnieni z tej powinno¶ci (...) W kwietniu 1987 roku z racji jubileuszu szko³y ods³oniêto popiersie Boles³awa Bieruta. W 1988 r. ukaza³ siê pierwszy numer uczniowskiej gazetki „Reflektor”. W lutym tego roku szko³a wpisana zosta³a w rejestr szkó³ stowarzyszonych w UNESCO. W ten sposób zaowocowa³a wspó³praca z gimnazjum w Trewirze. (...) W 1991 r. przywrócono oparte na zasadzie dobrowolno¶ci nauczanie religii w szkole. Zniesiona zosta³a obowi±zkowa nauka jêzyka rosyjskiego. Przymus ten obowi±zywa³ od 1951 r. W 1992 roku szko³a otrzyma³a od MEN drug± pracowniê komputerow±, wyposa¿on± w sprzêt firmy Apple Macintosh.
Mija³y miesi±ce, lata. W 1996 r. Rada Miasta Krakowa na mocy uchwa³y nada³a szkole imiê nowego patrona. Zosta³ nim Cyprian Norwid. Od tej pory co roku w liceum obchodzone s± we wspó³pracy z Domem Kultury im. Norwida Dni Norwidowskie. W tym roku szko³a ustanowi³a najwy¿sze wyró¿nienia w postaci medali: Sapere Audenti – dla najlepszego absolwenta w danym roczniku i Bene Meritus – dla osób zas³u¿onych dla tej szko³y. W tym te¿ roku uczennica klasy pierwszej Agata Zmarzlik da³a sygna³ do rozpoczêcia w szkole wspó³pracy z Wielk± Orkiestr± ¦wi±tecznej Pomocy.
W pa¼dzierniku 1996 r. odby³o siê po¶wiêcenie nowego sztandaru w ko¶ciele parafialnym w Czy¿ynach i ods³oniêcie popiersia patrona. Rze¼bê zaprojektowa³ i wykona³ krakowski artysta Marek Genew. Sztandar wykonano wed³ug projektu Joanny Rajkowskiej, artystki i nauczycielki historii sztuki w XII LO, która zosta³a nagrodzona w 2008 r. presti¿owym wyró¿nieniem „Paszportu Polityki”.
I w ten sposób zbli¿yli¶my siê do roku 2008. Jubileuszowego.
O JUBILATCE MÓWI
DYREKTOR
l Jest pan dyrektorem tego liceum od 16 lat, wiêc zapewne doskonale pan siê orientuje, czym ¿yli kilkana¶cie lat temu i czym dzi¶ ¿yj± liceali¶ci „Dwunastki”. Nauczyciele i uczniowie, wspólnie siêgali i siêgaj± po pierwsze miejsca w olimpiadach przedmiotowych. Jak na co dzieñ wygl±da praca z m³odymi lud¼mi?
– Chcia³bym podkre¶liæ, ¿e funkcjonowanie szko³y oparte jest na kilku fundamentach. Oczywi¶cie pierwszym z nich jest nauka na wysokim poziomie. Z tego znane jest nasze liceum w ¶rodowisku lokalnym. Ale przecie¿ nie tylko nauk± szko³a stoi. Na drugim miejscu wymieni³bym wiêc aktywno¶æ na polu kulturalnym. Wszak funkcjonujemy w Krakowie, wa¿nym o¶rodku kultury i to nas zobowi±zuje. Trzecim filarem jest dzia³alno¶æ charytatywna, pomoc drugiemu cz³owiekowi w potrzebie. No i na koniec wymieniæ nale¿y szerok± ofertê zajêæ sportowych.
l Na czym polegaj± osi±gniêcia naukowe? Jak wygl±da pozycja szko³y na mapie edukacyjnej Krakowa?
