W parku Zielony Jar Wandy - Rodzinny piknik historyczny
Szlachcice, magnaci, kupcy, rzemie¶lnicy to jedni z wielu przedstawicieli czasów panowania Jagiellonów w Polsce, których spotkamy podczas pikniku historycznego 28 sierpnia w godzinach od 11.00 do 17.00 w parku Zielony Jar Wandy. Na miejscu rozstawione zostan± stanowiska z rekonstruktorami historycznymi. Dodatkowo powstanie strefa food trucków.
Wakacje dobiegaj± koñca, ale atrakcje dla ca³ej rodziny wcale siê nie koñcz±. Ponad 20 zapalonych mi³o¶ników historii pojawi siê na pikniku w parku Zielony Jar Wandy, gdzie bêd± prezentowaæ i opowiadaæ o zawodach i zwyczajach dawnej epoki. Jak wygl±da³o ¿ycie codzienne: rzemios³o, nauka, handel, ¶piew, poezja, medycyna? W co ubiera³ siê polski magnat lub litewski knia¼? Po czym mo¿na by³o rozró¿niæ ruskiego od polskiego szlachcica? W jakim jêzyku porozumiewali siê ¿ydowscy oraz ormiañscy kupcy? Wszystkie odpowiedzi poznamy w trakcie wydarzenia. Spotkanie twarz± w twarz z postaciami znanymi z filmów i ze stron ksi±¿ek to atrakcja nie tylko dla najm³odszych. Nauka przez zabawê
Z my¶l± o ma³ych i du¿ych odkrywcach przygotowali¶my specjaln± rodzinn± grê terenow±, która pozwoli poznaæ wszystkie zawody w atrakcyjny i nieoczywisty sposób. Gra bêdzie dostêpna przez ca³y czas trwania wydarzenia, a materia³y bêd± czeka³y na ¶mia³ków w oznaczonym punkcie startowym. Z nami podró¿ do przesz³o¶ci jest mo¿liwa! Przygotowane zagadki i pytania u³atwi± zapamiêtanie dat czy postaci historycznych, co pokazuje, ¿e nauka historii wcale nie musi byæ ani trudna, ani nudna. Sk±d pomys³ na wydarzenie?
W tym roku obchodzimy 450. rocznicê ¶mierci Zygmunta Augusta, ostatniego Jagiellona na polskim tronie. Dynastia Jagiellonów rz±dzi³a w Polsce oraz pañstwach s±siednich na przestrzeni blisko 2 wieków. W tym okresie (2 po³. XIV – 2 po³. XVI wieku) zawi±zana zosta³a i uleg³a wzmocnieniu polsko-litewska unia, która zadecydowa³a o kierunku rozwoju naszej ojczyzny i jej kultury. Za panowania Jagiellonów ziemie dzisiejszej Polski, £otwy, Litwy, Bia³orusi i Ukrainy znajdowa³y siê w obrêbie jednego pañstwa zamieszkiwanego przez liczne nacje. Charakteryzowa³y siê one odmiennymi jêzykami, kultur±, wyznaniem, a czêsto i preferowanymi zawodami lub charakterystycznymi ubiorami. £±czy³y je jednak¿e dobros±siedzkie stosunki, tolerancja oraz osoba monarchy. O nacjach zamieszkuj±cych Rzeczpospolit± za panowania ostatniego z Jagiellonów us³yszymy podczas rodzinnego pikniku historycznego. Temat ten wydaje nam siê niezwykle potrzebny w kontek¶cie aktualnych wydarzeñ. Agresja Rosji na Ukrainê spowodowa³a, ¿e po wiekach ponownie stoimy na progu niezwyk³ego zacie¶nienia naszych relacji. Ponadto goszczeni przez nas obywatele Ukrainy powinni móc wspólnie z Polakami wzi±æ udzia³ w radosnym i weso³ym pikniku, który pozwoli im poznaæ dzieje naszej wspólnej historii. Ostatni± niedzielê sierpnia warto spêdziæ z ca³± rodzin± w parku Zielony Jar Wandy. Przenie¶my siê do czasów panowania Jagiellonów!
Organizatorami wydarzenia s± Miasto Kraków oraz KBF.
(f)
Muzeum Lotnictwa Polskiego zaprasza na Obchody ¦wiêta Lotnictwa Polskiego
W tym roku przypada 90-ta rocznica zwyciêstwa Franciszka ¯wirki i Stanis³awa Wigury w Miêdzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge 1932 osi±gniêtego 28 sierpnia, na pami±tkê którego ustanowione zosta³o to ¶wiêto.
Pokazy lotnicze, wystawy okoliczno¶ciowe, koncert Filharmonii Krakowskiej i Orkiestry Si³ Powietrznych, pokazy filmowe, apel pamiêci poleg³ych lotników i prezentacje organizacji zwi±zanych z lotnictwem – to tylko niektóre z wydarzeñ przygotowanych na obchody ¦wiêta Lotnictwa Polskiego ustanowionego na pami±tkê zwyciêstwa Franciszka ¯wirki i Stanis³awa Wigury w Miêdzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge 1932.
Miejsce, gdzie odbywa siê wiêkszo¶æ obchodów ¦wiêta Lotnictwa, czyli Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, ma bezpo¶redni zwi±zek z tym wydarzeniem. Muzeum mie¶ci siê na terenie pierwszego krakowskiego lotniska Rakowice-Czy¿yny, funkcjonuj±cego od czasów zaborów do pocz±tku lat 60. Podczas Challenge w 1932 r. by³o jednym z lotnisk etapowych lotu dooko³a Europy, bêd±cego czê¶ci± turnieju.
G³ówne obchody ¦wiêta Lotnictwa w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie-Czy¿ynach odbywaæ siê bêd± w niedzielê 28 sierpnia 2022. Wstêp do Muzeum bêdzie wolny, ale czê¶æ programu rozpocznie siê ju¿ dzieñ wcze¶niej, wieczorow± por±. Patronat honorowy nad wydarzeniem objêli: Marsza³ek Województwa Ma³opolskiego Witold Koz³owski, Wojewoda Ma³opolski £ukasz Kmita oraz Aeroklub Polski.
