Muzeum Nowej Huty, oddzia³ Muzeum Krakowa, zaprasza na wystawê czasow± - OSIEDLENI. MISTRZEJOWICE
Wystawa Osiedleni. Mistrzejowice jest kontynuacj± dotychczasowych wystaw w Muzeum Nowej Huty, zarówno tych pokazuj±cych przesz³o¶æ i dziedzictwo kulturowe ziem, na których wyros³a Nowa Huta, jak i jej wspó³czesno¶æ.
- Ekspozycjê zaczynamy od ukazania dziejów Mistrzejowic, Batowic i Dziekanowic, a wiêc terenów, na których po 1968 r. wyros³a obecna XV Dzielnica Mistrzejowice. Czê¶æ kolejna ukazuje „republikê artystów”, a wiêc sylwetki twórców, którzy w du¿ej liczbie mieli tu pracownie, b±d¼ mieszkali na okolicznych osiedlach – mówi kurator wystawy Maciej Miezian.
Kolejny fragment zosta³ po¶wiêcony latom 80. XX w., kiedy to Mistrzejowice, ze wzglêdu na swoj± antykomunistyczn± dzia³alno¶æ, zyska³y sobie miano „Westerplatte Po³udnia”. Wi±za³o siê to oczywi¶cie z dzia³alno¶ci± ko¶cio³a pw. ¶w. M.M. Kolbego, a w szczególno¶ci charyzmatycznego kap³ana, ks. Kazimierza Jancarza.
Wystawê koñczy czê¶æ urbanistyczno-architektoniczna, gdy¿ Mistrzejowice s± ¿ywym przyk³adem rozwoju polskiej architektury od koñca lat 70. XX w. do dnia dzisiejszego.
Wystawê mo¿na ogl±daæ od 16 pa¼dziernika 2021 r. do 18 kwietnia 2022 r.
(f)
M³odzie¿, rodzice z dzieæmi, a nawet seniorzy wziêli udzia³ w powakacyjnym koncercie z cyklu Nowa Huta. Dlaczego Nie?!. Gwiazd± koncertu, który mia³ miejsce w niedzielê 26 wrze¶nia na scenie stadionu Miejskiego O¶rodka Sportowego Kraków-Wschód (os. Szkolne) by³ zespó³ Happysad. By³o to prawdziwie miêdzypokoleniowe muzyczne spotkanie.
Kuba Kawalec – lider zespo³u wraz z muzykami porwali t³um do tañca prezentuj±c utwory ze swojej najnowszej p³yty Odrzutowce i kowery, na której znalaz³y siê piosenki dotychczas niepublikowane a tak¿e lubiane przez wielu „starocie” w nowych aran¿acjach. Znane teksty wybrzmiewa³y nie tylko z ust wokalisty, ale i zgromadzonych pod scen± widzów. W koncertowym repertuarze Happysad’u znalaz³y siê takie utwory jak Tañczmy, Zanim pójdê, W piwnicy u dziadka, Nic nie zmieniaæ czy £ydka i wiele innych. Koncert wpisa³ siê tak¿e w obchody 20-lecia pracy artystycznej zespo³u. Po wystêpie zakoñczonym podwójnym bisem, zespó³ jeszcze przez d³ugi czas podpisywa³ p³yty wszystkim chêtnym.
Organizatorami koncertu by³y: Porozumienie Dzielnic Nowohuckich - Dzielnice: XIV Czy¿yny, XVI Bieñczyce, O¶rodek Kultury Kraków-Nowa Huta oraz Miêdzyszkolny O¶rodek Sportowy Kraków "Wschód". Koncert odby³ siê przy wsparciu Miasta Kraków. Partnerami Nowa Huta. Dlaczego Nie?! s±: PPU „Fares” Sp. z o.o., Agencja Art. Blue. Patronat medialny nad cyklem sprawuj±: G³os. Tygodnik Nowohucki, Radio PLUS, TVP Kraków oraz Dwutygodnik Kraków.pl.
Wydarzenia z cyklu Nowa Huta. Dlaczego Nie?! s± wa¿nym dla Nowej Huty projektem kulturalno-spo³ecznym, gromadz±cym za ka¿dym razem liczn± widowniê. Prezentowane imprezy odbywaj± siê zgodnie z rytmem pór roku i nawi±zuj± do charakteru ró¿norodnych przestrzeni koncertowych. W atrakcyjnych obiektach i plenerach na terenie Nowej Huty uczestnicy imprez maj± mo¿liwo¶æ spotkania z artystami polskiej estrady, bêd±cymi wykonawcami ró¿nych gatunków muzycznych (od piosenki poetyckiej przez muzykê folkow±, klasyczn±, szantow± po muzykê rozrywkow±). Pomys³odawc± i koordynatorem projektu Nowa Huta. Dlaczego Nie?! jest pose³ Ireneusz Ra¶, a dyrektorem artystycznym Lidia Jazgar.
