Smog to najczê¶ciej dzi¶ powtarzane s³owo ka¿dego poranka ubieg³ego tygodnia. Wystarczy tez w wyszukiwarkê internetow± wpisaæ „smog” a otworz± siê dziesi±tki informacji. Smogowej ekscytacji ju¿ rok temu uleg³a pani Zofia. Poprosi³a syna o ¶ci±gniêcie odpowiedniej aplikacji i teraz codziennie, albo w dni szczególnie zachmurzone sprawdza zanieczyszczenie powietrza nad miastem.
Z my¶l± o swoich wnukach – gdy smog zalega nad Krakowem zaraz dzwoni do córki by przypadkiem nie wychodzili tego dnia na spacer. Niestety w roku 2017 na 46 dni nowego roku a¿ w 35 musia³a dawaæ im „czerwone ¶wiat³o ” na wyj¶cie.
Nie lepiej by³o tez w ubieg³ym tygodniu. 16 lutego Wojewódzki Zespó³ Zarz±dzania Kryzysowego wprowadzi³ II stopieñ zagro¿enia zanieczyszczeniem powietrza i ostrzeg³ o ryzyku przekroczenia poziomu dla stê¿enia 24-godzinnego py³u PM10 oraz zwi±zanego z nim wysokiego stê¿enia py³u PM2,5 oraz benzo(a)pirenu w powietrzu. Potem przez kilka dni, ze wzglêdu na stwierdzone przekroczenie ¶redniego poziomu stê¿enia py³u PM10 powy¿ej 150 µg/m3 na stacjach pomiarowych na terenie Krakowa, wprowadzono darmowe przejazdy ¶rodkami komunikacji miejskiej, na podstawie wa¿nego dowodu rejestracyjnego samochodu osobowego.
Co to ten py³ zawieszony? Wyja¶nia to m.in. informacja na stronie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej: Py³ zawieszony jest mieszanin± cz±stek sta³ych i kropelek cieczy utrzymuj±cych siê w powietrzu. Cz±steczki te zawieraj± ró¿ne sk³adniki jak np.: siarkê, zwi±zki organiczne (np. wielopier¶cieniowe wêglowodory aromatyczne), metale ciê¿kie, dioksyny oraz alergeny (takie jak py³ki ro¶lin i zarodniki grzybów). Py³ PM10 zawiera cz±stki o ¶rednicy mniejszej ni¿ 10 mikrometrów,( ok. jednej pi±tej grubo¶ci ludzkiego w³osa),natomiast py³ drobny PM2,5 cz±stki o ¶rednicy mniejszej ni¿ 2,5 µm2-5.
Potem przeczytamy ostrze¿enie, ¿e szkodliwo¶æ py³u dla zdrowia osób, które go wdychaj±, zwi±zana jest ¶ci¶le z wielko¶ci± i sk³adem chemicznym ziaren. Bardziej niebezpieczny jest py³ drobny o ¶rednicy poni¿ej 2.5 mikrometra. Dociera on do pêcherzyków p³ucnych a nawet penetruje do naczyñ krwiono¶nych, a stamt±d do krwiobiegu, st±d jest równo szkodliwy dla uk³adu oddechowego jak i uk³adu kr±¿enia. Natomiast wiêksze ziarna py³u mog± powodowaæ stany zapalne spojówek oraz b³ony ¶luzowej nosa i gard³a.
- To histeria – t³umaczy pan Kazimierz. Ma 70 lat i na smogowe podniecenie patrzy ze spokojem. Gdy huta produkowa³a 6 mln ton stali i odpowiednio – koksu - to dopiero powietrze nad zak³adem i Now± Hut± by³o zadymione – mówi. - I nikt wtedy tego nie nag³a¶nia³ choæ, co prawda wiatry wiej±ce, najczê¶ciej zachodnie, przenosi³y zanieczyszczenia dalej na wschód i my tego tak nie odczuwali¶my. Nikt zreszt± siê nad tym nie zastanawia³, ale z drugiej strony - zak³ad ³o¿y³ wielkie pieni±dze na miasto i dawa³ pracê. O ekologii to zaczêto chyba w latach siedemdziesi±tych mówiæ. Potem w latach 90-tych chciano koksowniê zamykaæ, ale skoñczy³o siê na karach za zanieczyszczanie powietrza. Dzi¶, w porównaniu do tego co by³o przed laty, powietrze nad hut± jest, rzec mo¿na, krystaliczne… - podsumowuje starszy pan.
Nie zgadza siê z nim pani Anna mieszkanka osiedla Stalowego, która na parapecie okiennym ¶ciera grub± warstwê py³u. Ale w smogu - to raczej chodzi o py³ którego go³ym okiem nie widaæ. Takiego tez boi siê pan Leszek, jeden z nielicznych w Nowej Hucie, który wyposa¿y³ siê w specjaln± maseczkê przeciwsmogow± i w ostatnich dniach raczej czêsto jej u¿ywa.