– W dobie egzaminów zewnêtrznych, gdzie matura jest zunifikowana dla ca³ego kraju, oceniana poza murami szko³y, porównanie jest do¶æ proste. ¦redni wynik procentowy na egzaminie czy zdawalno¶æ egzaminu umo¿liwia porównanie z innymi szko³ami, nie tylko w Krakowie. Jak wiadomo, najlepiej w Polsce od lat maturê zdaj± uczniowie liceów ma³opolskich, w¶ród których w czo³ówce mo¿emy znale¼æ „Dwunastkê”. Wyniki z jêzyka polskiego, jêzyka angielskiego czy geografii plasuj± nas w mie¶cie na „medalowych” miejscach. W ostatnim roku blisko 100% z ponad 300 abiturientów zda³o pomy¶lnie maturê. Naj¶wie¿szym osi±gniêciem sprzed raptem kilku dni jest zdobycie przez naszych uczniów Grand Prix i nagrody w postaci trzech laptopów ufundowanych przez JM Rektora AGH za pracê pt. „Wielomiany jednej zmiennej” przygotowan± pod opiek± mgr Magdaleny Machulec. Dodam jeszcze, ¿e corocznie organizujemy w szkole w marcu Festiwal Nauki i Kultury, w ramach którego uczniowie prezentuj± swoje dokonania na tym polu. Jest te¿ czas na spotkania z wybitnymi przedstawicielami ¶wiata nauki i kultury z naszego miasta, nierzadko absolwentami szko³y.
l Wypada pogratulowaæ tych osi±gniêæ. A jak wygl±da dzia³alno¶æ kulturalna szko³y?
– „Dwunastka” s³ynie z corocznego Przegl±du Artystycznego. To wieloletnia tradycja liceum. Celem przegl±du jest promocja talentów, wystawianie przedstawieñ teatralnych, wystêpy muzyczne. Daj± one mo¿liwo¶æ odkrycia drzemi±cych w uczniach zdolno¶ci aktorskich, muzycznych, plastycznych, fotograficznych – których dostrze¿enie w sali lekcyjnej nie by³oby mo¿liwe. W 1997 i 2002 roku XII LO zdoby³o I miejsce w Krakowie i „Z³ot± Statuetkê” na Festiwalu Artystycznym uczniów naszego miasta. W kwietniu tego roku w Teatrze Groteska odby³a siê uroczysta gala fina³owa, na której redakcja szkolnego pisma „CKN” zdoby³a drugie miejsce, a trzecie miejsce przypad³o sztuce teatralnej wystawionej przez uczniów klasy 2E – dodam – klasy o profilu ¶cis³ym! Od roku nadania szkole imienia Cypriana Norwida, czyli od 1996, corocznie organizowane s± przez szko³ê i Dom Kultury z osiedla Górali Dni Norwidowskie. Ich kilkudniowy przebieg sk³ada siê z mszy ¶wiêtej na Wawelu i z³o¿enia kwiatów w Krypcie Wieszczów, sesji naukowej na UJ, prezentacji tekstów Norwida przygotowanych przez uczniów szko³y, udzia³u uczniów w konkursach literackich i recytatorskich.
l Interesuj± mnie te¿ osi±gniêcia dziennikarskie uczniów pana szko³y. Proszê o tej dzia³alno¶ci powiedzieæ co¶ wiêcej.
– Gazetka szkolna ma ju¿ ponad 20- -letni± tradycjê. Wraz z nowymi pokoleniami zmienia³a siê tylko nazwa, z pocz±tkowej „Reflektor”, „Fermenty”, „Hybrydy”, a¿ do ostatniej „CKN”. Szko³a mo¿e poszczyciæ siê wybitnymi absolwentamidziennikarzami. S± w¶ród nich m.in. szef HBO-Polska Aleksander Kutela, redaktor naczelny Polsatu Bogus³aw Chrabota, publicysta Janusz Majcherek, zdobywca presti¿owej Nagrody Kisiela, profesor UP, czy wreszcie Bogdan Zalewski, znany i lubiany dziennikarz Radia RMF-FM.
l Wspomnia³ pan o dzia³alno¶ci charytatywnej. Na czym ona polega?
