„Niebo gwiaździste nade mną i prawo moralne we mnie...” – Zygmunt Kiszka Nowohucianinem roku 2010
Red. Sławomir Pietrzyk przypomniał historię tytułu wręczanego od 1998 roku. Wśród osób uhonorowanych byli: Stanisław Kmita, Piotr Janeczek, Jerzy Kujawski, Ferdynand Nawratil, Eugeniusz Hajto, O. Niward Karsznia, Stanisława Urbaniak, Ireneusz Raś, Maciej Twaróg, ks. Jan Bielański, Czesław Łotarewicz, Jerzy Ridan, Adam Gryczyński, Anna i Kazimierz Lassakowie. Redaktor naczelny „Głosu Tygodnika Nowohuckiego” Jan Leszek Franczyk wygłosił laudację i wręczył medal przyznawany wraz z tytułem, a żona Teresa Kiszka wręczyła kwiaty ufundowane przez redakcję co nie było przypadkiem, gdyż w Dniu Kobiet te kwiaty wręczone laureatowi były symbolem, że Jego sukcesy nie byłyby możliwe bez wsparcia żony. Zresztą Zygmunt Kiszka dziękując za otrzymany tytuł Kapitule, podziękował także trzem kobietom, swojej matce „bez której nie byłby taki jaki jest” jak sam powiedział, ale także żonie Teresie oraz swojej przełożonej Dyr. Ośrodka Kultury Kraków Nowa Huta Małgorzacie Jezutek.
KOSMOLOG I METODOLOG
PRZYRODY
Zygmunt Kiszka urodził się 25 kwietnia 1949 roku w Kalinowie k. Ojcowa. Do szkoły zaczął uczęszczać do Sąspowa a piękno Ojcowskiego Parku Narodowego ukształtowało na całe jego życie zamiłowanie do przyrody.
W maju 1958 roku wraz z rodzicami przyjeżdża do Nowej Huty i zamieszkuje w Kantorowicach gdzie mieszka do dnia dzisiejszego. W Nowej Hucie kończy XII Liceum Ogólnokształcące a następnie studiuje geografię na Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. W 1971 r. uzyskuje stopień magistra geografii, a w 1986 r. doktorat z nauk humanistycznych na Uniwersytecie Tarasa Szewczenki w Kijowie w zakresie filozofii, a tytuł dysertacji „Procesy integracyjne wiedzy geograficznej”. Jest przyrodnikiem i humanistą, a pracował jako nauczyciel akademicki, ale również jako magazynier na budowie eksportowej, ostatnio pracuje jako starszy instruktor w Ośrodku Kultury Kraków Nowa Huta. Sukcesów odniósł równie dużo jak i porażek, a było to rezultatem bardzo ciekawego okresu w transformacji naszej Ojczyzny. Przez 15 lat, na kierunkach przyrodniczych Wyższej Szkoły Pedagogicznej, wykładał historię filozofii i filozofię nauk przyrodniczych, prowadził badania naukowe z historii kosmologii i metodologii nauk przyrodniczych.
NAUCZYCIEL Z POWOŁANIA
Nauczycielem został z tak zwanego „powołania” a pasją jego życia była praca dla innych i do dzisiaj jest przekonany, że nie wystarczy wiedzieć ale trzeba umieć przekazać wiedzę innym. W pracy naukowej kieruje się maksymą Immanuela Kanta: „...są dwie sprawy, którym warto poświęcić swoje rozmyślania, niebo gwieździste nade mną i prawo moralne we mnie”. Dla niego, natura i kultura to dwie kategorie nierozerwalnie ze sobą związane. W pracy dydaktycznej i wychowawczej zawsze stara się robić coś więcej niż do niego należy. Będąc geografem studiował filozofię, wykładając filozofię poznawał biosferę, ostatnio zajmuje się relacjami kultura-środowisko przyrodnicze.
