Do udokumentowania historii wydarzeñ, miejsc oraz obrazu odleg³ej rzeczywisto¶ci, od lat 30’ XIX wieku wykorzystywana jest fotografia, której odkrycie zawdziêczamy francuskiemu fizykowi Josephowi Nicéphore Niépce. W XX wieku sposób wykonania fotografii nieco siê zmieni³, sta³ siê bardziej zaawansowany technicznie ni¿ w XIX wieku i z czasem wynalazek ten sta³ siê powszechny i dostêpny dla ka¿dego.
Równie¿ w archeologii znalaz³a ona swoje miejsce i przyczyni³a siê do zadokumentowania wygl±du stanowisk w czasie prowadzonych badañ, gdy¿ pamiêæ ludzka jest zawodna i nie zawsze dok³adnie odtworzy nawet nieodleg³± przesz³o¶æ. Fotografia jest równie¿ nieod³±cznym elementem w archiwizowaniu odkrytych na stanowiskach zabytków archeologicznych i pozwala ukazaæ je bardziej realistycznie, ni¿ wykorzystywana do tego celu rycina.
Dzi¶ w archeologii mo¿na wydzieliæ cztery kategorie zastosowania fotografii. Pierwszym typem s± zdjêcia dokumentacyjne, które zawieraj± fotografiê: stanowisk, warstw, obiektów, zabytków ruchomych oraz zabytków in situ, czyli takich, które nie zosta³y przeniesione z miejsca odkrycia. Kolejnym typem s± ilustracje, wykorzystywane do sprawozdañ i publikacji. Do trzeciego typu nale¿± prze¼rocza, u¿ywane podczas publicznych prezentacji. Ostatnim ale bardzo wa¿nym rodzajem zdjêæ wykorzystywanych w archeologii s± zdjêcia lotnicze.
Gdy we¼miemy do rêki zdjêcie ukazuj±ce osobê, przedmiot b±d¼ dane wydarzenie, mo¿emy sporo siê dowiedzieæ na ich temat. Sztuk± jest wykonanie fotografii tak± metod±, aby ukazywa³a ona wszystkie te najistotniejsze elementy, które chcemy pokazaæ. Aby wykonaæ jak najlepsze zdjêcie podczas badañ archeologicznych trzeba zwracaæ uwagê na parê bardzo istotnych aspektów. Przede wszystkim strefa stanowiska, która ma byæ sfotografowana musi byæ odpowiednio przygotowana. ”Temat fotografii” powinien byæ „oczyszczony”, poprzez usuniêcie lu¼nej ziemi czy py³u oraz sprzêtu i narzêdzi, aby widoczne by³y tylko te, detale, które s± dla nas wa¿ne i które chcemy uchwyciæ na zdjêciu. W fotografowaniu wa¿n± rolê odgrywa równie¿ o¶wietlenie. Nale¿y zwróciæ uwagê, aby fotografowany obiekt nie by³ zacieniony, dlatego do tego celu warto wybraæ odpowiedni± porê dnia. Przy wykonywaniu zdjêcia, wrêcz obowi±zkowo powinny znajdowaæ siê tablice z informacj± o ulokowaniu stanowiska tj. nazwa miejscowo¶ci, rok prowadzonych badañ itp. Pomocne w dokumentacji stanowisk s± umieszczane celowo do zdjêcia, strza³ki wyznaczaj±ce pó³nocny kierunek wraz z miark± przybli¿aj±c± wielko¶æ danego stanowiska.
Fotografie, które zosta³y wykonane od lat 50’ XX wieku na terenie Nowej Huty, gdzie prowadzone by³y prace archeologiczne na olbrzymi± skalê, s± prawdziw± skarbnic± informacji. Zawieraj± nie tylko podstawowe dane o fotografowanych stanowiskach, ale równie¿ o ca³ej ówczesnej otaczaj±cej je infrastrukturze Nowej Huty. Mo¿na dopatrzeæ siê na nich budowy wtedy powstaj±cych, a dzi¶ okazale stoj±cych budynków mieszkalnych, panuj±cych zwyczajów zwi±zanych m.in. z wypasem zwierz±t w pobli¿y dzisiejszego Placu Centralnego. Zauwa¿yæ mo¿na, dzi¶ ju¿ niekursuj±ce pojazdy tj. lokomotywê, przemierzaj±c± tereny osiedli Nowej Huty. Fotografie s±, zatem doskona³ym ¼ród³em historycznym i to nie tylko dla historyków, ale równie¿ dla tych wszystkich osób, które pragn± poznaæ i zobaczyæ uchwycone momenty dawnych lat.
Fotografie by³y, s± i bêd±, wycinkiem historii, ujêtym w jednej przemijaj±cej chwili. Chwili, która ju¿ nie powróci, a która skrywa tak wiele sekretów o bezpowrotnie minionych czasach.
Iwona Krzysztonek
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
