Order Orła Białego, najwyższe odznaczenie Rzeczypospolitej, nadawane za największe zasługi dla Polski, otrzymał Adam Macedoński, krakowianin (chociaż urodzony we Lwowie), poeta i uczestnik niepodległościowej opozycji. Dla wszystkich, którzy znali jego działalność, to dobra wiadomość. Starsi krakowianie pamiętają jego satyryczne rysunki, publikowane przez lata w tygodniku „Przekrój”, inni z kolei znali go z wieczorów w krakowskim klubie muzyki folk w Muzeum Etnograficznym na placu Wolnica. Były to czasy komuny i to co robił Macedoński wzbudzało podejrzenia bezpieki i irytację cenzury. Ale za tą jawną, chociaż źle widzianą przez władze działalnością artystyczną, kryła się podziemna praca nad dokumentowaniem zbrodni katyńskiej, czego rezultatem było powołanie w 1978 roku nielegalnego Instytutu Katyńskiego.
Adam Macedoński współpracował z ruchem Światło-Życie ks. Franciszka Blachnickiego, potem uczestniczył w działaniach antykomunistycznej opozycji, w tym Komitetu Obrony Robotników (KOR) i Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), należał do założycieli Konfederacji Polski Niepodległej (KPN), działał w „Solidarności” i został internowany w stanie wojennym. Po upadku komuny kontynuował swoje prace nad upowszechnieniem wiedzy o Katyniu.
Warto jednak przypomnień nowohuckie wątki jego działalności. Z pewnością do najważniejszych należy jego udział, jako trzydziestoletniego artysty, w demonstracjach w obronie krzyża w Nowej Hucie wiosną 1960 roku. Kolejnym nowohuckim epizodem, późniejszym o prawie dwie dekady, była powołana w kwietniu 1979 roku Chrześcijańska Wspólnota Ludzi Pracy, oczywiście nielegalna i śledzona przez komunistyczne władze. Założyli ją m.in. Adam Macedoński, Franciszek Grabczyk, absolwent AGH pracujący w Hucie im. Lenina oraz Jan Franczyk, psycholog i historyk, od lat naczelny redaktor „Głosu. Tygodnika Nowohuckiego”. W czasie pierwszej pielgrzymki Ojca Św. Jana Pawła II do Polski wydali pierwszy numer podziemnego czasopisma „Krzyż Nowohucki”, a w kwietniu 1980 roku zorganizowali liczącą ponad 2 tys. uczestników demonstrację w rocznicę walki o krzyż w Nowej Hucie.
Gdy latem 1980 roku wybuchła fala strajków środowisko Macedońskiego i Franczyka wydało odezwę popierającą strajkujących robotników. Największym echem odbiła się głodówka w kościele w Bieńczycach, podjęta w intencji strajkujących robotników i zgłaszająca żądanie podpisania przez komunistyczny reżim porozumienia ze strajkującymi. Odbywała się od 26 sierpnia i zakończyła wraz z porozumieniami w Szczecinie i Gdańsku, otwierającymi drogę do zalegalizowania niezależnego związku zawodowego „Solidarność”. W głodówce uczestniczyli Adam Macedoński, Jan Franczyk, Stanisław Tor i Mieczysław Majdzik. Wszyscy czterej półtora roku później zostali internowani po wprowadzeniu stanu wojennego. Można więc powiedzieć, że najwyższe odznaczenie dla Adama Macedońskiego wiąże się także z jego niepodległościową działalnością w Nowej Hucie.
Ryszard Terlecki
Ten serwis używa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowią tylko część materiałów, które w całości znaleźć można w wersji drukowanej "Głosu - Tygodnika Nowohuckiego".