KONKURSY I EDUKACJA
EKOLOGICZNA
Od 2 stycznia 1992 roku prowadzi klub „Dukat” Ośrodka Kultury Kraków – Nowa Huta pełniąc obowiązki kierownika oraz realizuje programy edukacyjne o przyrodzie i historii terenów należących do Nowej Huty. W ramach edukacji ekologicznej prowadzi wykłady o przyrodzie w Nowej Hucie, wycieczki dla dzieci i dorosłych po parkach narodowych oraz koordynuje organizację konkursu „Ogródek przed domem”. Konkurs, od 13 już lat organizowany jest pod patronatem przewodniczących Rad Dzielnic XVII i XVIII oraz Redakcji „Głosu – Tygodnika Nowohuckiego”. Ma on na celu pobudzenie i promowanie wśród mieszkańców osiedli peryferyjnych Nowej Huty poczucia stałej troski o wygląd estetyczny swoich posesji, otoczenia w którym żyją i mieszkają, a także kształcenie myślenia proekologicznego wśród dorosłych. Corocznie w konkursie bierze udział od 30 do 60 uczestników. Do najczęściej odwiedzanych miejsc w czasie wycieczek ekologicznych organizowanych przez Zygmunta Kiszkę, należą: Tatrzański Park Narodowy, Pieniński Park Narodowy, Ojcowski Park Narodowy, Jurajski Park Krajobrazowy oraz cenne pod względem przyrodniczym miejsca w Nowej Hucie.
OGRÓD KOLEKCJA
Zygmunt Kiszka nie jest tylko organizatorem konkursu „Ogródek przed domem”, ale sam założył przy rodzinnym domu w Kantorowicach Ogród-kolekcję. Na powierzchni 6,7 ara znajduje się 176 odmian iglaków. W tym rzadkie w Polsce: sosna japońska, daglezja (jedlica) jedno z największych drzew po sekwoi, rodem z Ameryki Północnej, świerk wężowy, czy gniazdkowy oraz cedr. Z 50 gatunków drzew liściastych jest m.in. klon japoński, miłorząb, czy żywotnik błotny rosnący w oczku wodnym. Rosną tutaj rzadko spotykane płaczące świerki oraz siwe cyprysiki. Na terenie ogrodu znajduje się hodowla pięknych bażantów. Wyrósł wśród lasów i zawsze Jego marzeniem było mieszkać blisko lasu i tutaj w Kantorowicach na ojcowiźnie stworzył swój oryginalny las przy domu.
ODKRYWANIE NOWEJ HUTY
W 2005 roku Zygmunt Kiszka zaczął realizować projekt „Odkrywanie Nowej Huty”. Polegał on na przeprowadzeniu w każdym klubie Ośrodka Kultury Kraków – Nowa Huta wykładów na temat historii swoich miejscowości od pradziejów po czasy współczesne. Następnie uczestnicy projektu zajęli się gromadzeniem eksponatów – dawnych fotografii, pamiątek z przeszłości, narzędzi i przedmiotów codziennego użytku oraz rejestrację wspomnień o ciekawych wydarzeniach i postaciach. Przeprowadzono z uczestnikami projektu warsztaty naukowe na temat historii sztuki i etnografii. Zorganizowano wycieczki dla seniorów i młodzieży gimnazjalnej po najciekawszych miejscach dziedzictwa kulturowego Nowej Huty. Projekt ten realizowany jest w Ośrodku Kultury Kraków – Nowa Huta do dnia dzisiejszego.
HISTORIA, KULTURA
I ZWYCZAJE
Zygmunt Kiszka często wspomina swój udział w projekcie przygotowanym w 2006 roku przez Warsztaty Terapii Zajęciowej Oddziału Miejskiego TPD w Krakowie i Klub „Karino” Ośrodka Kultury Kraków – Nowa Huta. Projekt pod nazwą „Średniowiecze – historia, kultura i zwyczaje” obejmował między innymi wycieczki dla dzieci sprawnych inaczej do zamków w Małopolsce. Przygotował i poprowadził wycieczki oraz zapoznał ich z historią rycerstwa oraz zamków w Rabsztynie, Ogrodzieńcu, Smoleniu, Czorsztynie i Niedzicy, Chęcinach, Ojcowie i Pieskowej Skale. Była to – jak sam mówi – trudna ale bardzo wdzięczna praca z młodzieżą w jego karierze zawodowej.
