Awans spo³eczny budowniczych Nowej Huty – blaski i cienie
Przybywa publikacji i prac naukowych dotycz±cych Nowej Huty. Niedawno anonsowali¶my listopadowy numer „Krakowa”, w du¿ej czê¶ci po¶wiêconego najm³odszej dzielnicy naszego miasta. Z kolei na pocz±tku grudnia br. ukaza³a siê publikacja Instytutu Pamiêci Narodowej pt. „Dla w³adzy. Obok w³adzy. Przeciw w³adzy. Postawy robotników wielkich o¶rodków przemys³owych w PRL”. Ksi±¿ka stanowi pok³osie konferencji naukowej, która – pod takim samym tytu³em – odby³a siê 17 listopada 2004 roku w Katowicach z inicjatywy tamtejszego Oddzia³u IPN.
Dlaczego ksi±¿kê tê wspominamy w nowohuckim kontek¶cie? Otó¿ znajduje siê w niej obszerny artyku³ Jana Franczyka „Awans spo³eczny budowniczych Nowej Huty – blaski i cienie”. Opieraj±c siê na bogatym materiale archiwalnym, red. Franczyk podejmuje w nim dyskutowany od dawna problem tzw. awansu spo³ecznego ludzi, którzy przybyli na najwiêksz± budowê Planu 6-letniego. W swojej analizie odchodzi od utartych stereotypów. Zarówno tych, których ¼ród³em by³y w³adze komunistyczne, jak i tych, które powstawa³y w ¶rodowiskach antykomunistycznych. Twierdzi, ¿e skomplikowane procesy awansu cywilizacyjnego mia³y zarówno swoje pozytywne jak i negatywne strony. Redaktor naukowy tomu, Jaros³aw Neja, przypominaj±c katowick± sesjê naukow±, we wstêpie do ksi±¿ki napisa³: „Czê¶æ druga sesji dotyczy³a pozytywnych i negatywnych aspektów awansu spo³ecznego robotników wielkoprzemys³owych. Dr Jan L. Franczyk przedstawi³ te zjawiska na przyk³adzie Nowej Huty – modelowego w zamierzeniach w³adz socjalistycznego o¶rodka industrialnego i miasta „nowej klasy robotniczej”. Podkre¶li³, ¿e dla m³odych ludzi pochodz±cych z ubogich wiosek i ma³ych miast przyjazd na budowê kombinatu metalurgicznego i powstaj±cego wraz z nim o¶rodka miejskiego wi±za³ siê z rzeczywistym awansem cywilizacyjnym (mo¿liwo¶æ zdobycia pracy, wykszta³cenia, mieszkania). Jednocze¶nie jednak wyrwanie ich z dotychczasowych ¶rodowisk rodzi³o powa¿ne problemy, których w³adze nie potrafi³y rozwi±zaæ. Mno¿y³y siê patologie, nastêpowa³ proces dezintegracji i atomizacji m³odej spo³eczno¶ci. Zjawiska te mog³y zostaæ zahamowane m. in. dziêki rozwijaniu spontanicznych i niezorganizowanych form kontaktu spo³ecznego. W³adze jednak preferowa³y dzia³ania animowane, w pe³ni kontrolowane przez partiê i jej m³odzie¿owe przybudówki, nie daj±c przyzwolenia na niezale¿ne inicjatywy oddolne. Ostatecznie instytucj±, która zintegrowa³a nowohuck± spo³eczno¶æ, okaza³ siê zwalczany przez komunistów Ko¶ció³ katolicki”.
Ksi±¿kê, która ukaza³a siê w serii „Konferencje IPN” mo¿na kupiæ w ksiêgarniach naukowych.
(z)
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