– Jestem dumny z naszych uczniów, od których my doro¶li mo¿emy uczyæ siê wra¿liwo¶ci i potrzeby niesienia bezinteresownej pomocy. W „Dwunastce” od 15 lat dzia³a najwiêkszy w Krakowie sztab Wielkiej Orkiestry ¦wi±tecznej Pomocy, który zebra³ ju¿ ponad milion z³otych! To s± wymierne efekty ofiarno¶ci i po¶wiêcenia naszej m³odzie¿y, sprzeczne z obiegowymi opiniami o sk±pstwie mieszkañców naszego miasta. M³odzie¿ uczestniczy w ramach akcji „Ca³a Polska czyta dzieciom” w czytaniu chorym dzieciom hospitalizowanym w Szpitalu im. ¯eromskiego. Inn± form± dzia³alno¶ci dobroczynnej jest wspó³praca uczniów i nauczycieli z Towarzystwem Przyjació³ Chorych Hospicjum im. ¶w. £azarza. Wspó³praca ta trwa nieprzerwanie od 1999 roku. Dotyczy ona udzia³u w kampanii Pola Nadziei, kwe¶cie listopadowej na cmentarzu w Grêba³owie i przygotowaniu koncertu pie¶ni wielkanocnych i kolêd dla pensjonariuszy Hospicjum. Dzia³aj± nasi uczniowie w Fundacji Podaruj ¯ycie, która pomaga chorym na bia³aczkê. W 2005 roku szko³a otrzyma³a Certyfikat Wielkiego Serca od Krakowskiego Schroniska dla Bezdomnych Zwierz±t z ulicy Rybnej za szczególne zaanga¿owanie i ofiarno¶æ dla naszych mniejszych braci.
l W¶ród filarów dzia³alno¶ci szko³y wymieni³ pan sport.
– To prawda. „Dwunastka” to od lat prawdziwa potêga na mapie sportowej szkó³ Krakowa. Aby nie siêgaæ zbyt daleko wstecz – kilka osi±gniêæ z ostatniego roku: mistrzostwo ma³opolski pi³karek i pi³karzy rêcznych, mistrzostwo Krakowa w siatkówce ch³opców i trzecie miejsce dziewcz±t i wreszcie mistrzostwo województwa lekkoatletów „Dwunastki”. W¶ród absolwentów mamy medalistów olimpijskich i reprezentantów Polski, ¿e wymieniê pi³karza Micha³a Pazdana, który znajduje uznanie w oczach Leo Beenhakkera.
l To rzeczywi¶cie imponuj±ce dokonania...
– A ja doda³bym jeszcze turystykê. Rozwijana by³a przez lata tradycja wyjazdów w góry, tak¿e te wysokie. Chyba jeste¶my jedyn± szko³± w Polsce, która ma na swoim koncie zdobycie przez uczniów Mont Blanc i przynajmniej dwudziestu innych czterotysiêczników. To zwieñczenie dzia³alno¶ci Klubu Rysowców, zrzeszaj±cego „uczniów, którzy wraz z profesorem Podkówk± weszli na Rysy”. Tradycj± sta³y siê zimowe wyjazdy na Babi± Górê. To te¿ wyró¿nik „Dwunastki” w¶ród innych szkó³. Do tego doda³bym wyjazdy do zaprzyja¼nionych szkó³. W pierwszym rzêdzie do Auguste-Victoria Gymnasium w Trewirze w Niemczech. Dwa lata temu, dla u¶wietnienia obchodów 20-lecia wspó³pracy, uczniowie tej szko³y z nauczycielami przyjechali do nas szlakiem zabytków ¶wiatowego dziedzictwa kultury UNESCO na rowerach. W Polsce towarzyszyli im nasi nauczyciele i uczniowie. Wspó³pracujemy tak¿e ze szko³ami w Holandii, we W³oszech, w Szkocji.
l Wypada mi na zakoñczenie pogratulowaæ osi±gniêæ i ¿yczyæ dalszych sukcesów na nastêpne lata.
Mówi± UCZNIOWIE
l Dwunastka jest „The best”. Nie mam ¿adnych zastrze¿eñ do tej szko³y.
