Kiedy 40 lat temu Stanley Kubrick wyre¿yserowa³ film „Mechaniczna pomarañcza” (w roli g³ównej Malcolm McDowell) na podstawie powie¶ci z 1962 r. pt.. „A Clockwork Orange” autorstwa szkockiego pisarza Anthony’ego Burgessa, zosta³ poddany mia¿d¿±cej krytyce, ¿e w sposób bezsensowny i nikomu niepotrzebny epatuje przemoc±, agresj± i buntem. I mimo kilku nominacji do Oskara dla filmu, sam re¿yser na skutek nieprzyjemno¶ci zwi±zanych z krytyk±, doprowadzi³ do wycofania filmu z kin w Wielkiej Brytanii, gdzie wówczas mieszka³.
Ksi±¿ka tak¿e – ze wzglêdu na tematykê- podlega³a cenzurze. Ale - w³a¶nie te¿ przez to – sta³a siê znana, a jej motywy inspirowa³y twórców; zapo¿yczano jej fragmenty, adaptowano j± na potrzeby teatru.
Dzi¶, po wielu latach, sceny przemocy nie s± ju¿ uznawane za tak szokuj±ce, ten temat nie budzi ju¿ mo¿e tak ogromnych emocji, ale wci±¿ nie pozostaje obojêtny. Bo to opowie¶æ o 14-letnim Alexie DeLarge; w dzieñ przyk³adny, zakochany w muzyce Beethovena ch³opak z dobrej rodziny – wieczorem zamienia siê w bestiê, szefa gangu nastolatków, który co noc wyrusza, by kra¶æ i biæ niewinnych ludzi. Ale pewnej nocy dochodzi do zabójstwa. Alex zostaje zdradzony i wystawiony przez kolegów policji. Kara wiêzienia to 14 lat, ale pojawia siê propozycja nie do odrzucenia, któr± ch³opak przyjmuje w zamian za skrócenie kary. Chodzi o udzia³ w eksperymencie, który ma go zresocjalizowaæ. Alex zostaje poddany takiemu praniu mózgu, ¿e po wyj¶ciu z wiêzienia nie jest ju¿ sk³onny do jakiejkolwiek agresji, nawet do obrony w³asnej. Po raz drugi wiêc Alex zostaje odrzucony przez swoje ¶rodowisko; najpierw przez rodzinê, pó¼niej by³ych kolegów, którzy teraz sami pracuj± w policji, omal nie ginie w starciu z pijanymi bezdomnymi. Na dodatek jego przypadek zostaje szybko wykorzystany w rozgrywkach politycznych.
W spektaklu wyre¿yserowanym w Teatrze Ludowym przez Jacka Bunscha g³ówn± rolê powierzono Piotrowi Franasowiczowi – i nie pozostaje on w niej niezauwa¿ony. Staje siê osi±, wokó³ której rysuj± siê inne postacie, ale to na ekspresji tego zdolnego, m³odego aktora koncentruje siê uwaga widzów. W spektaklu wykorzystano muzykê Janusza Grzywacza. Prócz aktorów Teatru Ludowego wystêpuje m³odzie¿ z Krakowskiej Szko³y Teatralnej i Filmowej.
I jeszcze jedno; w ksi±¿ce jest epilog, Alex wraca do dawnego siebie z pocz±tku powie¶ci, do swego dawnego trybu ¿ycia – jest ju¿ jednak starszy - przestaj± go interesowaæ i bawiæ dawne rozrywki. Ten w±tek by³ pomijany w niektórych wydaniach, a tak¿e w filmie. A jak jest w spektaklu wystawionym przez Teatr Ludowy? Zapraszamy, zobaczcie sami…
Anna Kaszewska
Piotr Franasowicz w roli Alexa DeLarge
Fot. Sebastian Strama
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