- Dzieñ zaczynam oczywi¶cie od sprawdzenia, jakie dzi¶ mamy powietrze nad miastem. Zacz±³em siê tym interesowaæ ze wzglêdu na stan zdrowia: problemy z oddychaniem, ³zawieniem oczu, kaszlem. Wreszcie zdecydowa³em siê na kupienie specjalnej maseczki. Gdy zacz±³em siê za ni± rozgl±daæ - w styczniu okaza³o siê, ze w sklepach sportowych, gdzie takie maseczki powinny byæ, bo interesuj± siê nimi kolarze czy biegacze, ten asortyment siê wyczerpa³. Niedawno jednak ¿ona kupi³a nam obojgu maseczki i teraz je nosimy. Chcia³bym jednak zmieniæ j± na nieco lepsz±, wydajniejsz±... Ju¿ nawet znalaz³em firmê, która oferuje takie bardziej specjalistyczne maseczki, ale to wydatek oko³o 150 z³otych – mówi pan Leszek.
Ale on w swojej maseczce na ulicach Nowej Huty jest raczej wyj±tkiem. Mieszkañców w maseczkach widaæ bardzo rzadko. Przywykli¶my, czy nie dowierzamy? A mo¿e ufamy, ¿e dziêki £±kom Nowohuckim, szerokim ulicom i wzgórzom smog w Nowej Hucie jest mniejszy? TO potwierdzaj± wyniki pomiarów emisji na trzech nowohuckich stacjach, pokazuj±ce, ¿e rzeczywi¶cie na Mistrzejowicach (pomiar z os. Piastów) wyniki s± nieco lepsze (znaczy emisja py³u zawieszonego nieco ni¿sza) ni¿ w centrum Krakowa.
W zwi±zku ze smogowymi alarmami nowych klientów zyska³y sklepy rowerowe, gdzie najbardziej poszukiwanym towarem s± maski antysmogowe. W Centrum Rowerowym Tomar przy ul. Klasztornej w ubieg³ym tygodniu maseczek antysmogowych na stanie nie by³o. – Wiêksze zainteresowanie nimi pojawi³o siê jak og³osili¶my na Facebooku ¿e maski sprzedajemy – us³yszeli¶my. – Ten boom zacz±³ siê pó³ roku temu. Teraz otrzymujemy wiele telefonów z ca³ego Krakowa z pytaniem czy mamy maseczki w magazynie. Zapotrzebowanie jest tak du¿e, ze producent nie wyrabia… Radzimy ¶ledziæ nasze konto na Facebooku – mówi sprzedawczyni.
Najbardziej dzi¶ popularne maski, takie z wymiennymi filtrami kosztuj± od 100 do 220 z³.
***
S± tacy co to im wystarcza okutanie siê szalikiem, inni - szyj± maskê w³asnorêcznie. Rodzice, wychodz±c (tylko z konieczno¶ci) z ma³ymi dzieæmi – nakrywaj± wózki kocykami. Inni uszczelniaj± okna, jeszcze inni kupuj± do domu filtr powietrza, zmniejszaj±cy zawarto¶æ PM 10 i PM2,5. To tez rosn±cy w ostatnich czasach rynek.
W¶ród trzech miejskich nowohuckich stacji pomiarowych py³ zawieszony mniejszej frakcji wy³apuje tylko stacja pomiarowa na ul. Bulwarowej. Ta stacja mierzy szeroki zakres parametrów: py³ zawieszony PM 10 i 2,5 dwutlenek siarki, azotu, tlenek azotu, tlenek wêgla, benzen.
Dwie nowsze stacje – w os. Piastów i w os. Wadów pokazuj± tylko pomiar emisji PM 10.
Normy stê¿eñ py³u zawieszonego zalecane przez ¦wiatow± Organizacjê Zdrowia (WHO)4: norma ¶redniego 24-godz. stê¿enia py³u PM10: 50 µg/m3, norma ¶redniego rocznego stê¿enia py³u PM10: 20 µg/m3, norma ¶redniego 24-godz. stê¿enia py³u PM2,5: 25 µg/m3, norma ¶redniego rocznego stê¿enia py³u PM2,5: 10 µg/m3.
Mimo smogu, alertu i apeli w³adz miasta, niewielu kierowców przesiada siê na miejskie tramwaje i autobusy. Reszta – stoi w korkach. Na razie walczy ze smogiem przede wszystkim… pogoda. Ma powiaæ wiatr i smog wywieje. Na kilka dni.
Krystyna Lenczowska
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