(f)
W niedzielê, 19 wrze¶nia odby³y siê g³ówne uroczysto¶ci Odpustu Podwy¿szenia Krzy¿a ¦wiêtego w Mogile. Odpustowej sumie na Placu ¶w. Jana Paw³a II przewodniczy³ bp Roman Pindel, ordynariusz diecezji bielsko-¿ywieckiej, który równie¿ wyg³osi³ okoliczno¶ciow± homiliê.
Zwracaj±c siê do licznie zebranych pielgrzymów biskup Pindel mówi³ w niej o bezinteresownej mi³o¶ci Boga. - On czeka na to, ¿eby¶ po raz pierwszy powiedzia³ do niego: Ojcze (…) i wyja¶nia³, ¿e „w ca³ej historii ludzko¶ci zdarzy³o siê tylko raz co¶ wyj±tkowego (…) Bóg, który powo³a³ ¶wiat do istnienia z mi³o¶ci, zapragn±³ wyrwaæ biednego cz³owieka ze wszystkiego, co go zniewala i obdarzyæ go godno¶ci± dziecka Bo¿ego. Przez ¶mieræ Jezusa na krzy¿u, Bóg dokona³ tego wobec wszystkich ludzi”.
Dwa dni wcze¶niej, w pi±tek 17 wrze¶nia, do Mogi³y przyby³a Diecezjalna Pielgrzymka Chorych i Niepe³nosprawnych Caritas. Tego dnia Mszy ¶w. w bazylice Krzy¿a ¦wiêtego przewodniczy³ metropolita krakowski abp. Marek Jêdraszewski.
- Zwyciêstwo Chrystusa bêdzie tak¿e zwyciêstwem tych wszystkich, którzy swoje ¿ycie z³±czyli z Jego losem - mówi³ metropolita do zgromadzonych w ¶wi±tyni. Przekonywa³ te¿, ¿e mi³o¶æ Boga do cz³owieka przybra³a kszta³t daru, którym jest Jego Syn. Przyjêcie tego daru, którym jest Jezus Chrystus, jest warunkiem zbawienia cz³owieka.
- Bo¿y Syn, umieraj±c na krzy¿u, uni¿y³ siê, ale pó¼niej Bóg Go wywy¿szy³. Zwyciêstwo Chrystusa bêdzie wiêc tak¿e zwyciêstwem tych wszystkich, którzy swoje ¿ycie z³±czyli z Jego losem, z tajemnic± Jego ¶mierci i zmartwychwstania - zaznaczy³ metropolita.
A odwo³uj±c siê do wizji ¶w. s. Faustyny, zauwa¿y³ te¿, ¿e Jezus dla zbawienia cz³owieka odda³ wszystko, wiêc boli Go to, ¿e ludzi nie chc± tego dostrzec, lekcewa¿± to, nie wierz±, odwracaj± siê od tego obojêtnie, niekiedy nawet ze wzgard±.
* * *
Mogilski odpust tradycyjnie trwa³ przez ca³± oktawê. W tygodniu do mogilskiego sanktuarium przed po³udniem pielgrzymowali przedstawiciele zakonów mêskich z Krakowa, a po po³udniu pielgrzymi z nowohuckich i podkrakowskich parafii. Uroczysto¶ci odpustowe zakoñczy³y siê we wtorek 21 wrze¶nia wieczorn± Msz± ¶w. z udzia³em wiernych dwóch cysterskich parafii: ¶w. Bart³omieja w Mogile i Matki Bo¿ej Czêstochowskiej z os. Szklane Domy.
Wrze¶niowe wêdrówki po Nowej Hucie, organizowane w ramach wydarzenia Zajrzyj do Huty, zawsze dostarczaj± nowych, interesuj±cych wra¿eñ. Zwiedzaj±cy maj± okazjê dotrzeæ do miejsc, które na co dzieñ s± niedostêpne dla publiczno¶ci. Zesz³oroczne i tegoroczne wêdrówki s± nieco utrudnione przez pandemiê. Jednak organizatorzy do³o¿yli wszelkich starañ, by mimo ograniczeñ zwi±zanych z re¿imem sanitarnym, tury¶ci mogli obejrzeæ nowohuckie ciekawostki.