Program:
Sobota 27.08
+ 18:00 – Koncert Filharmonii Krakowskiej (biletowany)
+ 19:00 – Wernisa¿ wystawy 90 lat zwyciêstwa Challenge
+ 19:00 – 21:00 – Wieczorne zwiedzanie Muzeum
W zwi±zku ze ¦wiêtem Lotnictwa Polskiego przypadaj±cym na dzieñ 28 sierpnia (niedziela), dyrektor Muzeum Lotnictwa og³asza ten dzieñ dniem wolnego wstêpu do Muzeum.
(f)
Koncerty, aktywno¶ci sportowe, konkursy, badania i porady, degustacje, wystêpy lokalnych grup wokalnych i recital Jacka Wójcickiego – to wybrane punkty programu II Nowohuckich Senioraliów. Plenerowa impreza na placu przed Nowohuckim Centrum Kultury odbêdzie siê 21 sierpnia, rozpocznie siê o godz. 15.00 i potrwa do pó¼nego wieczora.
Po sukcesie ubieg³orocznej, pierwszej edycji Nowohuckich Senioraliów, których pomys³odawczyni± by³a radna Bogumi³a Drabik, pora na drug± ods³onê wydarzenia przyci±gaj±cego seniorów nie tylko z Nowej Huty, ale te¿ z innych czê¶ci Krakowa.
II Nowohuckie Senioralia odbêd± siê 21 sierpnia. Plenerowa impreza zostanie zorganizowana przed Nowohuckim Centrum Kultury, rozpocznie siê o godz. 15.00 i potrwa do pó¼nego wieczora. W programie szereg atrakcyjnych propozycji. Uczestnicy imprezy bêd± mogli bawiæ siê w specjalnie zorganizowanych strefach zdrowia, aktywno¶ci i kultury. Planowane s± konkursy z nagrodami, degustacje, prelekcje, wystêpy lokalnych grup wokalnych i tanecznych, pokazy mody. Uczestnicy Senioraliów bêd± mogli skorzystaæ z nieodp³atnych badañ, porad dietetyków i innych specjalistów. Na zakoñczenie wydarzenia odbêdzie siê recital Jacka Wójcickiego i potañcówka. Nowohuckie Senioralia to inicjatywa przygotowana przede wszystkim z my¶l± o seniorach, ale w programie przedsiêwziêcia znajduj± siê tak¿e propozycje dla ca³ych rodzin. Bêdzie to wiêc wielkie rodzinne ¶wiêto, ³±cz±ce pokolenia.
Szczegó³owy pogram imprezy oraz dodatkowe informacje mo¿na znale¼æ na profilu Krakowski Generator Spo³eczny, a tak¿e na specjalnej, senioralnej ods³onie strony miasta Kraków Dla Seniora.
Organizatorem wydarzenia jest miasto Kraków, partnerzy to: Nowohuckie Centrum Kultury, Fundacja ZIKO dla zdrowia, Teekanne, Stowarzyszenie MANKO G³os Seniora, Wodoci±gi Miasta Krakowa S.A., Miejskie Przedsiêbiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. Patroni medialni: TVP 3 Kraków, Radio Kraków, portal www.LoveKrakow.pl, „G³os Seniora”, „G³os Tygodnik Nowohucki”.
(f)
Noc Cracovia Sacra organizowana jest w Krakowie od 2008 roku. W swoim kszta³cie, charakterze i bogactwie programowym nie ma odpowiednika w ca³ej Europie. Kraków ju¿ w ¶redniowieczu zachwyca³ urod±, mnogo¶ci± i wystrojem ko¶cio³ów, zaskakiwa³ liczb± klasztorów, które by³y wa¿nymi centrami kultury, barwnymi uroczysto¶ciami, bogat± obrzêdowo¶ci±, by³ te¿ wa¿nym o¶rodkiem my¶li religijnej. Przez ca³e wieki, a¿ po czasy wspó³czesne, podnoszony by³ fenomen kultury duchowej, w tym tak¿e religijnej miasta.
Noc Cracovia Sacra stanowi wyj±tkow± okazjê do prezentacji i zapoznania siê z unikatowym dziedzictwem sakralnym Krakowa oraz jego okolic. Prezentowany corocznie program Nocy jest bardzo bogaty i zró¿nicowany. Oprócz zwiedzania najpiêkniejszych ¶wi±tyñ Krakowa i okolic, odkrywania ko¶cielnych zabytków i dzie³ sztuki na co dzieñ niedostêpnych, oferuje liczne wystawy, koncerty, czy spektakle o tematyce sakralnej. W przedsiêwziêciu udzia³ bierze szereg krakowskich, ale równie¿, co warto podkre¶liæ, podkrakowskich klasztorów i ko¶cio³ów – niemal od pocz±tku w projekt zaanga¿owa³y siê siostry benedyktynki ze Stani±tek, ojcowie benedyktyni z Tyñca, czy ojcowie cystersi z Mogi³y.
W realizacjê projektu anga¿uj± siê równie¿ inne podmioty, jak np. Muzeum UJ Collegium Maius, Pa³ac Biskupa Erazma Cio³ka - oddzia³ Muzeum Narodowego, Muzeum Archidiecezjalne, czy Nowohuckie Centrum Kultury. Dziêki wzajemnej wspó³pracy uda³o siê przygotowaæ i zrealizowaæ szereg bezcennych wystaw sakralnych, prezentuj±cych m.in. relikwiarze i relikwie ¶wiêtych od Jacka Odrow±¿a do Jana Paw³a II; szaty grobowe królowej Jadwigi, niezwykle cenne szaty liturgiczne pochodz±ce z warsztatów tkackich ca³ej Europy; unikatowe naczynia i paramenty liturgiczne; najcenniejsze obiekty ze zbiorów klasztornych bibliotek i archiwów, w tym s³ynny rêkopis ”Dzienniczka” ¶w. siostry Faustyny Kowalskiej (po raz pierwszy publicznie udostêpniony), Gradua³ karmelitañski (barokowy manuskrypt) oraz liczne starodruki, dokumenty i ksiêgi liturgiczne. W ramach przedsiêwziêcia uda³o siê udostêpniæ do zwiedzania - czêsto po raz pierwszy - wyj±tkowe miejsca ukryte za klasztorn± klauzur±, takie jak np. krypty znajduj±ce siê w Opactwie Tynieckim, krypty w podziemiach ko¶cio³a ¶w. Kazimierza Królewicza, czy w klasztorze oo. Kamedu³ów na Bielanach; liczne skarbce, kapitularze, biblioteki i archiwa, ogrody i wirydarze oraz inne obiekty i pomieszczenia klasztorne.
