Kierownikiem pierwszej Pracowni Projektowania Wnêtrz by³ prof. Marian Sigmund. Kierowany przez niego zespó³ zaprojektowa³ w Nowej Hucie wiele obiektów u¿yteczno¶ci publicznej, z których najciekawsze to: zespó³ restauracji „Gigant” na os. Willowym (realizacja w 1951 roku), Centrum Administracyjne huty (realizacja 1952–1955), zabudowa Placu Centralnego wraz z wystrojem wnêtrz lokali u¿ytkowych znajduj±cych siê na parterze (realizacja 1953–1956), kino „¦wit” (realizacja 1951–1953), Teatr Ludowy (realizacja 1954–1955). W sk³ad zespo³u wchodzili architekci wnêtrz: W³adys³aw Wincze, Marian Steczowicz, Czes³aw Wallis, Maria Michaj³ow, Irena Paæ-Zae¶na, Alina Ziêba, Wanda Genga, Zbigniew Chudzikiewicz, Barbara Go³ajewska, Halina Garzyñska-Kañska, Krystyna Strachocka-Zgud, Zdzis³aw Szpyrkowski i inni.
Decyzje podjête na Ogólnopolskiej Naradzie Architektów w marcu 1956 roku, a zw³aszcza pa¼dziernikowe przesilenie polityczne 1956 roku, zwi±zane z za³amaniem systemu dyktatury w pañstwach komunistycznych po ¶mierci Józefa Stalina (1953), szybko znalaz³y odzwierciedlenie w architekturze i urbanistyce Nowej Huty. Janusz Ingarden wspólnie z Mart± Ingarden rozpoczêli projektowanie bloku nr 19c na osiedlu B-32 (Szklane Domy), zwanego szwedzkim. Prace projektowe trwa³y od pa¼dziernika 1956 roku do listopada 1957 roku, a budowa zakoñczy³a siê w lipcu 1959 roku. Zaprojektowane na parterze przez m.in. Zdzis³awa Szpyrkowskiego, Irenê Paciê-Zale¶n± oraz Kazimierza Syrka wnêtrza salonu motoryzacyjnego, drogerii, sklepu ogrodniczego oraz pasmanterii by³y modernistyczne, na wskro¶ nowoczesne. Podobnie jak wnêtrza usytuowanego naprzeciwko biura podró¿y „Orbis”, salonu meblowego oraz Klubu PTTK.
Wed³ug wydawnictwa Nowa Huta przewodnik. Nowa Huta informator z 1959 roku, mieszkañcy korzystali z prawie 100 sklepów spo¿ywczych oraz „Delikatesów” na osiedlu Centrum C, sze¶ciu restauracji, czterech kawiarñ, czterech barów, sze¶ciu kin i ponad 80 sklepów bran¿y przemys³owej i galanteryjnej.
Celem prezentowanej w oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa „Dzieje Nowej Huty” wystawy Nowohucki design. Historia wnêtrz i ich twórcy w latach 1949–1959 (luty – sierpieñ 2007) jest pokazanie specyfiki wnêtrz Nowej Huty. Dotyczy to zarówno najbardziej znanych obiektów, jak: Centrum Administracyjne huty, realizacje w obrêbie Placu Centralnego, a tak¿e inne lokale u¿yteczno¶ci publicznej powsta³e przed 1956 rokiem w duchu realizmu socjalistycznego.
Na wystawie zgromadzono dokumentacjê fotograficzn± najciekawszych wnêtrz. Wiele fotografii nie by³o prezentowanych od kilkudziesiêciu lat, a czê¶æ pokazywana jest po raz pierwszy, jak np. restauracja „Gigant”, sklep obuwniczy, z porcelan± i papierniczy przy Placu Centralnym (dar Marty Ingarden i Andrzeja Steczowicza). Autorami fotografii s± m.in.: Henryk Hermanowicz, Stanis³aw Gawliñski i Wojciech £oziñski. Z tego okresu zachowa³o siê w archiwach i zbiorach prywatnych projektantów i ich rodzin bardzo ma³o materia³ów fotograficznych, nie mówi±c ju¿ o dokumentacji projektowej, która praktycznie nie istnieje. Dlatego bardzo interesuj±cym materia³em pokazywanym na wystawie jest zbiór fotograficzny kilkudziesiêciu projektów koncepcyjnych, m.in. Centrum Administracyjnego kombinatu, restauracji „Gigant”, kina „¦wit” i kilku lokali u¿ytkowych autorstwa Mariana Sigmunda, udostêpnionych przez jego rodzinê. Dodatkowym uzupe³nieniem s± dokumenty osobiste, fotografie oraz dyplomy i odznaczenia projektantów nowohuckich wnêtrz. Ozdob± wystawy jest – pokazywany w specjalnie zaaran¿owanej przestrzeni – komplet mebli artystycznych oraz fotel projektu Mariana Sigmunda z tzw. du¿ej sali konferencyjnej Centrum Administracyjnego, u¿yczony przez dyrekcjê kombinatu. Równie¿ stamt±d pochodz± oryginalne detale ¶lusarskie, jak np. klamki do drzwi i okien.
