W ubiegły piątek i sobotę, 21 i 22 września, odbyły się uroczystości 30. rocznicy utworzenia Tajnej Komisji Robotniczej Hutników – NIEZŁOMNI Z NOWEJ HUTY
Uroczystości 30. rocznicy utworzenia Tajnej Komisji Robotniczej Hutników NSZZ „Solidarność” rozpoczęto złożenie kwiatów na grobach nowohuckich ofiar stanu wojennego: Bogdana Włosika i Ryszarda Smagura na cmentarzu w Grębałowie. Później, na budynku w os. Centrum B9, gdzie doszło do pierwszego spotkania członków tajnej komisji, odsłonięto pamiątkową tablicę, z wyrytym na niej napisem:
"W tym miejscu podczas stanu wojennego, gdy komuniści przemocą dławili wolność, 19 września 1982 roku po raz pierwszy spotkali się założyciele Tajnej Komisji Robotniczej Hutników NSZZ Solidarność Huty im. Lenina. W latach 1982-1988 wspólnie ze Społecznym Funduszem Pomocy Pracowniczej i Duszpasterstwem Hutników Komisja kierowała podziemną działalnością w kombinacie i walczyła o poszanowanie praw świata pracy, czym przyczyniła się do powrotu wolnej Polski".
Tablicę odsłonili: Edward Nowak z Komisji Robotniczej Hutników z lat 1980-81, Marek Szczupak z Tajnej Komisji Robotniczej Hutników oraz Tadeusz Stasielak z obecnej Komisji Robotniczej Hutników NSZZ „Solidarność”.
Wieczorem, po złożeniu kwiatów pod pomnikiem Bogdana Wlosika, w Arce Pana odprawiona została Msza św. w intencji członków TKRH, ich rodzin oraz osób, które z nią współpracowały w latach 1982-1988. Po mszy odbył się uroczysty koncert.
+ + +
Sobotnie uroczystości rozpoczęto od złożenia kwiatów pod pomnikiem Solidarności przy placu Centralnym. Później otwarto plenerową wystawę w al. Róż, przygotowaną przez Muzeum PRL-u: "Nowa Huta Underground. XXX rocznica powstania Tajnej Komisji Robotniczej Hutników NSZZ »Solidarność»". Na planszach zaprezentowano m.in. dokumenty i nieznane dotąd fotografie z prywatnych archiwów. - Chcieliśmy przypomnieć i spopularyzować fenomen nowohuckiej opozycji podziemnej; oddać hołd bohaterom drugiego i trzeciego planu oraz pokazać całą tę niezwykle sprawną tkankę społeczną, jaka wówczas powstała, prowadzącą działalność społeczną, oświatową, edukacyjną i wydawniczą - powiedziała nam Jadwiga Emilewicz z Muzeum PRL-u.
Później odbyło się okolicznościowe spotkanie w Nowohuckim Centrum Kultury, w trakcie którego doradca prezydenta Bronisława Komorowskiego, Jan Lityński, wręczył wysokie odznaczenia państwowe działaczom tajnych struktur Solidarności z czasów stanu wojennego.
- Hutnicza Solidarność była fenomenem niespotykanym w żadnym innym kraju. Fakt, że ludzie ukrywający się mogli liczyć na to, że znajdą schronienie w dowolnym domu, był fenomenem zrodzonym z niepodległościowego ducha Polski i z ducha Solidarności - powiedział do zebranych Lityński.
W trakcie spotkania zaprezentowano historię powstania TKRH oraz dzielono się wspomnieniami ludzi zaangażowanych w działalność solidarnościowego podziemia. Wyświetlono również film "Solidarność Nowej Huty 82-89" w reżyserii Bogusława Gizy.
+ + +
Tajna Komisja Robotnicza Hutników NSZZ "Solidarność" powstała w ówczesnej Hucie im. Lenina we wrześniu 1982 r. jako podziemne kierownictwo zdelegalizowanego przez komunistów związku na terenie kombinatu. TRKH prowadziła działalność do 1989 r. w oparciu o Społeczny Fundusz Pomocy Pracowniczej oraz Duszpasterstwo Hutników przy parafii Matki Boskiej Częstochowskiej na Szklanych Domach.
- Nie było wtedy łatwo i nic nie było oczywiste. Ale gdy dotarło do nas, że trzeba nastawić się na dłuższą drogę do wolności, uznaliśmy, że trzeba stworzyć jakąś organizację – powiedział nam, tłumacząc przyczyny utworzenia TKRH, jeden z organizatorów tajnej komisji, a zarazem koordynator obchodów rocznicowych Maciej Mach.
W trakcie sobotnich obchodów odznaczenia otrzymali: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski: Wojciech Marchewczyk; Krzyże Oficerskie Orderu Odrodzenia Polski: Andrzej Łaptaś, Maciej Mach, Józef Mandryk, Jacek Marchewczyk, Rafał Marchewczyk, Wiesław Mazurkiewicz, Barbara Zientarska; Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski: Una Wanda Gurowska-Mach, Dorota Kosiek, Janina Kosiek, Marek Kosiek, Anna Mielniczuk, Jerzy Mielniczuk, Jerzy Rusek, Adam Słupek, Teresa Starmach, Krystyna Starzyńska, Marek Szczupak; Złote Krzyże Zasługi: Marek Cholewka, Stefan Gołda, Andrzej Jaskowski, Grzegorz Kowalski, Józef Ratajczak, Marta Smoluch i Andrzej Stawiarski.
(f)
Wystawa "Nowa Huta Underground. XXX rocznica powstania Tajnej Komisji Robotniczej Hutników NSZZ »Solidarność»" w al. Róż.
Fot. Andrzej Kalinowski
Ten serwis używa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowią tylko część materiałów, które w całości znaleźć można w wersji drukowanej "Głosu - Tygodnika Nowohuckiego".