W tym roku odbêdzie siê kolejna, 15. jubileuszowa ods³ona Nocy, z motywem przewodnim Wokó³ krzy¿a. Tegoroczna edycja jest wyj±tkowa, nie tylko ze wzglêdu na swój okr±g³y jubileusz, ale równie¿ z uwagi na fakt, ¿e zbiega siê z wa¿nymi jubileuszami kilku krakowskich klasztorów: 800 - leciem Opactwa Cystersów w Mogile, 550 - leciem obecno¶ci Paulinów na Ska³ce, czy 800-leciem Parafii Mariackiej. W programie tegorocznej Nocy, która tradycyjnie odbêdzie siê 14 i 15 sierpnia, oprócz zwiedzania obiektów sakralnych, zaprezentowane zostan± liczne wystawy tematyczne, koncerty. Szczegó³owy program Nocy, jak równie¿ wszelkie informacje na temat udzia³u w poszczególnych wydarzeniach dostêpne bêd± na stronie Miasta: www.krakowskienoce.pl.
Wstêp na wszystkie wydarzenia jest bezp³atny; do niektórych obiektów obowi±zywaæ bêd± bezp³atne wej¶ciówki
* * *
Poni¿ej prezentujemy wydarzenia, które odbêd± siê w Opactwie Cystersów w Mogile 14 sierpnia 2022 (niedziela):
+ 9.00 - 20.00 zwiedzanie wystaw plenerowych: „800 - lat Opactwa Cystersów w Mogile”, „Gotyckie krzy¿e w fotografii”, „Modus vivendi, czyli zwyczajnik cysterski w kadrze” (zdjêcia z filmu „S³uchaj, synu, nauk mistrza”, re¿. Krzysztof Ridan, wiêcej informacji na stronie: www.nhlab.okn.edu.pl);
+ 10.00 - 18.00 zwiedzanie Muzeum Duchowo¶ci i Kultury Cystersów (zwiedzanie z przewodnikiem);
+ 19.00 „W krzy¿u cierpienie. Stabat Mater Dolorosa”. Wykonawcy: Magda Niedba³a-Solarz (mezzosopran), Tomasz Chmiel (dyrygent). Krakowska M³oda Filharmonia-Orkiestra Zespo³u Pañstwowych Szkó³ Muzycznych im. M. Kar³owicza w Krakowie. W programie: J.S.Bach, A.Vivaldi, G. Fauré. 15 sierpnia 2022 (poniedzia³ek):
+ 9.00 - 20.00 zwiedzanie wystaw plenerowych: „800 - lat Opactwa Cystersów w Mogile”, „Gotyckie krzy¿e w fotografii”, „Modus vivendi, czyli zwyczajnik cysterski w kadrze” (zdjêcia z filmu „S³uchaj, synu, nauk mistrza”, re¿. Krzysztof Ridan, wiêcej informacji na stronie: www.nhlab.okn.edu.pl);
+ 10.00 - 18.00 zwiedzanie Muzeum Duchowo¶ci i Kultury Cystersów (zwiedzanie z przewodnikiem, wstêp wolny);
+ 19.00 „S³uchaj, synu, nauk mistrza” (Aula Opata Marcina Bia³obrzeskiego). Projekcja filmu o wspó³czesnym ¿yciu codziennym mnichów cysterskich w Mogile w re¿yserii Krzysztofa Ridana (wstêp wolny, wiêcej informacji na stronie: www.nhlab.okn.edu.pl).
(f)
W ¶rodê, 20 lipca, na Psychiatrycznym Oddziale Dziennym przy ul. Cerchów 5 (os. Na Skarpie) mia³o miejsce niecodzienne wydarzenie. Pacjenci oddzia³u oraz zaproszeni go¶cie uczestniczyli w wernisa¿u wystawy fotografii Karola Pantelewicza. Autor przez trzy lata portretowa³ bywalców duñskiej folkehøjskole.
Szko³y tego typu s± rozpowszechnione w Danii. Ich pomys³odawc± by³ tamtejszy my¶liciel i pastor, N. F. S. Grundtvig. Jego zamierzeniem by³o stworzyæ szko³y, które przygotowywa³yby do aktywnego uczestnictwa w spo³eczeñstwie. Dzi¶ gromadz± one ludzi w ró¿nym wieku – po szkole ¶redniej, pragn±cych rozeznaæ w jakim kierunku pod±¿yæ, a tak¿e emerytów, którzy chc± interesuj±co spêdziæ czas z innymi lud¼mi, uczestnicz±c w tematycznych zajêciach.
12 czarno-bia³ych portretów Karola Pantelewicza ukazuje tak± w³a¶nie ró¿norodno¶æ pochodzenia spo³ecznego i wieku, a tak¿e charakteru i grymasu. Wspólna jest si³a spojrzenia portretowanych.
S³owo wstêpne wyg³osi³ ordynator oddzia³u, dr n. med. Kazimierz Pietruszewski, który zwróci³ uwagê na powinowactwo psychiatrii i sztuki – obydwie dziedziny dotycz± spotkania z drugim cz³owiekiem – natomiast autor zdjêæ przedstawi³ sylwetki ka¿dej ze sportretowanych osób, których w skupieniu wys³ucha³a licznie zgromadzona publiczno¶æ.
Po³o¿ona nad brzegiem morza, w miejscowo¶ci letniskowej Havnsø, szko³a “Højskolen for Bevidsthedsudvikling” jest otwarta na obcokrajowców – bywaj± w niej nie tylko Duñczycy i inni Skandynawowie, ale i Polacy, Estoñczycy czy Japoñczycy.
