Z ksiêgarskiej pó³ki. "Pierwsze królestwo" prof. Wojciecha Polaka. Wyj±tkowa ksi±¿ka na 1000-lecie koronacji Boles³awa Chrobrego
W naszej polskiej rzeczywisto¶ci nierzadko mo¿na odnie¶æ wra¿enie, ¿e Polska zaczê³a siê w 1989 roku; czasem jeszcze mo¿na rozwa¿yæ rok 1918. Rocznice wcze¶niejsze, wielkie wydarzenia, osi±gniêcia i zwyciêskie bitwy sprzed lat i wieków rzadko istniej± w ¶wiadomo¶ci spo³ecznej, a przez to i w przestrzeni publicznej. A jeste¶my wszak narodem o ponad tysi±cletniej tradycji, wytrwa³ym, wiernym i dzielnym. Nie wszystkim jednak jest na rêkê, ¿eby¶my o tym pamiêtali. Tym bardziej wiêc nieod³±cznym elementem patriotyzmu XXI wieku jest pamiêæ o naszej historii, nie tylko tej, w której byli¶my mêczennikami i ofiarami, ale i tej zwyciêskiej, pe³nej sukcesów i buduj±cych przyk³adów na przestrzeni ca³ych naszych dziejów.
Zaproszeniem do takiej pamiêci jest jubileuszowa ksi±¿ka prof. Wojciecha Polaka „Pierwsze królestwo. Mocarstwo Boles³awa Chrobrego”. Boles³aw Chrobry to postaæ wspania³a, mocno osadzona nie tylko w polskiej historii, ale tak¿e w tradycji. Nie tylko siêgn±³ po królewsk± koronê jako pierwszy w³adca Polski, ale tak¿e uczyni³ swoje pañstwo europejskim mocarstwem. Sam by³ postrachem dla wrogów i oparciem dla przyjació³, a ponadto walecznym wodzem i rozs±dnym strategiem. Jego wp³ywy rozci±ga³y siê od Kolonii i Ratyzbony po Kijów, od ba³tyckiego Pomorza po Morawy i Dunaj. Umacnia³ swe pañstwo w silnej wiêzi z chrze¶cijañstwem i zachodni± kultur±. Prowadzi³ niezale¿n± politykê zarówno wobec cesarza zachodniego – rzymskiego, jak i wschodniego – bizantyñskiego.
Boles³aw Chrobry zbudowa³ tak silne fundamenty polskiej pañstwowo¶ci, ¿e wzniesiony przez niego gmach nigdy nie run±³. Chwia³ siê czasem, to prawda, doznawa³ uszczerbków, bywa³ zaniedbany, ale trwa³. Nie zmog³y go ¿adne nawa³nice. Trwa³a Polska. Trwa³ polski naród. Dlatego jak¿e s³usznie ¶wiêtujemy w tym roku tysiêczn± rocznicê koronacji Boles³awa, która dokona³a siê (najprawdopodobniej) w katedrze poznañskiej 18 kwietnia 1025 r., ju¿ po przesz³o 30 latach panowania tego syna Mieszka i czeskiej ksiê¿niczki Dobrawy, wnuka Siemomys³a, prawnuka Lestka (Leszka). Podniesienie pañstwa do rangi dziedzicznego królestwa oznacza³o w ówczesnym ¶wiecie przede wszystkim utwierdzenie jego suwerenno¶ci i wzmocnienie wp³ywów.
Ksi±¿ka prof. Wojciecha Polaka „Pierwsze królestwo” znakomicie przybli¿a nam koniec wieku X i pocz±tek XI, gdy ostatecznie ukszta³towa³o siê pañstwo nazywane do dzi¶ Polsk±. Znajdziemy w niej opisy zarówno zbrojnych wypraw Boles³awa Chrobrego, jak i codziennego ¿ycia oraz obyczajów tamtych czasów. Wraz z autorem odwiedzimy miejsca, w których wyznaczano kierunki ówczesnej polityki. Bêdziemy ¶wiadkami umacniania siê chrze¶cijañstwa, które od pocz±tku nierozerwalnie z³±czone by³o z polsk± pañstwowo¶ci±.
Narracja s³owna w „Pierwszym królestwie” wzbogacona jest licznymi unikatowymi ilustracjami, co sprawia, ¿e jest to ksi±¿ka godna jubileuszu tysi±clecia koronacji wielkiego polskiego w³adcy!
+ + + Wojciech Polak, Pierwsze królestwo. Mocarstwo Boles³awa Chrobrego, Wydawnictwo Bia³y Kruk, Kraków 2025, stron 344, format 16,5 x 23,5 cm, twarda oprawa.
(red)
„Pola Nadziei – wspólna troska, wspólne trwanie” - pod takim has³em odbywa siê tegoroczna akcja TPCh „Hospicjum im. ¶w. £azarza” w Krakowie, która bêdzie trwa³a od 9 marca – 25 maja.
