£aweczka z kardyna³em Macharskim stanie przy Bulwarowej
W pierwsz± niedzielê wrze¶nia parafianie parafii Matki Bo¿ej Pocieszenia przy ul. Bulwarowej z og³oszeñ parafialnych dowiedzieli siê, ¿e przed wej¶ciem do ich ko¶cio³a stanie ³aweczka z postaci± siedz±cego na niej kardyna³a Franciszka Macharskiego. Po mszy mogli te¿ obejrzeæ ustawion± w ko¶ciele gipsow± makietê przysz³ej ³aweczki.
- Stylowe ³aweczki ze znanymi postaciami, najczê¶ciej wykonane z br±zu, s± bardzo popularne. Spotykamy je w ró¿nych miejscach. Wielu robi sobie przy nich pami±tkowe zdjêcia. My¶lê, ¿e nasza ³aweczka z kardyna³em Macharskim te¿ przypadnie do gustu zarówno parafianom jak i odwiedzaj±cym nas go¶ciom – mówi proboszcz parafii, ks. Wies³aw Wilmañski SAC. To bêdzie taki trochê nietypowy pomnik dla Ksiêdza Kardyna³a – dodaje.
Dlaczego kardyna³ Macharski? Dlaczego w Nowej Hucie? Dlaczego przed ko¶cio³em przy Bulwarowej?- byæ mo¿e zastanawiaj± siê niektórzy. No w³a¶nie, dlaczego?
Odpowied¼ na te pytania wydaje siê do¶æ oczywista. Kardyna³ Franciszek Macharski zawsze s³u¿y³ mieszkañcom Nowej Huty i wspiera³ ich w najbardziej trudnych momentach najnowszej historii. A plac przed ko¶cio³em Matki Bo¿ej Pocieszenia chyba najbardziej nadaje siê na miejsce szczególnego upamiêtnienia jego postaci, poniewa¿ to dziêki decyzji kardyna³a Macharskiego nowo tworzona parafia przy ul. Bulwarowej zosta³a powierzona duszpasterskiej trosce ksiê¿y pallotynów. Tak w ksi±¿ce „Nowa Huta miasto krzy¿a i pracy” wspomina³ o tym jej pierwszy proboszcz: „Wol± ks. kardyna³a Franciszka Macharskiego w dniu 28 sierpnia 1999 r. zosta³ powo³any O¶rodek Duszpasterski pod wezwaniem Matki Bo¿ej Pocieszenia, który 28 listopada 1999 r. sta³ siê parafi±. Pos³ugê w tej parafii powierzono Stowarzyszeniu Apostolstwa Katolickiego – ksiê¿om pallotynom. Pierwszym proboszczem zosta³ ks. Józef Gwozdowski SAC, a wikariuszami ks. Marek Ostapiszyn SAC i ks. Jacek Wróbel SAC”.
* * *
Po pamiêtnym sierpniu 1980 roku i powstaniu „Solidarno¶ci”, w serca Polaków wla³a siê nadzieja
na demokratyzacjê dotychczasowego systemu politycznego. „Solidarno¶æ” powsta³a tak¿e w nowohuckim kombinacie metalurgicznym. W sobotê 21 listopada 1981 roku bazylikê mogilsk± wype³ni³ t³um hutników i ich rodzin. Podczas uroczystej Mszy ¶w. kard. Franciszek Macharski po¶wiêci³ sztandar NSZZ „Solidarno¶æ” ca³ego kombinatu. Tego samego dnia kardyna³ Macharski oraz proboszczowie nowohuckich parafii po raz pierwszy mieli mo¿liwo¶æ zwiedzenia Huty im. Lenina. Po nowohuckim kombinacie go¶ci oprowadza³ ówczesny dyrektor HiL Eugeniusz Pustówka i przewodnicz±cy Komisji Robotniczej Hutników NSZZ „Solidarno¶æ” Mieczys³aw Gil.
Powszechna rado¶æ i entuzjazm z wiêkszego marginesu wolno¶ci obywatelskich nie trwa³y jednak d³ugo. Ju¿ trzy tygodnie pó¼niej, 13 grudnia, w³adze komunistyczne na terenie ca³ego kraju wprowadzi³y stan wojenny. W nocy z 12/13 grudnia 1981 r. internowano setki dzia³aczy „Solidarno¶ci” i cz³onków antykomunistycznej opozycji demokratycznej. W Nowej Hucie do milicyjnego aresztu trafi³o tej nocy ponad dwadzie¶cia osób. Wszyscy zostali wczesnym ranem przewiezieni do Zak³adu Karnego w Wi¶niczu Nowym.