(f)
W Muzeum Nowej Huty w dawnym kinie ¦wiatowid otwarto wystawê "Plac Centralny. W poszukiwaniu centrum". To opowie¶æ o historii i tera¼niejszo¶ci tego miejsca, ale te¿ próba spojrzenia w jego przysz³o¶æ.
Na zaproszenie Muzeum Krakowa, którego oddzia³em jest Muzeum Nowej Huty, studentki i studenci Katedry Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej w ramach specjalnych zajêæ projektowych szukali odpowiedzi na pytanie: „Jak zwróciæ plac Centralny mieszkañcom?".
- Celowo nie nak³adali¶my na studentów standardowych nakazów i zakazów wynikaj±cych choæby z uwarunkowañ konserwatorskich. Intencj± takiego podej¶cia by³o wskazanie pe³niejszego potencja³u miejsca. Sk³onienie do refleksji. Rozpoczêcie dyskusji. Testowanie ró¿nych wizji – t³umaczy dr in¿. arch. Mi³osz Zieliñski, który wraz z dr in¿. Przemys³awem Kowalskim prowadzi³ zajêcia.
Nie s± to zatem projekty, które mia³yby byæ realizowane, a studenckie pomys³y, zaproszenie do rozmowy.
- Plac Centralny doczeka³ siê ju¿ wielu pomys³ów i projektów architektonicznych, których czê¶æ tak¿e mo¿na zobaczyæ na wystawie. W ostatnich latach bardzo zmieni³o siê jednak podej¶cie do projektowanie przestrzeni publicznej, wzros³a te¿ ¶wiadomo¶æ spo³eczna i mieszkañcy coraz czê¶ciej chc± mieæ wp³yw na swoje najbli¿sze otoczenie – dodaje Ryszard Kozik z Muzeum Krakowa. – To dlatego zaprosili¶my do wspó³pracy studentów. Zale¿a³o nam na ¶wie¿ym spojrzeniu na plac Centralny.
Zaprezentowane na wystawie rysunki to tylko czê¶æ wykonanych projektów. W rzeczywisto¶ci prace studenckie obejmowa³y przestrzeñ niemal ca³ej „starej” Now± Hutê wraz z £±kami Nowohuckimi. Dwu- i trzyosobowe zespo³y analizowa³y teren i kontekst oraz przygotowywa³y wspólne projekty w szerszej skali. Nastêpnie ka¿dy z cz³onków zespo³u opracowywa³ swój autorski wariant.
To w³a¶nie te prace pokazano na wystawie. Ka¿dy z 18 projektów sk³ada siê z dwóch plansz: rzutu w skali 1:500 oraz wizualizacji, obrazowo t³umacz±cych projektowe rozwi±zania. Projekty s± bardzo zró¿nicowane. Ich wspólnym elementem jest du¿a ilo¶æ zieleni. Ró¿ni je natomiast podej¶cie do komunikacji.
Plac jest dzi¶ przede wszystkim rondem i punktem przesiadkowym. Na czê¶ci prac zachowano dotychczasowy uk³ad komunikacyjny, dodaj±c elementy uatrakcyjniaj±ce przestrzeñ, czyni±ce j± przyja¼niejsz±. Wiêkszo¶æ z nich zak³ada jednak ró¿nego rodzaju zmiany w komunikacji, m.in.: czê¶ciowe wy³±czenie z ruchu czê¶ci ulic, np. fragmentu al. Jana Paw³a II pomiêdzy ¶rodkiem placu a skwerem Budowniczych Nowej Huty, albo ulic pomiêdzy ¶rodkiem a osiedlami Centrum A i Centrum D. S± te¿ pomys³y pozostawienia na powierzchni linii tramwajowych, a wprowadzenie ruchu ko³owego pod powierzchniê placu. Najdalej id± propozycje „schowania” ca³ej komunikacji w obrêbie placu pod ziemiê i zamienienia placu w park Centralny.
Studenci szukali te¿ innych, poza ograniczaniem lub „chowaniem” komunikacji rozwi±zañ umo¿liwiaj±cych swobodne poruszanie siê pomiêdzy alej± Ró¿, ¶rodkiem placu i skwerem Budowniczych Nowej Huty. W bardzo zró¿nicowany sposób traktowali te¿ sam ¶rodek placu.
- Ta czê¶æ wystawy to zaproszenie do dyskusji na temat przysz³o¶ci placu Centralnego. Mamy nadziejê, ¿e mieszkañcy Nowej Huty zechc± wzi±æ w niej udzia³. Jesieni± bêdziemy zapraszali na spotkania z twórcami projektów i rozmowy wokó³ ich propozycji. A ka¿dy widz wystawy mo¿e te¿ zabraæ g³os w tej dyskusji g³osuj±c na projekt, który najbardziej siê mu spodoba³ – dodaje Ryszard Kozik.
(red)
Jedyny odkryty basen czynny w Krakowie zaprasza – „WANDZIANKA” PRZY UL. BULWAROWEJ
Miejski basen „Wandzianka” w Krakowie – Nowej Hucie to jedyne takie miejsce w Krakowie, gdzie w ciep³e dni mo¿na za¿yæ k±pieli i w ró¿ny sposób siê zrelaksowaæ. Basen jest czynny w godzinach od 10.00 do 18.00 i bilet normalny na ca³y dzieñ kosztuje 25 z³, ale po godzinie po 15.00 nale¿y zap³aciæ 15 z³. Bilety ulgowe szkolne i seniorskie kosztuj± odpowiednio 18 i 10 z³. Dzieci do lat 4 wchodz± gratis, a bilety rodzinne 2+1, 2+2 2+3 kalkuluj± siê tak¿e ulgowe. Ceny nie s± wygórowane bior±c pod uwagê dobre warunki wypoczynku i bogat± ofertê relaksow±. W jednej niecce mo¿na pop³ywaæ, a w drugiej p³ytszej jest zje¿d¿alnia. Woda jest podgrzewana z paneli, a jej temperatura wynosi 24-25 st. C. Basen jest strze¿ony przez ratowników. Znajduj± siê tutaj boiska do pi³ki pla¿owej z których op³acaj±cy bilet mog± skorzystaæ gratis.