Po pa¼dzierniku1956 roku Dyrekcja Budowy Miasta Nowa Huta znacz±co zmniejszy³a ograniczy³a inwestycje, szczególnie w zakresie budownictwa mieszkaniowego. Ograniczenia dotknê³y tak¿e wnêtrz w lokalach u¿yteczno¶ci publicznej. Mimo trudno¶ci, zrealizowano projekt nowoczesnego wystroju wnêtrz bloku „szwedzkiego” oraz znajduj±cego siê na osiedlu Centrum B biura „Orbisu” i klubu PTTK i innych.
Z tego okresu pochodz± prezentowane na wystawie oryginalne projekty architektoniczne bloku „szwedzkiego” autorstwa Janusza Ingardena, pokazuj±ce rozmieszczenie poszczególnych punktów us³ugowych oraz meble i detale architektoniczne wnêtrz mieszkalnych (dar Marty Ingarden). Eksponowana jest równie¿ dokumentacja fotograficzna tych wnêtrz wkrótce po otwarciu.
Na wystawie mo¿na zobaczyæ komplet mebli z prywatnego mieszkania, u¿ytkowany do dzi¶, pochodz±cy z 2 po³owy lat 50., a zakupiony w jednym z nowohuckich salonów meblowych (w³asno¶æ Marka Wilczyñskiego z osiedla Stalowego). Dope³nieniem tej czê¶ci ekspozycji s± przedmioty codziennego u¿ytku, przekazane na wystawê przez mieszkañców Nowej Huty, kolekcjonera Marka Sosenko oraz Muzeum In¿ynierii Miejskiej w Krakowie, m.in.: odbiornik radiowy, lampa, budzik, odkurzacz, porcelana, obrazy o tematyce religijnej i ¶wieckiej.
W ostatniej czê¶ci zaaran¿owano wnêtrze gabinetu nowohuckiego urzêdnika z pocz±tku lat 50., wykorzystuj±c do tego celu biurko pierwszego dyrektora huty in¿. Jana Anio³y, udostêpnione przez Stowarzyszenie na Rzecz Nowej Huty oraz osoby prywatne.
Prezentuj±c tylko niewielk± czê¶æ dorobku projektowego architektów wnêtrz i artystów plastyków aran¿uj±cych lokale Nowej Huty w latach 1949–1959, wystawa unaocznia, ¿e powstawa³y wówczas piêkne wnêtrza, w których ³±czono obowi±zuj±cy styl socrealizmu z tradycjami polskiej sztuki miêdzywojennej. Ekspozycja powinna sk³aniaæ do zastanowienia nad sposobem ich restauracji i ochrony.
Wystawa prezentowana bêdzie w Oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa „Dzieje Nowej Huty”, os. S³oneczne 16, od 1 lutego do 15 wrze¶nia 2007 roku.
Leszek J. Sibila kustosz MHMK, kierownik
Oddzia³u „Dzieje Nowej Huty”
Wnêtrze du¿ej sali konferencyjnej w Centrum Administracyjnym huty, 23 styczeñ 2007, fot. Rafa³ Korzeniowski Wnêtrze sklepu odzie¿owego „SNC”, Nowa Huta, Centrum A 1 (dawniej salon obuwniczy otwarty w 1955 r.), 30 pa¼dziernik 2006 r. Fot. R. Korzeniowski.
Wnêtrze salonu obuwniczego, osiedle Centrum A (Al. Lenina obecnie Al. Solidarno¶ci), ok. 1955 r. Fot. W. £oziñski, dar Andrzeja Steczowicza dla Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.
Centrum Administracyjne HiL, wnêtrze du¿ej sali konferencyjnej, wg projektu M. Sigmunda, 2 po³. l. 50. XX w. r. (Fot. autor nieznany, ze zbiorów rodziny Sigmundów).
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