Internowani byli odciêci od informacji o tym, co dzieje siê w Polsce. Mieli tylko mo¿liwo¶æ s³uchania I programu Polskiego Radia, który transmitowany by³ przez wiêzienny radiowêze³. To z niego dowiedzieli siê o zabitych górnikach kopalni „Wujek”, o z³amaniu kolejnych strajków przez wojsko i milicjê, o obowi±zuj±cej godzinie milicyjnej. Ale nie mieli ¿adnych informacji od swoich rodzin, o tym, co dzieje siê w Nowej Hucie czy Krakowie. Tak by³o przez dwa tygodnie.
By³em jednym z internowanych. W Bo¿e Narodzenie do naszej celi wszed³ stra¿nik i powiedzia³, ¿eby¶my przeszli do wiêziennej ¶wietlicy, bo przyjecha³ kard. Macharski. To by³o wrêcz jak cud. My, pod³amani wiadomo¶ciami z wiêziennego radiowêz³a, pe³ni niepokoju o nasze rodziny, o kolegów, zobaczyli¶my nagle kardyna³a, z którym przyjecha³o trzech ksiê¿y. Mieli¶my mo¿liwo¶æ spowiedzi i porozmawiania przez chwilê ze spowiadaj±cymi nas ksiê¿mi. Po raz pierwszy dowiedzieli¶my siê, co dzieje siê po drugiej stronie wiêziennego muru. Kardyna³ Macharski odprawi³ dla nas Mszê ¶wiêt± i z³o¿yli¶my sobie ¿yczenia. To by³o ogromne prze¿ycie. Kardyna³ doda³ nam moralnej si³y. Mo¿na powiedzieæ, ¿e po jego wyje¼dzie byli¶my innymi lud¼mi.
19 lutego 1982 r. kardyna³ og³osi³ dekret powo³uj±cy Arcybiskupi Komitet Pomocy Wiêzionym i Internowanym Archidiecezji Krakowskiej. A po raz drugi przyjecha³ do nas na Wielkanoc – to by³o ju¿ w Za³ê¿u ko³o Rzeszowa, gdzie przewieziono wszystkich internowanych z Wi¶nicza Nowego.
* * *
Zarówno w stanie wojennym jak i po formalnym jego zawieszeniu kardyna³ Macharski wspiera³ Duszpasterstwo Nauczycieli „Ostoja”, które wówczas bardzo prê¿nie funkcjonowa³o przy parafii w Mogile, prowadzone przez o. dra Paw³a Mynarza OCist. Kardyna³ by³ obecny na wszystkim spotkaniach op³atkowych z nowohuckim nauczycielami. Nowohucka nauczycielka Maria Peszko tak wspomina tamten czas w wydanej w roku 2002 „Ksiêdze Pami±tkowej Duszpasterstwa Nauczycieli Ostoja”: „W pierwszych miesi±cach stanu wojennego roku 1982 ko¶cio³y by³y jedynym miejscem, gdzie mo¿na by³o odbudowywaæ rozerwane brutalnie wiêzi miêdzy lud¼mi Solidarno¶ci. Dla mnie naturalnym miejsce dzia³ania by³o ¶rodowisko nauczycieli, w¶ród których przepracowa³am 30 lat. (…) Spotkania odbywa³y siê w Katakumbach regularnie, zaproszenia by³y pobierane w wiêkszo¶ci na miejscu. Dla mnie osobi¶cie najwa¿niejszym dniem (…) by³o spotkanie op³atkowe w styczniu 1983 roku. Na to spotkanie, które obieca³ zaszczyciæ swoj± obecno¶ci± ks. kard. Franciszek Macharski, rozprowadzili¶my 1000 zaproszeñ. (…). Ojciec Opat na pro¶bê naszego Duszpasterstwa u¿yczy³ nam aulê ¶w. Bernarda, mog±c± pomie¶ciæ kilkaset osób. Od tego momentu odczuwa³am ogromny niepokój i osobist± odpowiedzialno¶æ. Dla mnie aula wype³niona w po³owie by³aby ogromn± pora¿k±. Dlatego w niedzielê 16 stycznia, gdy ks. Kardyna³a powita³a kolêda ¶piewana gromkim g³osem przez kilkuset nauczycieli, prze¿y³am ogromn± rado¶æ”.