Obok znajduje siê najwiêksza w kraju zje¿d¿alnia dmuchana oraz ma³y basenik z ³ódkami dla dzieci. Na miejscu jest du¿y teren zielony, gdzie mo¿na rozwin±æ koc lub roz³o¿yæ le¿aki, które mo¿na wypo¿yczyæ na miejscu. W wypo¿yczalni mo¿na skorzystaæ z innego sprzêtu lub zakupiæ go w sklepiku, a tak¿e kremy do opalania etc. Oczywi¶cie mo¿na skorzystaæ z szatni, natrysków i toalet. Do dyspozycji wypoczywaj±cych na terenie basenu jest sauna, bania, solarium, a nawet rybki Garrarufa w akwarium, gdzie mo¿na zamoczyæ nogi i oczy¶ciæ je biologicznie. Oferta gastronomiczna jest bogata, gdzie w dwóch punktach zamówiæ mo¿na kie³baskê z grilla lub fast foody, frytki belgijskie. S± napoje i lody.
Obok znajduje siê spory parking i zmotoryzowani mog± przyjechaæ na basen i skorzystaæ z niego bezp³atnie w ramach op³aty za basen. Jak nas poinformowa³ kierownik obiektu Rafa³ Sobierajski którym zarz±dza KS „Wanda” warto równie¿ wiedzieæ, ¿e przy basenie jest weso³e miasteczko dla dzieci i bogata oferta food trucków. Na zalewie mo¿na wypo¿yczyæ rowerki i inny sprzêt p³ywaj±cy. Zatem przy ul. Bulwarowej na basenie otwartym oraz przy Zalewie Nowohuckim mo¿na naprawdê czynnie siê zrelaksowaæ.
(mp)
Nowa wystawa w Muzeum Nowej Huty – Plac Centralny. W poszukiwaniu Centrum
W najbli¿sz± ¶rodê, 27 lipca o godz. 17.00 w Muzeum Nowej Huty (oddzia³ Muzeum Krakowa), os. Centrum E (budynek dawnego kina „¦wiatowid”) odbêdzie siê wernisa¿ wystawy: „Plac Centralny. W poszukiwaniu Centrum”. Wystawê bêdzie mo¿na ogl±daæ od 28 lipca 2022 do 8 stycznia 2023 roku.
Tym razem bohaterem ekspozycji w dawnym kinie ¦wiatowid, bêdzie plac Centralny. Plac Centralny, który, w opiniach wielu nowohucian, ale nie tylko, jest centrum Nowej Huty. Ale czy na pewno?
W³a¶nie na to pytanie o „centralno¶æ” placu Centralnego staraj± siê odpowiedzieæ autorzy wystawy, ju¿ w jej tytule (Plac Centralny. W poszukiwaniu centrum) sygnalizuj±c tê kwestiê. Jednak odpowied¼ na pytanie pozostawiaj± zwiedzaj±cym.
Wystawa poprowadzi nas przez opowie¶ci o ró¿nych aspektach funkcjonowania placu Centralnego im. Ronalda Reagana. W trakcie jej zwiedzania spróbujemy odpowiedzieæ na podstawowe pytanie, które zadali sobie kuratorzy ekspozycji w trakcie jej przygotowywania - czy pe³ni on rolê centrum Starej Nowej Huty, a mo¿e zatraci³ j± w przesz³o¶ci? Czy jest on dzi¶ centrum komunikacyjnym, centrum handlowo-us³ugowym lub np. centrum rekreacyjnym? Poruszymy równie¿ w±tek kontrowersji wokó³ nadania patrona placowi w 2004 r. w postaci prezydenta USA z lat 80. XX w. Ronalda Reagana – zapowiadaj± organizatorzy wystawy, której kuratorami s±: Piotr Kapusta i Bartosz Arkuszewski.
Wystawa sk³ada siê z kilku segmentów: „Centrum”, „Centra miast”, „Nazwy placu Centralnego i Komitet Obrony Nazwy Placu Centralnego”, „Centrum architektoniczne i urbanistyczne”, „Centrum komunikacyjne”, „Centrum handlowo-us³ugowe”, „¯ycie codzienne wokó³ placu Centralnego”, „Centrum rekreacyjne – s³owo o przyrodzie i ekologii” oraz „Zakoñczenia”. Atrakcj± wystawy, szczególnie dla m³odszych zwiedzaj±cych bêdzie uliczna waga i saturator.
Na wystawie bêdzie mo¿na obejrzeæ wiele archiwalnych fotografii, obrazów i rysunków przedstawiaj±cych plac Centralny i najbli¿sze okolice. Bêd± te¿ artyku³y codziennego u¿ytku, które mo¿na by³o kupiæ w sklepach wokó³ placu – Cepelii, ksiêgarni, sklepie papierniczym, Modzie Polskiej, filatelistycznym czy z artyku³ami wyposa¿enia mieszkañ. Muzeum Nowej Huty serdecznie zaprasza mieszkañców placu Centralnego i ca³ej dzielnicy na wernisa¿. W jego trakcie zostanie wykonane wspólne zdjêcie, które stanie siê integraln± czê¶ci± wystawy. Nie mo¿e Pañstwa na nim zabrakn±æ – zachêcaj± pracownicy Muzeum.
(f)
Modus vivendi, czyli zwyczajnik cysterski w kadrze
Opactwo Cystersów w Mogile to nieod³±czny element to¿samo¶ci Nowej Huty. Ma³o kto wie, ¿e wie¶ Mogi³a zosta³a podarowana mnichom cysterskim przez biskupa krakowskiego Iwona Odrow±¿a w 1222 roku jako miejsce na wybudowanie nowego klasztoru. Cystersi czerpali z do¶wiadczenia istniej±cych wcze¶niej zakonów, a w du¿ej mierze sami wypracowali swoje praktyki. Na pierwszym miejscu stawiali ciszê, prostotê, umiar, skromno¶æ i wiarê. Nasuwa siê jednak pytanie: w jakiej formie regu³a benedyktyñska realizowana jest wspó³cze¶nie?
