Za kilka tygodni Nowa Huta obchodziæ bêdzie dwudziest± rocznicê strajku, który wybuch³ w Hucie im. Lenina na prze³omie kwietnia i maja 1988 roku. Re¿im komunistyczny w Polsce czu³ siê ju¿ bardzo niepewnie i ekipa Jaruzelskiego my¶la³a g³ównie o tym, jak wykrêciæ siê od odpowiedzialno¶ci za stan wojenny w chwili gdy dojdzie do kolejnego wybuchu spo³ecznego niezadowolenia. Wa³êsa w koñcu kwietnia proponowa³ w³adzom PRL podjêcie rozmów z nielegaln± „Solidarno¶ci±”, jednak komuni¶ci zwlekali z ich rozpoczêciem, licz±c na poprawê sytuacji ekonomicznej. Tymczasem 25 kwietnia zastrajkowa³a komunikacja miejska w Bydgoszczy i chocia¿ jeszcze tego samego dnia dyrekcji uda³o siê doprowadziæ do porozumienia z za³og± i zakoñczenia protestu, to kolejny strajk wybuch³ nazajutrz w Nowej Hucie, a 29 kwietnia w Stalowej Woli. Z kolei 1 maja w kilku miastach, m.in. w Krakowie, dosz³o do burzliwych antyrz±dowych demonstracji.
Jaruzelskiemu, który na wszelki wypadek nakaza³ podjêcie przygotowañ do wprowadzenia stanu wojennego, zale¿a³o na szybkim st³umieniu protestów. Dlatego, gdy 2 maja tak¿e Stocznia Gdañska przerwa³a pracê, pozornie zgodzi³ siê na rozmowy z Wa³ês± pod warunkiem zakoñczenia strajków. Wprawdzie pocz±tkowo strajkiem w Hucie Lenina nie kierowa³a „Solidarno¶æ”, jednak wkrótce jej liderzy: Jan Ciesielski, Mieczys³aw Gil, Stanis³aw Handzlik i Edward Nowak przedostali siê do kombinatu i weszli w sk³ad komitetu strajkowego. 1 maja w strajkuj±cej Hucie ksiê¿a Kazimierz Jancarz i Józef Owczarek, a 3 i 4 maja ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski odprawili Msze ¦wiête. Tymczasem komuni¶ci uznali, ¿e w tej sytuacji przyst±pienie do rozmów z „Solidarno¶ci±” mog³oby zostaæ odczytane jako objaw s³abo¶ci i zdecydowali o st³umieniu protestów si³±. W nocy z 4 na 5 maja oddzia³y ZOMO wtargnê³y na teren Huty i przerwa³y strajk. Dramatyczne wydarzenia opisa³ ks. Isakowicz-Zaleski w wydanych przed kilkoma tygodniami wspomnieniach „Moje ¿ycie nielegalne”.
W kilka dni po pacyfikacji Huty Lenina za³ama³ siê strajk w Stoczni Gdañskiej i wydawa³o siê, ze re¿im odniós³ kolejny sukces. Jednak skala wiosennych protestów pokaza³a zarówno spo³eczeñstwu, jak i w³adzy, ¿e nowa fala buntu mo¿e pojawiæ siê w ka¿dej chwili. Równocze¶nie Jaruzelski coraz lepiej rozumia³, ¿e w razie kryzysu nie tylko nie mo¿e liczyæ na sowieck± pomoc wojskow±, ale ¿e równie¿ wiêkszo¶æ Polaków coraz lepiej zdaje sobie z tego sprawê. Najwa¿niejsza podpora komunistycznej w³adzy, jak± by³ strach przed sowieck± interwencj±, z ka¿dym miesi±cem traci³a na znaczeniu. W tej sytuacji re¿im podj±³ przygotowania do negocjacji z przywódcami „Solidarno¶ci”, oczywi¶cie z tymi, którzy byli sk³onni do ugody z Jaruzelskim i jego ekip±. Przygotowaniami do rozpoczêcia obrad okr±g³ego sto³u – nazwy „okr±g³y stó³” zaczêto u¿ywaæ w sierpniu 1988 roku – zajê³a siê przede wszystkim S³u¿ba Bezpieczeñstwa.
Wiosenne strajki 1988 roku prze³ama³y okres bierno¶ci i marazmu, jaki zapanowa³ w Polsce po okresie stanu wojennego. Wa¿n± rolê w tych wydarzeniach odegra³ Kraków: zarówno poprzez strajk w Hucie, jak i uliczne wyst±pienia m³odzie¿y. Dlatego dwudziesta rocznica tych wydarzeñ zas³uguje na wiêksze ni¿ dotychczas zainteresowanie historyków, a tak¿e na odpowiednie docenienie odwagi i ofiarno¶ci ich uczestników.
Ryszard Terlecki
· Napisane przez Administrator
dnia March 27 2008
1344 czytañ ·
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