– Przychodzê tutaj bez bólu, wrêcz z przyjemno¶ci±, w du¿ej mierze dziêki temu, ze jest to placówka mocno liberalna, z dyrektorem s³uchaj±cym Iron Maiden. (...) Nie ma rzeczy doskona³ych, ale powtarzam czêsto, ¿e nie zamieni³bym „Dwunastki” na ¿adn± inn± szko³ê. XII LO jest dla mnie bardzo pozytywn± szko³± z niesamowicie dobran± kadr±± nauczycielsk± (z któr± albo bardzo chce siê k³óciæ, albo bezwzglêdnie jej s³uchaæ). Dostarcza mnóstwa prze¿yæ, np. gdy z nadziej± podchodzi siê do kartki z zastêpstwami lub gdy kupuje siê batony w automacie, który po pobraniu (nieodwracalnym) pieniêdzy wyrzuci towar lub zrezygnuje z tego pomys³u. Jestem bardzo szczê¶liwa, ¿e mogê uczêszczaæ do jednego z najoryginalniejszych liceów w Krakowie. Obiecujê polecaæ znajomym.
JUBILEUSZOWY TYDZIEÑ...
... zaowocowa³ wieloma ciekawymi imprezami. By³ jubileuszowy Festiwal Nauki i Kultury. By³a uroczysta msza ¶w. za spokój dusz nauczycieli, absolwentów, pracowników i przyjació³ XII LO i z pro¶b± o pomy¶lno¶æ spo³eczno¶ci szkolnej. By³a jubileuszowa matura z jêzyka polskiego i matematyki dla absolwentów. By³y jubileuszowe premiery w Teatrze Ludowym: projekcja „Krótkiego filmu o szkole” i premiera okoliczno¶ciowego spektaklu w w wykonaniu uczniów i absolwentów. W £a¼ni Nowej odby³ siê jubileuszowy koncert absolwentów „50 lat – Rock po roku”. Jubileuszowy tydzieñ zakoñczono uroczyst± jubileuszow± akademi± w sali widowiskowej NCK.
«««
Od autorki. Mia³y siê w tym artykule zmie¶ciæ jeszcze wspomnienia nietuzinkowych absolwentów, nauczycieli, dyrektorów. To wszystko znajdziecie pañstwo w ¶wietnie opracowanej monografia XII LO im. C.K. Norwida –„ 50 LAT”, która jest do kupienia w ksiêgarni „Skarbnica” przy placu Centralnym.
Od 24 do 26 pa¼dziernika 2008 w MDK im. Andrzeja Bursy na os. Tysi±clecia 15 III Ogólnopolski Festiwal Teatralny w SCENIE „i”
To ju¿ trzecia ods³ona Ogólnopolskiego Festiwalu Teatralnego w SCENIE „i”, odbywaj±cego siê co dwa lata w M³odzie¿owym Domu Kultury im. A. Bursy na os. Tysi±clecia 15. Festiwal adresowany jest do amatorskich, m³odzie¿owych (od 17 roku ¿ycia) grup teatralnych z ca³ej Polski. Idea Festiwalu wywodzi siê z za³o¿eñ programowych SCENY „i” – sta³ego teatru dzieci
i m³odzie¿y, dzia³aj±cego od 1987 roku. Teatr promuje dorobek m³odych twórców amatorów. Literka „i” jest symbolem teatru, który ma byæ teatrem inspiracji, interpretacji, innowacji, inicjacji, impertynencji i innych idei.