Na to pytanie postanowi³o odpowiedzieæ Nowohuckie Laboratorium Dziedzictwa O¶rodka Kultury im. C.K. Norwida, które przygotowa³o wystawê z okazji 800-lecia Opactwa Cystersów w Mogile. Prezentuje ona kadry z filmu Krzysztofa Ridana pt. „S³uchaj, synu, nauk mistrza” opatrzone komentarzami inspirowanymi Regu³± ¶w. Benedykta z Nursji. Fotografie ukazuj± codzienne ¿ycie mnichów, które od o¶miu stuleci lat podporz±dkowane jest trzem zasadom: modlitwie, pracy oraz lekturze. Wernisa¿ wystawy odbêdzie siê 15 lipca 2022 roku o godzinie 19:00 na zewnêtrznym dziedziñcu arkadowy Opactwa Cystersów w Mogile.
Wystawa ukazuje fragmenty codzienno¶ci zakonników, ich sposobu ¿ycia we wspólnocie i oddanie modlitwie. Wspó³cze¶nie mogilscy mnisi skupiaj± siê na dzia³alno¶ci duszpasterskiej, któr± rozpoczêli w okresie okazji budowy Nowej Huty. Wziêli pod swoje skrzyd³a nap³ywaj±c± spo³eczno¶æ i zaanga¿owali siê w ¿ycie mieszkañców. Krakowski klasztor wci±¿ jest obiektem pielgrzymek z ca³ego ¶wiata, ze wzglêdu na s³yn±cy ³askami Cudowny Wizerunek Pana Jezusa Mogilskiego, do którego pielgrzymowali m.in. królowie: Zygmunt Stary, Zygmunt August, Stefan Batory.
Na przestrzeni wieków mia³y miejsce liczne reformy, które dostosowywa³y Regu³y do otaczaj±cych warunków. Odizolowani wcze¶niej mnisi zaczêli wiêcej czasu spêdzaæ ze wspólnot± parafian i anga¿owaæ siê w ¿ycie poza murami klasztoru. Mimo licznych zmian zakon cystersów pozosta³ i trwa do dzisiaj. Trudno nie doceniæ ogromnego wp³ywu, jaki wywar³ na ca³y europejski kontynent, zarówno w wymiarze duchowym, jak i gospodarczym. Wystawa jest niejako ho³dem dla ca³ego dziedzictwa, jakie pozostawili sobie cystersi na przestrzeni lat.
Po wernisa¿u odbêdzie siê projekcja filmu dokumentalnego “S³uchaj, synu, nauk mistrza” w re¿yserii Krzysztofa Ridana, którego producentem jest O¶rodek Kultury im. C.K. Norwida. Wstêp wolny. Wystawê bêdzie mo¿na ogl±daæ w Opactwie Cystersów w Mogile do 16 pa¼dziernika 2022 r. Wiêcej informacji na www.okn.edu.pl. Wydarzenie dofinansowano ze ¶rodków Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
(f)
Po 82 dniach walki i ukrywania siê w obiektach, piwnicach i schronach huty Azowstal ukraiñscy obroñcy poddali siê. Bronili siê d³ugo. Hutnicy mog± to zrozumieæ – obok odwagi obroñcom sprzyja³a rozbudowana sieæ hal przemys³owych, z ich tunelami, piwnicami i schronami, podobna do wybudowanych w latach piêædziesi±tych pod obiektami krakowskiej huty. Do dzi¶ w budynku dyrekcji zak³adu mo¿na ogl±daæ podziemne centrum dowodzenia. Podziemna Nowa Huta
Wojna na Ukrainie ponownie obudzi³a w nas lêk o przysz³o¶æ. Dzi¶ nowohuckie schrony, budowane w czasach zimnej wojny, gdy huta stali mog³a staæ siê g³ównym celem ataku wroga, a liczba mieszkañców Nowej Huty szybko przekroczy³a 100 tys. nie musz± byæ dzi¶ jedynie ciekawostk± historyczn±. Opowie¶æ o ponad 250 budowlach ochronnych pod blokami, szko³ami, przedszkolami, o¶rodkami zdrowia czy instytucjami kultury zlokalizowanymi w centrum dzielnicy, w obliczu wojny w s±siedniej Ukrainie bardziej przemawia do wyobra¼ni. Choæ tak naprawdê, zdecydowana wiêkszo¶æ z tych obiektów nie mog³aby dzi¶ spe³niæ swojej roli.
Wokó³ nowohuckich schronów naros³o wiele mitów. Jeden z nich g³osi, ¿e pod Now± Hut± istnieje drugie, podziemne miasto, po którym mo¿na poruszaæ siê, nie wychodz±c na powierzchniê. Ile schronów wybudowano w Nowej Hucie? W budynkach mieszkalnych oko³o 170, w budynkach u¿yteczno¶ci publicznej: przedszkolach, szko³ach, szpitalu ponad 40. Znajduj± siê w osiedlach powstaj±cych w latach piêædziesi±tych. W os. Szkolnym zlokalizowano ich ponad 20. Miêdzy innymi - ten pod Zespo³em Szkó³ Mechanicznych nr 3 nad Nowohuckim Zalewem.. Od 2015 r. trwaj± prace nad projektem Podziemna Nowa Huta, maj±cym na celu udostepnienie kilku nowohuckich schronów do celów wystawienniczych. Do koñca lutego 2019 r. prowadzi³o je Muzeum PRL-u.
- Dzia³ania te kontynuuje Muzeum Krakowa. Projekt obejmuje trzy lokalizacje na os. Szkolnym, a w ka¿dej z nich zostanie poruszony inny temat. Centrum Podziemnej Nowej Huty znajdzie siê na os. Szkolnym 22, gdzie powstanie wystawa „Schrony w Nowej Hucie – duch miejsca, duch czasu”, po¶wiêcona dzielnicy i zimnej wojnie. W kolejnej lokalizacji, w schronie na os. Szkolnym 9, planowana jest wystawa „Wokó³ atomu” Na razie dla zwiedzaj±cych jest dostêpny schron pod Zespo³em Szkó³ Mechanicznych, czyli pierwszy etap projektu. Znajduje siê w nim wystawa „Stan zagro¿enia” - mówi Agata Klimek-Zdeb, z Muzeum Nowej Huty – oddzia³u Muzeum Krakowa, kuratorka wystawy. Sto metrów kwadratowych bezpieczeñstwa
Na ¶wiecie budowane s± schrony o ró¿nym przeznaczeniu - maj±ce chroniæ ludzi nie tylko przed wojn±, ale tak¿e np. przed trzêsieniami ziemi czy tornado Schron pod ZSM nr 3 nad Zalewem Nowohuckim oddano do u¿ytku w roku 1959: równocze¶nie z otwarciem szko³y. Móg³ pomie¶ciæ od 50 do 250 osób. Posiada³ standardowe pomieszczenia, jak: komory schronowe, w których mieli przebywaæ chroni±cy siê ludzie, komorê filtrowentylacyjn±, przedsionek przy wej¶ciu, toalety, umywalniê.
