Ostatnio rzadko siê zdarza, aby ksi±¿ka historyczna mia³a szansê zainteresowaæ m³odzie¿ szkó³ ¶rednich lub studentów z innych ni¿ historia kierunków studiów. Dlatego swego rodzaju sensacj± sta³o siê opublikowanie przez krakowskie wydawnictwo „Znak” ksi±¿ki Jaros³awa Szarka, m³odego pracownika krakowskiego oddzia³u Instytutu Pamiêci Narodowej, po¶wiêconej wydarzeniom sprzed 30 lat. W „Czarnych juwenaliach” – bo taki jest tytu³ najnowszego bestselleru, opisano okoliczno¶ci ¶mierci Stanis³awa Pyjasa, studenta Uniwersytetu Jagielloñskiego, zamordowanego przez S³u¿bê Bezpieczeñstwa z zemsty za jego anga¿owanie siê w dzia³alno¶æ antykomunistycznej opozycji.
Pyjas zosta³ zabity, a nastêpnie jego cia³o podrzucono w klatce schodowej kamienicy przy ulicy Szewskiej, usi³uj±c wywo³aæ wra¿enie, ¿e student zgin±³ w rezultacie upadku ze schodów. W prote¶cie przeciwko zamordowaniu kolegi oraz k³amliwej wersji jego ¶mierci, przedstawianej przez krakowsk± prasê, grupa studentów zorganizowa³a ¿a³obn± manifestacjê, przeprowadzon± po Mszy ¶w. w ko¶ciele OO. Dominikanów. Poniewa¿ re¿imowa organizacja studencka urz±dza³a w tym samym czasie juwenalia, przyjaciele Pyjasa wezwali krakowskich studentów do ich bojkotu. St±d tytu³ ksi±¿ki Szarka: „Czarne juwenalia. Opowie¶æ o Studenckim Komitecie Solidarno¶ci”.
Koledzy zamordowanego studenta uwa¿ali, ¿e tylko razem bêd± w stanie przeciwstawiæ siê mordercom z SB i tylko razem bêd± w stanie zmierzyæ siê z komunistyczn± dyktatur±, postanowili wiêc powo³aæ do ¿ycia w³asn± organizacjê. Tak powsta³ Studencki Komitet Solidarno¶ci (SKS), w którego nazwie pojawi³o siê s³owo, które pó¼niej – przyjête przez robotników gdañskiej stoczni, a nastêpnie przez wielki ruch spo³eczny, utworzony po strajkach 1980 roku – zrobi³o miêdzynarodow± karierê. Jak napisa³ Szarek: „W Krakowie to oni jako pierwsi pokazali, czym jest solidarno¶æ, zanim jej do¶wiadczenie sta³o siê udzia³em milionów Polaków”.
Ksi±¿ka Jaros³awa Szarka, bardzo rzetelna w powo³ywaniu siê na fakty, oparta na dokumentach bezpieki oraz na dziesi±tkach wypowiedzi ówczesnych ¶wiadków wydarzeñ, jest czym¶ po¶rednim pomiêdzy naukowym opracowaniem, a popularnym reporta¿em historycznym. W jednej z krakowskich gazet napisano nawet, ¿e jest to powie¶æ – tak wiele pojawia siê tam w±tków osobistych, t³a obyczajowego, realiów epoki „pó¼nego Gierka”. Zamieszczono w niej równie¿ wiele zdjêæ, zarówno wykonanych z ukrycia przez funkcjonariuszy SB, jak i zabranych bohaterom wydarzeñ podczas rewizji w domach i akademikach.
Studencki Komitet Solidarno¶ci, opisany w ksi±¿ce Szarka, nale¿a³ do tych spo³ecznych inicjatyw, dziêki którym skoñczy³y siê rz±dy bezprawia. I chocia¿ komuni¶ci za pó³ wieku polskiej biedy, zacofania, przemocy i k³amstwa do dzisiaj nie zostali rozliczeni, podobnie jak nie zostali rozliczeni mordercy Stanis³awa Pyjasa oraz ich mocodawcy z PZPR i MSW, to przynajmniej rozrachunku tego dokona³a historia i ksi±¿ki takie jak „Czarne Juwenalia” Jaros³awa Szarka.
Ryszard Terlecki
· Napisane przez Administrator
dnia May 26 2007
1461 czytañ ·
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