Do tegorocznej edycji Festiwalu zakwalifikowa³o siê dziewiêæ zespo³ów z: Chorzowa, Katowic, Mys³owic, Nowej Soli, Gorzowa Wielkopolskiego, Brzozowa, ¯yrardowa i Krakowa. Kwalifikacja odby³a siê na podstawie przes³anych no¶ników z zarejestrowanym spektaklem. Poszukiwania repertuarowe, tematyczne i formalne zg³aszanych spektakli nie s± niczym ograniczone. Jedyne kryterium jest wysoka warto¶æ artystyczna prezentacji. Jak wynika z tegorocznych zg³oszeñ bêdziemy mogli ogl±daæ propozycje reprezentuj±ce wszystkie trendy aktualnego teatru pozainstytucjonalnego w Polsce. Oceny prezentacji dokonaj± profesjonalni twórcy teatru. W tegorocznej edycji w jury Festiwalu zasi±d± Katarzyna Deszcz (re¿yser teatralny, wspó³za³o¿yciel Stowarzyszenia Teatralnego Mandala), Dorota Ficoñ (aktorka Teatru Witkacego w Zakopanem) oraz Bartosz Szyd³owski (re¿yser teatralny, twórca £a¼ni Nowej).
W formu³ê Festiwalu wpisane s± rozmowy, dyskusje; po ka¿dym spektaklu odbywaæ siê bêd± omówienia w formie dyskursu pomiêdzy jurorami, twórcami i publiczno¶ci±. Zespo³y teatralne bior±ce udzia³ w Festiwalu bêd± mia³y okazjê wyruszyæ w podró¿ po Nowej Hucie z Maciejem Miezianem, historykiem sztuki oraz obejrzeæ jeden ze spektakli równolegle odbywaj±cego siê w £a¼ni Nowej festiwalu Genius Loci. Prezentacje konkursowe nie s± biletowane. Organizatorzy serdecznie zapraszaj±.
+ + +
Program Festiwalu
PI¡TEK
+ godz. 14.00 - Teatr PRZÊDZALNIA, ¯yrardów, "Królestwo". Tekst, scenariusz, re¿yseria Marcin Szymañski, scenografia i kostiumy - Anna Szymañska.
+ godz. 15.30 - Teatr BESTIA, Brzozów, "Trzy". Collage tekstów w oparciu o epigramy staro¿ytnej Grecji, scenariusz, re¿. Damian Kierek.
+ godz. 16.30 - Teatr K, Chorzów, "Dann", Tekst, scenariusz, re¿yseria Magdalena Depta³a, Dominika Judycka, Marcin Aleksiej, Rafa³ Pyka.
+ godz. 17.00 - Teatr KREATURY, Gorzów Wielkopolski, "Czeczenki". Tekst, scenariusz Jaros³aw Filipski, re¿yseria Przemek Wi¶niewski;
+ godz. 17.45 - Spotkanie z jurorami, omówienie spektakli. SOBOTA
+ godz. 11.00 - Spotkanie z jurorami, kontynuacja omawiania spektakli z dnia poprzedniego.
+ godz. 12.00 - Teatr MOMO, Katowice, "Szary". Scenariusz, re¿yseria Marek K³obuk.
+ godz. 13.20 - DRZWI na O¦CIE¯, Chorzów, "St±d do miasta". Scenariusz, re¿yseria Rafa³ Pyka.
+ godz. 15.00 - Teatr NARYBEK FROM POLAND, Mys³owice „Ciemne gry”. Re¿yseria Jaros³aw Filipski.
+ godz. 16.10 - Teatr Edwarda Gramonta TERMINUS A QUO, Nowa Sól, "Usta/lenia". Tekst, scenariusz, re¿yseria Edward Gramont.
+ godz. 17.00 - Spotkanie z jurorami, omówienie spektakli.
+ godz. 18.00 - FREEDAY TEATR, Kraków, „Zabawy na podwórku. Retrospekcja". Tekst, Edna Mazya, adaptacja, re¿yseria Karol Nowakowski.
+ godz. 19.00 - Spotkanie z jurorami, omawianie spektakli. Festiwal zakoñczy og³oszenie werdyktu jury oraz wrêczenie dyplomów i nagród.