* * *
Swoist± wysp± wolno¶ci w czasach stanu wojennego by³a parafia w Mistrzejowicach. Wokó³ pracuj±cego w niej ks. Kazimierza Jancarza gromadzi³y siê liczne grupy hutników, studentów, nauczycieli, artystów i dzia³aczy zwi±zanych z antykomunistyczn± opozycj± demokratyczn±. Czwartkowe Msze ¶w. odprawiane w intencji Ojczyzny gromadzi³y wrêcz t³umy. Jedn± z inicjatyw ks. Jancarza by³o utworzenie w Mistrzejowicach Chrze¶cijañskiego Uniwersytetu Robotniczego im. ks. kard. Stefana Wyszyñskiego. Mnie powierzy³ obowi±zek zorganizowania wyk³adowców i czuwania nad funkcjonowaniem tego projektu. W po³owie lat osiemdziesi±tym w Gazecie Krakowskiej ukaza³y siê publikacje, które w k³amliwy sposób przedstawia³y dzia³alno¶æ ks. Jancarza. Na naszym Chrze¶cijañskim Uniwersytecie Robotniczym mieli¶my na przyk³ad kszta³ciæ sabota¿ystów. Wszystko wskazywa³o na to, ¿e w³adze komunistyczne przygotowuj± grunt pod usuniêcie ks. Jancarza z Nowej Huty. W tej sytuacji postanowili¶my pojechaæ do kardyna³a Macharskiego, by osobi¶cie opowiedzieæ mu o tym, co robimy. Kardyna³ Macharski wys³ucha³ naszej relacji o tematyce prowadzonych spotkañ, o wyk³adowcach, których zapraszamy do g³oszenia wyk³adów. Rozmowa przebiega³a w bardzo dobrej atmosferze. Zapewnili¶my ksiêdza Kardyna³a, ¿e jedynym kryterium, jakie jest dla nas wa¿ne, pozostaje prawda – zarówno prawda historyczna, jak i prawda dotycz±ca zasad katolickiej nauki spo³ecznej, ekonomii czy wychowania. Kardyna³ przyj±³ do wiadomo¶ci nasze wyja¶nienia, a ksi±dz Kazimierz Jancarz pozosta³ w Mistrzejowicach. Dopiero po latach, ju¿ w wolnej Polsce, gdy mia³em mo¿liwo¶æ przejrzenia akt Instytutu Pamiêci Narodowej dowiedzia³em siê, jakim naciskom poddawany by³ Kardyna³, by uciszyæ niewygodnych dla w³adzy ksiê¿y – gro¿ono na przyk³ad cofniêciem wszystkim zezwoleñ na budowê ko¶cio³ów w ca³ej archidiecezji.
* * *
Kardyna³ Franciszek Macharski da³ siê te¿ poznaæ jako wyj±tkowy przyjaciel ludzi s³abych i opuszczonych, w tym osób niepe³nosprawnych. W 1995 roku kard. Macharski osobi¶cie zainicjowa³ powstanie Warsztatów Terapii Zajêciowej dla niepe³nosprawnych w Nowej Hucie. Zwróci³ siê do nieistniej±cego ju¿ dzisiaj banku BPH z propozycj± pomocy finansowej na rzecz utworzenia nowej placówki charytatywnej. Tak pisze o tym ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski w ksi±¿ce „Franciszek od Brata Alberta”: „Kardyna³ wspólnie z dyrektorem „Caritas” ks. Jakubem Gilem wskaza³ dawn± kaplicê ¶w. Brata Alberta na nowohuckim osiedlu Dywizjonu 303, która po wybudowaniu nowego ko¶cio³a przesta³a pe³niæ swoj± funkcjê. Popiera³ to tak¿e tamtejszy proboszcz ks. Jan Bielañski”. Warsztaty na os. Dywizjonu 303 wkrótce powsta³y, a po¶wiêci³ je osobi¶cie kard. Macharski 17 czerwca 1996 roku, w liturgiczne wspomnienie ¶w. Brata Alberta.
* * *
Kardyna³ Franciszek Macharski przeprowadzi³ Ko¶ció³ przez trudny czas stanu wojennego. Wed³ug zgodnej opinii znaj±cych go bli¿ej duchownych, ¿y³ niemal jak asceta. Na ogó³ widywany by³ w czarnej sutannie z krzy¿em biskupim na piersi. Rzadko nosi³ nawet kardynalsk± czerwon± piuskê. Czê¶ciej mo¿na by³o widzieæ jego odkryt± g³owê i jego posiwia³e srebrzyste w³osy. Miejscem, które obra³ na swoje mieszkanie na emeryturze sta³o siê Sanktuarium ¶w. Brata Alberta „Ecce Homo” prowadzone przez siostry albertynki.
Kardyna³ Franciszek Macharski dobrze zas³u¿y³ siê ca³emu Krakowowi i ca³ej archidiecezji. Nieprzypadkowo Rada Miasta Krakowa w roku 2017 jego imieniem nazwa³a najpiêkniejszy most na Wi¶le w ci±gu drogi ekspresowej S7 – z po³udnia Krakowa w stronê Nowej Huty.
Jan L. Franczyk
Przedsiêwziêcie mo¿na wesprzeæ dowoln± kwot± wp³acon± na konto parafii: Parafia Matki Bo¿ej Pocieszenia, PKO bp VI o/ Kraków, nr: 77 1020 2892 0000 5202 0125 8516 z dopiskiem: £aweczka kard. Macharskiego.
Makieta przysz³ej ³aweczki z kardyna³em Franciszkiem Macharskim.
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