Norma w komorach schronowych przewidywa³a na jedn± osobê 0,7 m.kw. powierzchni. Ich wyposa¿enie by³o bardzo proste: ³awki, ewentualnie nadbudowane nad ³awkami prycze, zbiorniki na wodê. Przed laty, gdy budowano system schronów zak³adano, i¿ w przypadku og³oszenia stanu zagro¿enia schron zostanie doprowadzony do gotowo¶ci w ci±gu 3 dni (przede wszystkim mia³o zostaæ uzupe³nione niezbêdne wyposa¿enie Obiekt pod ZSM w os. Szkolnym, ma okna, co by³o do¶æ wyj±tkowe i wymaga³o specjalnej zgody Komendy Wojewódzkiej Terenowej Obrony Przeciwlotniczej. W razie zagro¿enia, w ci±gu 72 godzin okna nale¿a³o zamurowaæ i zabezpieczyæ z zewn±trz ziemi± oraz przygotowaæ schron na przyjêcie ludzi, czyli doposa¿yæ m.in. w ³awki, w prycze, zapas wody pitnej… Na kilka dni
W czasach zimnej wojny schrony powstawa³y po obu stronach ¿elaznej kurtyny. Te budowane w Polsce w latach 50. nie by³y przeciwatomowe, ale przeciwlotnicze i przed atakiem z powietrza mia³y chroniæ, choæ nie do koñca. - - Takie jak ten, kategorii III lub IV, chroni³y jedynie przed zagruzowaniem i po¶rednimi skutkami ataku. Mia³y ¿elbetowe stropy o grubo¶ci odpowiednio minimum 30 i 15 cm nie wytrzyma³yby bezpo¶redniego uderzenia bomb± lotnicz±. Schrony lepszych kategorii mia³y ¿elbetonowe stropy siêgaj±ce do prawie 3 metrów grubo¶ci – mówi Agata Klimek-Zdeb.
Jak d³ugo w tym obiekcie mogli przebywaæ ludzie? Przewidywane wed³ug przepisów zapasy wody wskazuj±, ¿e od kilku dni do ok. tygodnia. ¯ywno¶ci nie zapewniano. Potem nale¿a³o siê st±d ewakuowaæ.
Ka¿dy schron mia³ byæ wyposa¿ony w agregat filtrowentylacyjny napêdzany silnikiem elektrycznym, który w przypadku braku zasilania mia³ byæ napêdzany rêcznie, przy pomocy korby - z wykorzystaniem napêdu ludzkich miê¶ni. Normy mówi³y o 1,5-2 metrach sze¶ciennych powietrza na godzinê na jedn± osobê. Schrony mia³y instalacjê wodoci±gow± ze zbiornikami wody zapasowej.
Ka¿dy schron musia³ mieæ te¿ wyj¶cie ewakuacyjne. Budowano je poza obszarem ewentualnego zagruzowania, w odleg³o¶ci liczonej jako po³owa wysoko¶ci budynku + 3 metry. Nie tylko przesz³o¶æ
W roku 1958 w Polsce ograniczono liczbê miast, w których inwestowano w budowle ochronne, z 72 do 30.
W 1959 roku, gdy Stany Zjednoczone posiada³y 12 298 g³owic j±drowych, ZSRR – 1060, a Wielka Brytania – 35, wprowadzono nowe wymagania dotycz±ce schronów, zwi±zane z zagro¿eniem atomowym. które mia³y pe³niæ funkcjê ochrony przed skutkami wybuchu bomby atomowej. Schrony budowane od tego momentu mia³y zapewniaæ ochronê przed dzia³aniem fali uderzeniowej, promieniowania ¶wietlnego i przenikliwego. Najwiêksze zmiany zasz³y w systemie wentylacji. Makietê takiego nowoczesnego na owe czasy schronu „przeciwatomowego” mo¿na zobaczyæ na wystawie w os. Szkolnym. W wyniku przepisów z 1959 r. po³±czono funkcjê ewakuacyjn± wyj¶cia zapasowego z funkcj± czerpni powietrza. Wymusi³o to zmianê konstrukcji wy³azów - stalowa lub betonowa pokrywa zosta³a zast±piona konstrukcj± sk³adaj±c± siê z betonu i siatki, co umo¿liwia³o przep³yw powietrza. Takie wy³azy mo¿na jeszcze dzi¶ dostrzec w nowohuckich osiedlach.
Czy ówcze¶ni Polacy buduj±c schrony przeciwlotnicze wierzyli w realne zagro¿enie? Zgromadzone przez obie strony arsena³y broni przemawia³y za tym, ¿e by³o mo¿liwe. Na to nak³ada³ siê brak informacji, których ¼ród³em by³a g³ownie oficjalna propaganda.
Budowle ochronne wznoszono po obu stronach ¿elaznej kurtyny. Buduje siê je zreszt± do dzi¶. Potentatem w liczbie schronów przeciwlotniczych jest Szwajcaria. Szwajcarskie schrony mog± pomie¶ciæ o 1,5 mln wiêcej osób ni¿ wynosi liczba ludno¶ci tego kraju.
Z kolei idea prywatnego schronu w Kansas w Stanach Zjednoczonych polega na sprzeda¿y miejsc parkingowych pod kampery, którymi bêdzie mo¿na przyjechaæ tu w razie zagro¿enia. Schron czy placebo?