(f)
W najbli¿sz± niedzielê, 26 pa¼dziernika br. SALON NH+
W najbli¿sz± niedzielê, 26 pa¼dziernika, o godz. 12.00 w foyer Teatru Ludowego odbêdzie siê kolejne spotkanie wszystkich, którzy interesuj± siê przesz³o¶ci± i dniem dzisiejszym Nowej Huty w ramach „Salonu NH+”. Tym razem bohaterami bêd± junacy, którzy budowali nasz± dzielnicê i… dzisiejsi nowohuccy raperzy. Mo¿e byæ gor±co. Dla zainteresowanych wstêp wolny. Organizatorem spotkañ jest Fundacja Teatru Ludowego.
(f)
M³odzie¿owy Dom Kultury Fort 49 „Krzes³awice”, miesiêcznik „Poznaj ¦wiat”, wydawnictwo „Bernardinum” w Pelplinie oraz Ormiañskie Towarzystwo Kulturalne w Krakowie zapraszaj± na Salon Ormiañski. W programie m. in. otwarcie wystawy malarstwa Gagika Parsamiana, prezentacja wydawnictwa „Bernardinum”: XII-wieczny armeñski Ewangeliarz ze Skwery (o historii ewangeliarza opowie dr hab. Krzysztof Stopka , dyrektor Archiwum Uniwersytetu Jagielloñskiego, a faksymile ewangeliarza zaprezentuje Tadeusz Serocki, wiceprezes wydawnictwa „Bernardinum”), improwizacje muzyczne na duduku (Pawe³ Solecki), otwarcie wystawy fotografii ks. Stanis³awa Pindery „Armenia. Kamienie silniejsze ni¿ cz³owiek”, promocja albumu fotograficznego ks. Stanis³awa Pindery „Kamienie silniejsze ni¿ cz³owiek” (wydawca: „Poznaj ¦wiat”), prezentacja ksi±¿ki ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego „Przemilczane ludobójstwo na Kresach”, film o Armenii oraz… smako³yki ormiañskie.
Salon Ormiañski rozpocznie siê w sobotê, 25 pa¼dziernika br. o godz. 17.00 w M³odzie¿owym Domu Kultury Fort 49 „Krzes³awice”, os. Na Stoku 27 b.
(f)
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
Do r±k czytelników trafi³y pierwsze egzemplarze „Nowohuckiej telenoweli”, autorstwa Renaty Rad³owskiej. Autorka, na co dzieñ dziennikarka „Gazety Wyborczej”, od lat poszukuje prawdy o najm³odszej dzielnicy Krakowa. Jej artyku³y po¶wiêcone Nowej Hucie, publikowane w krakowskim dodatku „Gazety Wyborczej”, czy drukowane w Lodo³amaczu nowohuckie opowie¶ci (podpisywane pseudonimem Hutella) od lat przyci±gaj± uwagê czytelników. Pisane barwnym stylem, lekkim piórem, doprawione wyobra¼ni± autorki (by by³o bardziej wyrazi¶cie). I w³a¶nie na kanwie tych lodo³amaczowych opowie¶ci zrodzi³a siê „Nowohucka telenowela”.
– Na prze³omie1957/1958 r. decyzj± Ministra O¶wiaty i Wychowania utworzono ¶wieck± Szko³ê Podstawow± nr 87 w Nowej Hucie na os. S³onecznym 12. Pierwszym dyrektorem (kierownikiem) zosta³ Roman Stêpieñ. W tym roku powsta³y w Krakowie trzy szko³y bez nauki religii, w tym SP 87 w Nowej Hucie na os. B-33. Rok pó¼niej przy tej szkole utworzono XV LO i zespó³ otrzyma³ nazwê: Szko³a Podstawowa nr 87 i XV LO. W styczniu 1958 r. na mocy rozporz±dzenia tego ministerstwa szko³a otrzyma³a imiê Boles³awa Bieruta. Powsta³e liceum by³o drug± tego typu szko³± w Krakowie Nowej Hucie – tyle tak „na wej¶cie” odnotowa³am z kroniki XII LO im. C.K. Norwida zawartej w monografii tej szko³y. W niej odnotowano w te¿ m.in.: – Pierwszy rok szkolny ukoñczy³o 74 licealistów. 26 z nich otrzyma³o jednak oceny niedostateczne.