W¶ród parudziesiêciu wspó³organizatorów znajduje siê tak¿e nowohucki Oddzia³ Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Instytucja ta, która niedawno obchodzi³a jubileusz siedemdziesiêciolecia istnienia, wiernie towarzyszy Muzeum Krakowa w reklamowaniu Nowej Huty. W roku 2021 Zajrzyj do Huty przebiega pod has³em czterech twarzy Nowej Huty: architektury, historii, natury i spo³eczno¶ci. Realizuj±c to zawo³anie Odzia³ Nowa Huta, mieszcz±cy siê zespole dworsko-parkowym w Branicach, postanowi³ sprowadziæ wystawê „Taki inny ¦wiatowid”. Wystawa ta cieszy³a siê du¿ym zainteresowaniem podczas jej eksponowania w g³ównym gmachu Muzeum przy ul. Poselskiej 3. ¦wiatowid to bóstwo s³owiañskie o czterech twarzach, utrwalonych w kamiennej rze¼bie. Oryginalne jego wyobra¿enie jest eksponowane w jednej z sal Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Zosta³ znaleziony w 1848 roku w maj±tku Liczkowce ko³o Husiatynia na Podolu, w rzece Zbrucz. Towarzystwu Naukowemu Krakowskiemu podarowa³ go Mieczys³aw Potocki. Do podwawelskiego grodu dotar³ 12 maja 1851 roku i zosta³ wystawiony w Sali Biblioteki Jagielloñskiej przy ul. ¦w. Anny 6. Na prze³omie lat 1858/1859 znalaz³ siê na pierwszej Wystawie Staro¿ytno¶ci i do dnia dzisiejszego stanowi ozdobê muzealnej kolekcji. Wykonany zosta³ z wapienia z Miodoborów. Jest to czworoboczny s³up, wysoko¶ci 257 cm, wa¿±cy ponad pó³ tony, z poziomymi pasmami p³askorze¼b. Wieñczy go „kapelusz” przykrywaj±cy cztery nieow³osione ludzkie g³owy. St±d jego nazwa, poniewa¿ patrzy na cztery strony ¶wiata. Naczelne bóstwo (w górnej czê¶ci rze¼by) zaopatrzone jest w ró¿ne symbole: róg, szablê, pier¶cieñ i konia. Pod nim, w ¶rodkowym pasie znajduje siê wyobra¿enie korowodu tanecznego. Ca³o¶æ, w dolnej czê¶ci, podtrzymywana jest przez trzyg³ow± postaæ, interpretowan± jako w³adca pañstwa podziemnego.
Od samego pocz±tku ¦wiatowid budzi³ kontrowersje. Na pocz±tku obawiano siê, ¿e jego przyjazd do Krakowa przyniesie miastu szereg nieszczê¶æ, zw³aszcza po tym jak towarzyszy³a temu wydarzeniu burza. Dyskusja rozgorza³a te¿ w¶ród naukowców. Jedni twierdzili, ¿e jest to dziesi±towieczne przedstawienie boga S³owian. Inni temu zaprzeczali, pisz±c o romantycznym falsyfikacie, wykonanym na polecenie poety Tymona Zaborowskiego. Spór ten trwa do dnia dzisiejszego.
Jego pojawienie sta³o siê te¿ inspiracj± dla rze¼biarzy, malarzy, poetów. Kopie ¦wiatowida lub jego podobieñstwa stanê³y w ró¿nych miastach w Polsce i na ¶wiecie. Zobaczyæ go mo¿na, oprócz Krakowa, m.in. w Poznaniu, Boles³awcu, Grudzi±dzu, Kostrzyniu Wielkopolskim. Najwiêkszy, bo piêtnastometrowy, odlany z br±zu, stoi w muzeum w Hamilton, New Jersey. W latach sze¶ædziesi±tych, gdy obchodzono rocznicê1000-lecia powstania Pañstwa Polskiego (trochê przemilczaj±c przyjêcie chrze¶cijañstwa przez Mieszka I), ¦wiatowid ze Zbrucza by³ propagowany jako przyk³ad s³owiañskich korzeni narodu. Ma³o kto wie, ¿e po Wi¶le w Krakowie p³ywa³ te¿ statek bocznoko³owy pod tak± nazw±. Takie te¿ imiê nosi sonda kosmiczna kr±¿±ca na oko³oziemskiej orbicie.
Niezale¿nie od tego ile tak naprawdê lat ma rze¼ba ¦wiatowida stoj±ca w Muzeum Archeologicznym w Krakowie, warto zobaczyæ j± w oryginale lub wst±piæ do Branic i obejrzeæ wystawê „Taki inny ¦wiatowid”, otwart± na Zajrzyj do Huty i na najbli¿sze kilka miesiêcy.
Janusz Bober
£aweczka z kardyna³em Macharskim stanie przy Bulwarowej
W pierwsz± niedzielê wrze¶nia parafianie parafii Matki Bo¿ej Pocieszenia przy ul. Bulwarowej z og³oszeñ parafialnych dowiedzieli siê, ¿e przed wej¶ciem do ich ko¶cio³a stanie ³aweczka z postaci± siedz±cego na niej kardyna³a Franciszka Macharskiego. Po mszy mogli te¿ obejrzeæ ustawion± w ko¶ciele gipsow± makietê przysz³ej ³aweczki.
- Stylowe ³aweczki ze znanymi postaciami, najczê¶ciej wykonane z br±zu, s± bardzo popularne. Spotykamy je w ró¿nych miejscach. Wielu robi sobie przy nich pami±tkowe zdjêcia. My¶lê, ¿e nasza ³aweczka z kardyna³em Macharskim te¿ przypadnie do gustu zarówno parafianom jak i odwiedzaj±cym nas go¶ciom – mówi proboszcz parafii, ks. Wies³aw Wilmañski SAC. To bêdzie taki trochê nietypowy pomnik dla Ksiêdza Kardyna³a – dodaje.