- Ostatnia sala na wystawie w schronie w os. Szkolnym, zatytu³owana „Uwaga! Alarm!”, zawiera pytania sk³aniaj±ce do zastanowienia siê nad tym, jak post±piliby¶my i jakie emocje towarzyszy³yby nam podczas zagro¿enia, podczas przebywania w schronie. W momencie otwarcia wystawy, 28 lutego 2019 r. chyba nikomu z nas nie przysz³o do g³owy, ¿e najgorsze scenariusze stan± siê rzeczywisto¶ci±. Mam na my¶li oczywi¶cie ogarniêt± wojn± Ukrainê – podkre¶la kuratorka wystawy „Stan zagro¿enia”.
- Podziemna Nowa Huta to projekt realizowany w duchu teorii interpretacji dziedzictwa. Ma nie tylko informowaæ, ale tak¿e odwo³ywaæ siê do do¶wiadczeñ, emocji, wyobra¼ni zwiedzaj±cych. By opowie¶æ o czasach minionych by³a im bli¿sza, by odnale¼li aspekty historii, które mog± co¶ wnie¶æ do naszego wspó³czesnego ¿ycia – dodaje Agata Klimek-Zdeb.
Schrony z epoki zimnej wojny mo¿na potraktowaæ jak placebo, gdy¿ nie by³y w stanie zapewniæ ludziom bezpieczeñstwa – napisa³ kto¶ ze zwiedzaj±cych.
Kto¶ inny odnosi funkcjê schronu do niedawnej pandemii, któr± postrzega równie¿ jako stan zagro¿enia, gdy to dom sta³ siê miejscem, gdzie szukali¶my bezpieczeñstwa. Widaæ wyra¼n± ró¿nicê miêdzy wpisami sprzed ataku Rosji na Ukrainê, gdy wszyscy wyra¿ali nadziejê, ¿e wojna nigdy ju¿ nie wróci i dzi¶ – gdy zagro¿enie wojenne nas dosiêg³o, a to, co mia³o byæ reliktem przesz³o¶ci mo¿e staæ siê nasz± rzeczywisto¶ci±.
Krystyna Lenczowska
Samorz±dowe Przedszkole nr 88 na os. Wandy 2 to najstarsze przedszkole w Nowej Hucie. Budynek przedszkola, zaprojektowany przez Martê i Janusza Ingardenów, oddano do u¿ytku w 1951 roku. A w 2003 roku Rada Miasta nada³a przedszkolu oficjaln± nazwê ,,Weso³e Ósemki”. Ka¿dego roku, ka¿dego miesi±ca i ka¿dego dnia w przedszkolu dzia³o siê co¶ ciekawego. W ,,Weso³ych Ósemkach” nie by³o czasu na nudê! Przez lata zmienia³y siê dzieci, zmieniali nauczyciele, czas p³yn±³, a przedszkole dzia³a i to od 70 lat!
Ten niezwykle wa¿ny dla ca³ej spo³eczno¶ci przedszkola dzieñ jubileuszu ¶wiêtowano bardzo uroczy¶cie 8 czerwca 2022 roku na deskach Teatru Ludowego. Wystêp rozpoczê³y dzieci 6-letnie, które odtañczy³y dostojnego ,,Kujawiaka” oraz s³owami piosenki u³o¿onej specjalnie na ten dzieñ pt. „Tu na Wandy” opowiedzia³y, ¿e wiele rzeczy w ich dotychczasowym ¿yciu, po raz pierwszy zdarzy³o siê w³a¶nie w przedszkolu. Po wystêpie mo¿na by³o dostrzec ³zy wzruszenia, a to by³ dopiero pocz±tek…
Nastêpnie dyrektor przedszkola Dorota Urbanik powita³a zgromadzon± publiczno¶æ. W¶ród zaproszonych rodziców i rodzin dzieci nie zabrak³o równie¿ go¶ci z Urzêdu Miasta Krakowa, Rady Dzielnicy XVIII, proboszcza parafii ¶w. Bart³omieja w Mogile oraz zaprzyja¼nionych przedstawicieli innych placówek o¶wiatowych.
Kolejno na scenie pojawi³y siê: najm³odsza grupa w przedszkolu – trzylatków, która zaprezentowa³a dawne zabawy dzieciêce oraz grupa dzieci piêcioletnich – która tañcem pokaza³a zabawy wspó³czesne. Kolorowy, pe³en barw ¶wiat dzieciêcy przedstawi³y dzieci czteroletnie, które w roli malarza i kolorów zaczarowa³y scenê magicznym tañcem. ¦wiat przedszkolaków to nie tylko zabawa, ale te¿ nauka i poznawanie otaczaj±cego je ¶wiata, o czym za¶piewa³ aksamitnym g³osem przedstawiciel starszaków Franciszek B³±dek.
Du¿ym prze¿yciem dla by³ych pracowników przedszkola i by³ych przedszkolaków zgromadzonych na widowni by³y wspomnienia z ¿ycia przedszkola, które mogli zobaczyæ na projekcji filmu ,,Przedszkole wczoraj i dzi¶”. Niespodziank± na zakoñczenie filmu by³y wypowiedzi dzieci, które w piêknych s³owach powiedzia³y, za co kochaj± swoje przedszkole.
Weso³e Ósemki od lat zwracaj± szczególn± uwagê na tradycjê regionaln±, dlatego tez w jubileuszowym przedstawieniu pojawili siê krakowiacy, w których rolê wcieli³y siê dzieci sze¶cioletnie. Nieodzown± czê¶ci± historii przedszkola jest te¿ otwarto¶æ na dzieci innych narodowo¶ci i mniejszo¶ci narodowych, dlatego te¿ dzieci piêcioletnie wyst±pi³y na scenie prezentuj±c zebranej publiczno¶ci tañce romskie.
Uroczysto¶æ zwieñczy³a wspólna piosenka w wykonaniu wszystkich ma³y aktorów, po której gromkim brawom nie by³o koñca. Dyrektor Dorota Urbanik w ciep³ych s³owach podziêkowa³a dzieciom, nauczycielom i rodzicom za trud w³o¿ony w przygotowania do uroczysto¶ci oraz go¶ciom za obecno¶æ. Ten dzieñ zapadnie na d³ugo w pamiêci zebranych go¶ci. A ju¿ dzi¶ czekamy na kolejne jubileusze…
Ma³gorzata Szopa
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
