W ubiegłym tygodniu napisałem, że karpie nie są naszym gatunkiem autochtonicznym, ale przywędrowały do nas najprawdopodobniej z Węgier. Dzisiaj chciałbym więc rozszerzyć nieco ten wątek i przybliżyć problematykę pochodzenia karpi.
Karp jest ewolucyjnie stosunkowo młodym gatunkiem. Powstała jakieś… milion lat temu. Za centrum jego powstania uważa się Anatolię i okolice Morza Kaspijskiego. Anatolia, to kraina historyczna w Turcji, która obejmuje cały półwysep Azji Mniejszej oraz część terenów na wschód od niego. A Morze Kaspijskie, to największe bezodpływowe słone jezioro świata, którego część południowa znajduje się w Azji a północna w Europie. Czyli, wiemy już mniej więcej, gdzie powstał karp jako nowy gatunek ryby.
Za praprzodka karpia hodowanego dzisiaj w stawach, a więc i tych karpi jakie spotykamy w naszych łowiskach, uchodzi sazan dunajski, czyli dziki karp rzeczny z Dunaju. Karpie znane z hodowli, to po prostu udomowiona forma sazana dunajskiego. Powstały one w wyniku mutacji okrywy łuskowej z dzikich karpi rzecznych. Co ciekawe, w historii istniały dwa ośrodki, czy może lepiej powiedzieć: dwa obszary udomowienia dzikiego karpia rzecznego. Znany nam obszar europejski oraz obszar chiński. W tym drugim wyhodowano karpia dalekowschodniego. I w obu tych obszarach udomowienie karpia przebiegało zupełnie od siebie niezależnie. Na obszarze chińskim zaczęło się ono dużo wcześniej niż w Europie, bo gdzieś około 500 lat przed naszą erą.
Natomiast pierwsze zapisy dotyczące „oswajania” karpia rzecznego w Europie pochodzą z I wieku naszej ery od Pliniusza Starszego, który wymienia niejakiego Sergiusa – pierwszego założyciela stawów rybnych w Rzymie. Jednak prawdziwy rozwój hodowli karpia na szerszą skalę rozpoczął się dopiero w IV wieku w dorzeczu Dunaju – głównie na terenie dzisiejszych Węgier. Do Polski umiejętność hodowli karpi dotarła prawdopodobnie za pośrednictwem hodowców czeskich i niemieckich. Najstarsze ślady polskich hodowli sięgają XI wieku. Hodowle te zlokalizowane były w górnych dorzeczach Wisły i Odry. W wieku XII pojawiły się już duże stawy karpiowe w Okolicy Milicza, koło Oświęcimia i w okolicach Łowicza.
Do rozwoju hodowli karpia w średniowiecznej Polsce przyczyniły się przede wszystkim klasztory. Zakonne kontakty z innymi krajami umożliwiały wymianę doświadczeń w dziedzinie hodowli tych ryb. Rozkwit gospodarki stawowej w Polsce nastąpił w wieku XVI i XVII, gdy zastosowano wychów materiału zarybieniowego w odrębnych, mniejszych stawach, a rybę towarową, chowano w dużych zbiornikach, nie odławiając jej przez 2 do 3 lat.
Z hodowli karpi słynęli niegdyś mogilscy cystersi. Po ich hodowlanych stawach pozostała jednak tylko funkcjonująca dzisiaj nazwa: Suche Stawy. Za to do dzisiaj, z wybornych karpi, słyną stawy hodowlane sióstr benedyktynek w Staniątkach.
Jakub Kleń
Ten serwis używa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowią tylko część materiałów, które w całości znaleźć można w wersji drukowanej "Głosu - Tygodnika Nowohuckiego".