Dlaczego kardyna³ Macharski? Dlaczego w Nowej Hucie? Dlaczego przed ko¶cio³em przy Bulwarowej?- byæ mo¿e zastanawiaj± siê niektórzy. No w³a¶nie, dlaczego?
Odpowied¼ na te pytania wydaje siê do¶æ oczywista. Kardyna³ Franciszek Macharski zawsze s³u¿y³ mieszkañcom Nowej Huty i wspiera³ ich w najbardziej trudnych momentach najnowszej historii. A plac przed ko¶cio³em Matki Bo¿ej Pocieszenia chyba najbardziej nadaje siê na miejsce szczególnego upamiêtnienia jego postaci, poniewa¿ to dziêki decyzji kardyna³a Macharskiego nowo tworzona parafia przy ul. Bulwarowej zosta³a powierzona duszpasterskiej trosce ksiê¿y pallotynów. Tak w ksi±¿ce „Nowa Huta miasto krzy¿a i pracy” wspomina³ o tym jej pierwszy proboszcz: „Wol± ks. kardyna³a Franciszka Macharskiego w dniu 28 sierpnia 1999 r. zosta³ powo³any O¶rodek Duszpasterski pod wezwaniem Matki Bo¿ej Pocieszenia, który 28 listopada 1999 r. sta³ siê parafi±. Pos³ugê w tej parafii powierzono Stowarzyszeniu Apostolstwa Katolickiego – ksiê¿om pallotynom. Pierwszym proboszczem zosta³ ks. Józef Gwozdowski SAC, a wikariuszami ks. Marek Ostapiszyn SAC i ks. Jacek Wróbel SAC”.
* * *
Po pamiêtnym sierpniu 1980 roku i powstaniu „Solidarno¶ci”, w serca Polaków wla³a siê nadzieja
na demokratyzacjê dotychczasowego systemu politycznego. „Solidarno¶æ” powsta³a tak¿e w nowohuckim kombinacie metalurgicznym. W sobotê 21 listopada 1981 roku bazylikê mogilsk± wype³ni³ t³um hutników i ich rodzin. Podczas uroczystej Mszy ¶w. kard. Franciszek Macharski po¶wiêci³ sztandar NSZZ „Solidarno¶æ” ca³ego kombinatu. Tego samego dnia kardyna³ Macharski oraz proboszczowie nowohuckich parafii po raz pierwszy mieli mo¿liwo¶æ zwiedzenia Huty im. Lenina. Po nowohuckim kombinacie go¶ci oprowadza³ ówczesny dyrektor HiL Eugeniusz Pustówka i przewodnicz±cy Komisji Robotniczej Hutników NSZZ „Solidarno¶æ” Mieczys³aw Gil.
Powszechna rado¶æ i entuzjazm z wiêkszego marginesu wolno¶ci obywatelskich nie trwa³y jednak d³ugo. Ju¿ trzy tygodnie pó¼niej, 13 grudnia, w³adze komunistyczne na terenie ca³ego kraju wprowadzi³y stan wojenny. W nocy z 12/13 grudnia 1981 r. internowano setki dzia³aczy „Solidarno¶ci” i cz³onków antykomunistycznej opozycji demokratycznej. W Nowej Hucie do milicyjnego aresztu trafi³o tej nocy ponad dwadzie¶cia osób. Wszyscy zostali wczesnym ranem przewiezieni do Zak³adu Karnego w Wi¶niczu Nowym.
Internowani byli odciêci od informacji o tym, co dzieje siê w Polsce. Mieli tylko mo¿liwo¶æ s³uchania I programu Polskiego Radia, który transmitowany by³ przez wiêzienny radiowêze³. To z niego dowiedzieli siê o zabitych górnikach kopalni „Wujek”, o z³amaniu kolejnych strajków przez wojsko i milicjê, o obowi±zuj±cej godzinie milicyjnej. Ale nie mieli ¿adnych informacji od swoich rodzin, o tym, co dzieje siê w Nowej Hucie czy Krakowie. Tak by³o przez dwa tygodnie.
By³em jednym z internowanych. W Bo¿e Narodzenie do naszej celi wszed³ stra¿nik i powiedzia³, ¿eby¶my przeszli do wiêziennej ¶wietlicy, bo przyjecha³ kard. Macharski. To by³o wrêcz jak cud. My, pod³amani wiadomo¶ciami z wiêziennego radiowêz³a, pe³ni niepokoju o nasze rodziny, o kolegów, zobaczyli¶my nagle kardyna³a, z którym przyjecha³o trzech ksiê¿y. Mieli¶my mo¿liwo¶æ spowiedzi i porozmawiania przez chwilê ze spowiadaj±cymi nas ksiê¿mi. Po raz pierwszy dowiedzieli¶my siê, co dzieje siê po drugiej stronie wiêziennego muru. Kardyna³ Macharski odprawi³ dla nas Mszê ¶wiêt± i z³o¿yli¶my sobie ¿yczenia. To by³o ogromne prze¿ycie. Kardyna³ doda³ nam moralnej si³y. Mo¿na powiedzieæ, ¿e po jego wyje¼dzie byli¶my innymi lud¼mi.