W roku następnym Zygmunt Kiszka realizował projekt „Klasztory Małopolski i ich związki z Nową Hutą”. Przygotował i prowadził wycieczki do klasztorów: bożogrobców w Miechowie, cystersów w Jędrzejowie, Szczyżycu i Mogile, norbertanek na Zwierzyńcu, benedyktynek w Staniątkach oraz klarysek w Starym Sączu, norbertanów w Hebdowie i benedyktynów w Tyńcu. Przeprowadził w większości klubów Ośrodka Kultury wykłady na temat historii tych zgromadzeń zakonnych a na zakończenie uczestnicy projektu spotkali się z O. Niwardem St. Karsznią O. Cist.
DWORY I RODY
ZIEMIAŃSKIE
Rok później Zygmunt Kiszka realizował projekt „Dwory i rody ziemiańskie Małopolski”. Projekt obejmował wykłady w klubach Ośrodka Kultury Kraków – Nowa Huta na temat historii rodów ziemiańskich żyjących w przeszłości na terenie Nowej Huty. Obejmował on również wycieczki dla uczestników projektu do Niedźwiedzia (pałac Wodzickich), Minogi (pałac Wężyków), Grotkowic (pałac Żeleńskich), Koryznówki w Nowym Wiśniczu (dworek teściów J. Matejki). Poznawanie tych miejsc Zygmunt Kiszka prowadził przez pryzmat historii tych rodów w Kościelnikach, Wadowie, Łuczanowicach i Krzesławicach. Finał realizacji projektu obejmował spotkanie uczestników wycieczek i wykładów z hrabią Iwo Nowina Konopką właścicielem Kościelnik.
DLA SENIORÓW
Zygmunt Kiszka sam zbliża się do wieku seniorskiego, dlatego rozumie potrzeby ludzi w starszym wieku. W wycieczkach przez niego organizowanych biorą udział dzieci, młodzież, ale także emeryci. Wbrew pozorom charakteryzują się niezłą kondycją, a także ciekawością świata. Prowadzi także zajęcia w Nowohuckiej Akademii Seniora zorganizowanej przez Ośrodek Kultury Kraków Nowa Huta. Prowadził nie tylko wykłady o dworach nowohuckich, ale poprowadził wycieczki dla seniorów do tych pięknych miejsc w Nowej Hucie.
Ostatnie lata to kontynuacja przez Zygmunta Kiszkę rozpoczętych projektów ekologicznych i historycznych oraz praca nad monografiami parków dworskich w Nowej Hucie, których wykaz zamieszczamy w ramce.
Sam brałem udział w licznych imprezach i wycieczkach organizowanych przez Zygmuntę Kiszkę i podziwiam Go za pasję z jaką realizuje swoje przedsięwzięcia. Na wycieczkach zorganizowanych przez Zygmunta zawsze można dowiedzieć się czegoś ciekawego i w miłej serdecznej atmosferze spędzić czas. Z całym przekonaniem mogę zapewnić Czytelników „Głosu”, że Zygmunt Kiszka w pełni zasługuje na tytuł Nowohucianina Roku 2010.
SŁAWOMIR PIETRZYK
PUBLIKACJE NA TEMAT NOWEJ HUTY
1. „Dzielnica XVII Miasta Krakowa Wzgórza Krzesławickie”.
Kraków 2005 r.
Wydawca: Ośrodek Kultury Kraków Nowa Huta.
2. „Park w Wadowie”. Seria Parki Krakowa nr 5.
Kraków 2008 r.
Wydawca: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida.
3. „Park w Łuczanowicach”. Seria Parki Krakowa nr 6.
Kraków 2008 r.
Wydawca: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida
4. „Historia ogrodu dworskiego w Łuczanowicach”
w „Szkice z dziejów Łuczanowic”. Kraków 2009 r.
Wydawca: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
5. „Park przy ulicy Klasztornej”. Seria Parki Krakowa nr 9.
Kraków 2010 r.
Wydawca: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida.
Ten serwis używa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowią tylko część materiałów, które w całości znaleźć można w wersji drukowanej "Głosu - Tygodnika Nowohuckiego".
