To by³ informacyjny hit w ubieg³ym tygodniu. Pisa³a o tym Gazeta Krakowska. Pisano na portalu Deon.pl. Mówiono o tym w Radiu Kraków. A wszystko by³o pok³osiem materia³u jaki zosta³ opublikowany w najnowszym numerze, w tomie 87, kwartalnika Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk „Biuletyn Historii Sztuki”. To tam w³a¶nie ukaza³ siê obszerny materia³ autorstwa dwójki krakowskich badaczy z Instytutu Historii Sztuki UJ: dr hab. Dobros³awy Horzeli i prof. dr hab. Marka Walczaka pt. „Chrystus Ukrzy¿owany w opactwie Cystersów w Mogile – przeoczone dzie³o Wita Stwosza”.
Krucyfiks ten od koñca lat siedemdziesi±tych ubieg³ego wieku sta³ w zakrystii ko¶cio³a klasztornego na tle okna. Jak odnotowali w swoim artykule krakowscy historycy sztuki, ogl±dany pod ¶wiat³o i wielokrotnie naprawiany krucyfiks umyka³ uwadze historyków. Rze¼ba mog³a ukryæ siê przed okiem ekspertów tak¿e dlatego, ¿e na przestrzeni wieków by³a wielokrotnie reperowana. Jak opisuj± historycy, rêce Jezusa uleg³y destrukcji i zosta³y dosztukowane, a ten, kto je rze¼bi³, nie by³ mistrzem d³uta. W licz±cej ponad pó³ wieku rze¼bie po³ama³y siê tak¿e pukle w³osów i przepaski biodrowej. Na dodatek rze¼bê niszczy³y równie¿ owady ¿ywi±ce siê drewnem. Poprawiane i dosztukowane elementy musia³y siê mocno wyró¿niaæ, by wiêc figura Ukrzy¿owanego wygl±da³a spójnie, usuniêto bardzo dok³adnie star± zaprawê i polichromiê. Wtedy pokaza³y siê "¶lady ¿erowania drewnojadów" i nieznany konserwator stara³ siê je ukryæ, szlifuj±c m.in. ³ydki figury, co zmieni³o ich pierwotny, kunsztowy kszta³t. A to wszystko sprawi³o, ¿e rze¼ba mistrza, o której historycy pisz±, ¿e musia³a powstaæ w Krakowie przed 1496 rokiem, przez piêæset lat pozostawa³a tajemnic±. A¿ do teraz.
Oddane z wyj±tkowym kunsztem cierpi±ce cia³o Jezusa to przeoczone dzie³o Wita Stwosza – mówi± dr hab. Dobros³awa Horzela i prof. dr hab. Marek Walczak, historycy sztuki z Uniwersytetu Jagielloñskiego. Ich artyku³ opublikowany w „Biuletynie Historii Sztuki” po¶wiêcony zosta³ niewielkiemu krucyfiksowi (54 cm) wyrze¼bionemu w drewnie gruszy, odnalezionemu przez autorów w zakrystii ko¶cio³a Cystersów w Mogile. Dzie³o to – silnie przerze¼bione i z uzupe³nionymi ramionami – odznacza siê cechami stylowymi (smuk³o¶æ i wyprê¿enie cia³a, siatka ¿y³ na niektórych czê¶ciach cia³a, m³odzieñczy typ twarzy zmarszczonej w grymasie bólu, a przede wszystkim wirtuozerskie opracowanie szczegó³ów anatomicznych) - wszystko to doprowadzi³o autorów do wniosku, ¿e wysz³o ono spod d³uta Wita Stwosza pod koniec jego pobytu w Krakowie. Mogilska rze¼ba jest szczególnie bliska wykonanym przez mistrza figurom Ukrzy¿owanego w ko¶ciele Mariackim, krucyfiksowi w Iwanowicach czy krucyfiksowi w J. Paul Getty Museum w Los Angeles, równie¿ wyrze¼bionemu w gruszy. Wszystkie one powsta³y w Krakowie przed 1496 rokiem.
Tekst opublikowany w "Biuletynie Historii Sztuki" opisuje bardzo dok³adnie dzie³o, które wed³ug historyków wysz³o spod rêki mistrza. ¦wiadcz± o tym bardzo dla Stwosza charakterystyczne detale i niezwyk³a precyzja w oddaniu szczegó³ów wygl±du ludzkiego cia³a. "Przy bli¿szych oglêdzinach okazuje siê dzie³em wirtuozersko wyrze¼bionym w gruszy" - pisz± historycy.
"Jest to jedyna znana w Ma³opolsce rze¼ba pó¼nogotycka wykonana w tym materiale, uchodz±cym za wybierany przez mistrzów tworz±cych z my¶l± o elitarnej grupie kolekcjonerów, potrafi±cych doceniæ kunszt konieczny do jego obróbki" - podkre¶laj± w swojej publikacji prof. Dobros³awa Horzela i prof. Marek Walczak. Dziêki ich dzia³aniom dzie³o Wita Stwosza zosta³o wpisane do rejestru zabytków.
(f)
Wit Stwosz, Chrystus Ukrzy¿owany, ko¶ció³ Cystersów w Mogile, fragment.
Fot. Daniel Podosek, Instytut Historii Sztuki UJ
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