19 lutego 1982 r. kardyna³ og³osi³ dekret powo³uj±cy Arcybiskupi Komitet Pomocy Wiêzionym i Internowanym Archidiecezji Krakowskiej. A po raz drugi przyjecha³ do nas na Wielkanoc – to by³o ju¿ w Za³ê¿u ko³o Rzeszowa, gdzie przewieziono wszystkich internowanych z Wi¶nicza Nowego.
* * *
Zarówno w stanie wojennym jak i po formalnym jego zawieszeniu kardyna³ Macharski wspiera³ Duszpasterstwo Nauczycieli „Ostoja”, które wówczas bardzo prê¿nie funkcjonowa³o przy parafii w Mogile, prowadzone przez o. dra Paw³a Mynarza OCist. Kardyna³ by³ obecny na wszystkim spotkaniach op³atkowych z nowohuckim nauczycielami. Nowohucka nauczycielka Maria Peszko tak wspomina tamten czas w wydanej w roku 2002 „Ksiêdze Pami±tkowej Duszpasterstwa Nauczycieli Ostoja”: „W pierwszych miesi±cach stanu wojennego roku 1982 ko¶cio³y by³y jedynym miejscem, gdzie mo¿na by³o odbudowywaæ rozerwane brutalnie wiêzi miêdzy lud¼mi Solidarno¶ci. Dla mnie naturalnym miejsce dzia³ania by³o ¶rodowisko nauczycieli, w¶ród których przepracowa³am 30 lat. (…) Spotkania odbywa³y siê w Katakumbach regularnie, zaproszenia by³y pobierane w wiêkszo¶ci na miejscu. Dla mnie osobi¶cie najwa¿niejszym dniem (…) by³o spotkanie op³atkowe w styczniu 1983 roku. Na to spotkanie, które obieca³ zaszczyciæ swoj± obecno¶ci± ks. kard. Franciszek Macharski, rozprowadzili¶my 1000 zaproszeñ. (…). Ojciec Opat na pro¶bê naszego Duszpasterstwa u¿yczy³ nam aulê ¶w. Bernarda, mog±c± pomie¶ciæ kilkaset osób. Od tego momentu odczuwa³am ogromny niepokój i osobist± odpowiedzialno¶æ. Dla mnie aula wype³niona w po³owie by³aby ogromn± pora¿k±. Dlatego w niedzielê 16 stycznia, gdy ks. Kardyna³a powita³a kolêda ¶piewana gromkim g³osem przez kilkuset nauczycieli, prze¿y³am ogromn± rado¶æ”.
* * *
Swoist± wysp± wolno¶ci w czasach stanu wojennego by³a parafia w Mistrzejowicach. Wokó³ pracuj±cego w niej ks. Kazimierza Jancarza gromadzi³y siê liczne grupy hutników, studentów, nauczycieli, artystów i dzia³aczy zwi±zanych z antykomunistyczn± opozycj± demokratyczn±. Czwartkowe Msze ¶w. odprawiane w intencji Ojczyzny gromadzi³y wrêcz t³umy. Jedn± z inicjatyw ks. Jancarza by³o utworzenie w Mistrzejowicach Chrze¶cijañskiego Uniwersytetu Robotniczego im. ks. kard. Stefana Wyszyñskiego. Mnie powierzy³ obowi±zek zorganizowania wyk³adowców i czuwania nad funkcjonowaniem tego projektu. W po³owie lat osiemdziesi±tym w Gazecie Krakowskiej ukaza³y siê publikacje, które w k³amliwy sposób przedstawia³y dzia³alno¶æ ks. Jancarza. Na naszym Chrze¶cijañskim Uniwersytecie Robotniczym mieli¶my na przyk³ad kszta³ciæ sabota¿ystów. Wszystko wskazywa³o na to, ¿e w³adze komunistyczne przygotowuj± grunt pod usuniêcie ks. Jancarza z Nowej Huty. W tej sytuacji postanowili¶my pojechaæ do kardyna³a Macharskiego, by osobi¶cie opowiedzieæ mu o tym, co robimy. Kardyna³ Macharski wys³ucha³ naszej relacji o tematyce prowadzonych spotkañ, o wyk³adowcach, których zapraszamy do g³oszenia wyk³adów. Rozmowa przebiega³a w bardzo dobrej atmosferze. Zapewnili¶my ksiêdza Kardyna³a, ¿e jedynym kryterium, jakie jest dla nas wa¿ne, pozostaje prawda – zarówno prawda historyczna, jak i prawda dotycz±ca zasad katolickiej nauki spo³ecznej, ekonomii czy wychowania. Kardyna³ przyj±³ do wiadomo¶ci nasze wyja¶nienia, a ksi±dz Kazimierz Jancarz pozosta³ w Mistrzejowicach. Dopiero po latach, ju¿ w wolnej Polsce, gdy mia³em mo¿liwo¶æ przejrzenia akt Instytutu Pamiêci Narodowej dowiedzia³em siê, jakim naciskom poddawany by³ Kardyna³, by uciszyæ niewygodnych dla w³adzy ksiê¿y – gro¿ono na przyk³ad cofniêciem wszystkim zezwoleñ na budowê ko¶cio³ów w ca³ej archidiecezji.
* * *
Kardyna³ Franciszek Macharski da³ siê te¿ poznaæ jako wyj±tkowy przyjaciel ludzi s³abych i opuszczonych, w tym osób niepe³nosprawnych. W 1995 roku kard. Macharski osobi¶cie zainicjowa³ powstanie Warsztatów Terapii Zajêciowej dla niepe³nosprawnych w Nowej Hucie. Zwróci³ siê do nieistniej±cego ju¿ dzisiaj banku BPH z propozycj± pomocy finansowej na rzecz utworzenia nowej placówki charytatywnej. Tak pisze o tym ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski w ksi±¿ce „Franciszek od Brata Alberta”: „Kardyna³ wspólnie z dyrektorem „Caritas” ks. Jakubem Gilem wskaza³ dawn± kaplicê ¶w. Brata Alberta na nowohuckim osiedlu Dywizjonu 303, która po wybudowaniu nowego ko¶cio³a przesta³a pe³niæ swoj± funkcjê. Popiera³ to tak¿e tamtejszy proboszcz ks. Jan Bielañski”. Warsztaty na os. Dywizjonu 303 wkrótce powsta³y, a po¶wiêci³ je osobi¶cie kard. Macharski 17 czerwca 1996 roku, w liturgiczne wspomnienie ¶w. Brata Alberta.
* * *
Kardyna³ Franciszek Macharski przeprowadzi³ Ko¶ció³ przez trudny czas stanu wojennego. Wed³ug zgodnej opinii znaj±cych go bli¿ej duchownych, ¿y³ niemal jak asceta. Na ogó³ widywany by³ w czarnej sutannie z krzy¿em biskupim na piersi. Rzadko nosi³ nawet kardynalsk± czerwon± piuskê. Czê¶ciej mo¿na by³o widzieæ jego odkryt± g³owê i jego posiwia³e srebrzyste w³osy. Miejscem, które obra³ na swoje mieszkanie na emeryturze sta³o siê Sanktuarium ¶w. Brata Alberta „Ecce Homo” prowadzone przez siostry albertynki.
Kardyna³ Franciszek Macharski dobrze zas³u¿y³ siê ca³emu Krakowowi i ca³ej archidiecezji. Nieprzypadkowo Rada Miasta Krakowa w roku 2017 jego imieniem nazwa³a najpiêkniejszy most na Wi¶le w ci±gu drogi ekspresowej S7 – z po³udnia Krakowa w stronê Nowej Huty.
Jan L. Franczyk
Przedsiêwziêcie mo¿na wesprzeæ dowoln± kwot± wp³acon± na konto parafii: Parafia Matki Bo¿ej Pocieszenia, PKO bp VI o/ Kraków, nr: 77 1020 2892 0000 5202 0125 8516 z dopiskiem: £aweczka kard. Macharskiego.
Makieta przysz³ej ³aweczki z kardyna³em Franciszkiem Macharskim.
Obchody 200-lecia urodzin Sztukmistrza! – Norwid Festiwal 2021
Obecny rok jest wyj±tkowo wa¿ny dla O¶rodka Kultury im. C. K. Norwida. A to wszystko z okazji okr±g³ej rocznicy urodzin Patrona instytucji — 24 wrze¶nia 2021 roku mija dok³adnie 200 lat. Z tego powodu Cyprian Kamil Norwid zosta³ jednym z patronów bie¿±cego roku, a O¶rodek przygotowa³ szereg wydarzeñ, by jak najlepiej upamiêtniæ sylwetkê Sztukmistrza i zaprasza na Norwid Festiwal 2021 pod has³em „Dopok±d idê!…”.
Przygotowania do urodzin Norwida ju¿ siê rozpoczê³y! Od 1 do 19 wrze¶nia do O¶rodka Kultury im. C.K. Norwida w Krakowie ka¿dy mo¿e przynie¶æ lub wys³aæ poczt± w³asnorêcznie wykonan± kartkê urodzinow±, ze specjalnymi ¿yczeniami dla naszego Patrona. Zebrane w ten sposób kartki O¶rodek roze¶le do instytucji kultury w ca³ej Polsce. Je¶li nie masz w domu odpowiednich materia³ów potrzebnych do rêkodzie³a, 9 wrze¶nia, w godzinach od 16:00 do 18:00, mo¿esz przyj¶æ na wspólne tworzenie oryginalnych kartek w O¶rodku Kultury im. C. K. Norwida, os. Górali 5. Gwarantowane wszystkie potrzebne rzeczy i ciep³a, przyjacielsk± atmosfera. Natomiast 24 wrze¶nia, od 11:00 do 19:00, przy telefonie instytucji usi±dzie go¶æ specjalny! W ramach wydarzenia Norwid? – przy telefonie, pracownicy O¶rodka obs³ugiwaæ bêd± specjaln± liniê telefoniczn± (pod numerem 12 644 27 65 wew. 20), na której ka¿dy z dzwoni±cych bêdzie móg³ us³yszeæ wybrane wiersze poety w szczególnych interpretacjach. Ponadto 1 wrze¶nia rusza nabór w otwartym konkursie na rezydencje artystyczne realizowane w pa¼dzierniku i listopadzie w ARTzonie O¶rodka Kultury im. C. K. Norwida. Podczas dwumiesiêcznego pobytu dwoje wybranych rezydentów, z pomoc± pracowników O¶rodka, bêdzie mia³o okazjê przygotowaæ specjalny artystyczny projekt, nawi±zuj±cy do twórczo¶ci Norwida oraz anga¿uj±cy mieszkañców Krakowa. Zg³oszenia mo¿na nadsy³aæ do 26 wrze¶nia. Natomiast od 15 wrze¶nia do 31 pa¼dziernika arty¶ci mog± wysy³aæ swoje portfolia w ramach konkursu na Nagrodê Norwidowsk±. Przyznanymi wyró¿nieniami O¶rodek chce doceniæ i promowaæ twórców, którzy tak jak Norwid ³±cz± dzia³alno¶æ literack± z innymi obszarami dzia³alno¶ci twórczej.
Najwa¿niejszym momentem obchodów roku poety bêdzie odbywaj±cy siê od 26 do 28 listopada Norwid Festiwal 2021. W programie przewidziano atrakcje dla osób w ka¿dym wieku. Nieco bardziej tradycyjne formy, takie jak panele dyskusyjne z zaproszonymi ekspertami, dotycz±ce wspó³czesnej recepcji Norwida w dziedzinie muzyki, teatru i literatury, przeplataæ siê bêd± z warsztatami kreatywnego pisania, spacerami czy te¿ gr± terenow±. Pierwszy dzieñ festiwalu zakoñczy siê koncertem w ARTzonie, a w sobotê odbêdzie siê uroczysta gala, na której zostanie wrêczona Nagroda Norwidowska oraz podsumowane zostan± rezydencje artystyczne w ARTzonie. Wydarzenie zakoñczy bankiet dla uczestników. Ostatni dzieñ Festiwalu zamknie recytacja wybranych wierszy Norwida w Opactwie Cystersów w Mogile. Wszystkie panele dyskusyjne i wydarzenia wieczorne bêd± transmitowane w Internecie wraz z t³umaczeniem na polski jêzyk migowy.
Twórczo¶æ Norwida mo¿e czasami wydawaæ siê archaiczna i trudna w odbiorze. Dlatego w tym szczególnym roku, O¶rodek Kultury im. C. K. swoimi dzia³aniami chce zmieniæ to podej¶cie i rozbudziæ ciekawo¶æ dorobkiem artysty oraz histori± jego ¿ycia.
Szczegó³owe informacje na temat organizowanych konkursów na www.okn.edu.pl.
(red)
W pierwszy dzieñ sierpnia br. odby³o siê pierwsze spotkanie robocze grupy G³uchych w ramach projektu Nowohucki alfabet – perspektywy, realizowanego przez O¶rodek Kultury Kraków-Nowa Huta. Grupa rozpoczê³a pracê nad t³umaczeniem tegorocznych hase³ nowohuckiego leksykonu oraz tworzeniem do nich zupe³nie nowych znaków migowych.
W trakcie spotkania G³usi, pracuj±cy pod okiem Joanny Augustyniak z Fundacji Grupy MIGAWKI, nie tylko zapoznali siê z obszernym zasobem materia³u leksykalnego zgromadzonego w fazie badawczej projektu, ale równie¿ z konieczn± do zrozumienia hase³ histori± i tradycj± Nowej Huty. Zg³êbiali równie¿ zagadnienia dotycz±ce topografii dzielnic tej czê¶ci Krakowa, w czym niezwykle pomocna okaza³a siê byæ kolorowa projektowa mapa z has³ami zgromadzonymi w ramach ubieg³orocznej edycji projektu. Nowa wersja mapy – wzbogacona o tegoroczne has³a – w³a¶nie powstaje i ka¿dy uczestnik fina³u otrzyma j± na w³asno¶æ! Kolejne spotkania, podczas których G³usi bêd± kontynuowali pracê, odbêd± siê jeszcze w sierpniu i w wrze¶niu, za¶ efekty dzia³añ grupy w formie filmów w PJM uka¿± siê na stronie projektu na prze³omie wrze¶nia i pa¼dziernika.
Organizator projektu O¶rodek Kultury Kraków-Nowa Huta dziêkuje wszystkim uczestnikom grupy, której cz³onkowie ju¿ drugi rok z rzêdu anga¿uj± siê w projektowe dzia³ania. Wiêcej informacji o projekcie mo¿na znale¼æ na www.nowohuckialfabet.pl oraz na www.krakownh.pl.
(f)
Lato to przede wszystkim czas wolny od obowi±zków i trosk, piêkna pogoda i upragniony odpoczynek. Nie oznacza to jednak, ¿e wakacje najlepiej przesiedzieæ z za³o¿onymi rêkami! ARTzona O¶rodka Kultury im. C. K. Norwida przygotowa³a wakacyjne lekarstwo na nudê. W ramach cyklu „Ma³a LETNIA AKADEMIA FOLKLORU” dzieci i doro¶li mieli mo¿liwo¶æ kreatywnie spêdziæ czas i dowiedzieæ siê co nieco o rêkodziele i sztuce ludowej.
„Ma³a LETNIA AKADEMIA FOLKLORU” ju¿ po raz czwarty ruszy³a z twórczymi warsztatami skupionymi na ludowym dziedzictwie ma³opolski. Na pierwszych zajêciach dzieci w wieku 7-12 lat w teorii i praktyce pozna³y magiê zalipiañskich wzorów. Z pomoc± prowadz±cej, Julii Lachiewicz, uczestnicy stworzyli na skrzyniach wyj±tkowe, kwieciste wzory, które nada³y drewnu ¶wie¿o¶ci oraz tchnê³y w nie nowe ¿ycie.
Na warsztatach rodzinnych „Folklorowe drukowanie", pod okiem Marty Koz³owskiej, zarówno doro¶li, jak i dzieci, mieli okazjê wykonaæ zdobione tkaniny. Misternie przygotowane motywy, zaczerpniête z kultury ludowej, uczestnicy spotkania rêcznie nanosili na materia³y. Gotowe torby zachwyca³y bogactwem kolorów oraz oryginalno¶ci±. Po³±czenie przyjemnego z po¿ytecznym sprawi³o bior±cym udzia³ w zajêciach du¿o zabawy i pozwoli³o na poznanie tradycyjnej kultury w kreatywny sposób. By³a to tak¿e doskona³a okazja do miêdzypokoleniowej wspó³pracy oraz mo¿liwo¶æ cieszenia siê z wykonanej wspólnie pracy.
Oprócz pêdzli i farb, m³odzi adepci naszej akademii, w d³onie chwycili te¿ no¿yczki. W ramach warsztatów "Nowohuckie wycinanki" dzieci pozna³y historiê tradycyjnego wycinankarstwa, a tak¿e obyczaje z nim zwi±zane. Prowadz±ca, Ma³gorzata Hajto, opowiedzia³a uczestnikom spotkania o teorii rzemios³a, po czym wszyscy wziêli siê do pracy. Podopieczni przygotowali prace inspirowane wzorami z ma³opolski. Wyniki ich starañ zachwycaj± nie tylko znawców folkloru.
To nie koniec „Ma³ej LETNIEJ AKADEMII FOLKLORU”. Jeszcze w sierpniu odbêdzie siê wernisa¿ wystawy pt.: „Domino S³owian” przygotowanej przez grupê Miejskich Hafciarek. Wszystkich chêtnych zapraszamy ju¿ 27 sierpnia do ARTzony O¶rodka Kultury im. C. K. Norwida na os. Górali 4. Nie jest to jednak jedyny moment, ¿eby podziwiaæ efekty pracy artzonowych hafciarek, poniewa¿ wystawa potrwa do 19 wrze¶nia. Tematem przewodnim ekspozycji jest wzornictwo i ornamentyka ludowa w zdobieniu strojów oraz przedmiotów codziennego u¿ytku. Fina³em „Ma³ej LETNIEJ AKADEMII FOLKLORU” bêdzie premiera nagrania utworu „Prz±¶niczka” w aran¿acji Andrzeja Zagajewskiego, w wykonaniu sekcji dzieciêcej Chóru Ludowego z Nowej Huty.
Podtrzymywanie tradycji i promowanie artystycznego dziedzictwa i folkloru to aspekty, o których nie mo¿na zapominaæ. Na szczê¶cie ludowo¶æ i dawne obyczaje nadal budz± zainteresowanie. Liczne przybycie doros³ych i dzieci potwierdza, ¿e takie wydarzenia jak „Ma³a LETNIA AKADEMIA FOLKLORU” maj± sens!
Ma³a LETNIA AKADEMIA FOLKLORU jest realizowana dziêki wsparciu finansowemu ArcelorMittal Poland oraz Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
(f)
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