Akcja Pola Nadziei tworzy przestrzeñ spotkania nieuleczalnie chorych i ich bliskich z tymi, którzy chc± ofiarowaæ im pomoc. To dziêki ¿onkilowej akcji informacja o opiece hospicyjnej ma szansê trafiæ do szerokiego grona odbiorców, a Hospicjum ¶w. £azarza mo¿e otrzymaæ bardzo potrzebne wsparcie, nie tylko finansowe.
Towarzystwo Przyjació³ Chorych "Hospicjum im. ¶w. £azarza" od ponad 44 lat otacza troskliw± i profesjonaln± opiek± chorych u schy³ku ¿ycia, nios±c im ulgê w bólu fizycznym i psychicznym. Pomoc otrzymuj± równie¿ rodziny w trudnym czasie zmagania siê z chorob± bliskiej osoby, a tak¿e w okresie prze¿ywania ¿a³oby po jej ¶mierci.
Opieka domowa i stacjonarna ¶wiadczona przez pracowników i wolontariuszy Hospicjum ¶w. £azarza jest bezp³atna dla chorego oraz jego rodziny. ¦rodki finansowe przekazywane przez NFZ nie s± wystarczaj±ce do pe³nego funkcjonowania placówki, aby zdobyæ brakuj±c± kwotê Towarzystwo prowadzi liczne zbiórki, zabiega równie¿ o ¶rodki z 1,5% podatku. Ka¿dego roku z hospicyjnej pomocy korzysta blisko 500 chorych na oddziale stacjonarnym (ul. Fatimska 17) oraz 500 w opiece domowej. Informacje o formach pomocy ¶wiadczonej w Hospicjum ¶w. £azarz mo¿na uzyskaæ na stronie www.hospicjum.krakow.pl lub dzwoni±c tel. 12 641 46 59. Tylko dziêki zaanga¿owaniu ka¿dego z nas, Pola Nadziei mog± trwaæ i nie¶æ nadziejê chorym, ¿e nie pozostan± bez potrzebnej im pomocy. Zwracamy siê z serdeczn± pro¶b± o w³±czenie siê w ¿onkilow± akcjê i pomoc Hospicjum ¶w. £azarza. Zapewnienie opieki umieraj±cym to nasza wspólna troska. Pola Nadziei – historia
¯onkile - s± miêdzynarodowym symbolem nadziei. Przypominaj± nam o ludziach cierpi±cych, oczekuj±cych naszej pomocy i opieki w trudnym okresie odchodzenia z tego ¶wiata. Wiosn±, kiedy kwitn± - zbieramy fundusze dla Hospicjum. Za ka¿dy datek ofiarodawca otrzymuje ¿onkilow± pami±tkê. Inicjatorem kampanii by³a w 1998 roku brytyjska organizacja Marie Curie Cancer Care, a g³ównym sponsorem Pól Nadziei od pocz±tku a¿ do dzi¶ jest firma BP Polska. Pierwsza polska akcja Pola Nadziei
Pierwsze ¿ó³te ¿onkile zosta³y posadzone w parkach i na rabatach Krakowa jesieni± 1997 roku. Hospicjum otrzyma³o w darze 350 000 cebulek od szkockiej organizacji Marie Curie Cancer Care z Edynburga, która na swoje 50-lecie postanowi³a wspomóc krakowskie Hospicjum poprzez przeszczepienie na polski grunt akcji zbierania funduszy – Pola Nadziei (Fields of Hope).
Pierwsza polska akcja Pola Nadziei by³a prowadzona wiosn± 1998 roku przez organizacjê Marie Curie Cancer Care i Urz±d Miasta Krakowa, Wojewodê Krakowskiego, BP Poland, Ambasadê Brytyjski±, Know How Fund, Krakowskie Forum Rozwoju oraz Towarzystwo Przyjació³ Chorych „Hospicjum ¶w. £azarza”. Wolontariusze Pól Nadziei
Akcja nasza ma wymiar spo³eczny. Dziêki zaanga¿owaniu wolontariuszy – osób w ró¿nym wieku – dzieci szkolnych oraz studentów i organizacji m³odzie¿owych, seniorów ro¶nie w spo³eczeñstwie ma³opolskim ¶wiadomo¶æ potrzeby niesienia bezinteresownej pomocy osobom chorym i cierpi±cym. W trakcie Pól Nadziei odbywaj± siê liczne kwesty, imprezy, organizowane s± konkursy. W akcjê rokrocznie zaanga¿owanych jest ponad 500 wolontariuszy.
+ + + Miejmy serca otwarte, przepe³nione wspó³czuciem i gotowo¶ci± ofiarowania cz±stki siebie innym. Historie osób, przecie¿ nie anonimowych, mieszkaj±cych za ¶cian± lub tu¿ za rogiem, a mo¿e nawet bardzo bliskich, których uda³o siê otoczyæ hospicyjn± opiek±, gdy ciê¿ka, nieuleczalna choroba sta³a siê czê¶ci± ich ¿ycia, ukazuj± sens trwania Hospicjum.
Jak mo¿esz pomóc chorym w Hospicjum ¶w. £azarza?
- z³ó¿ datek do hospicyjnej skarbonki - w czasie trwania akcji znajdziesz j± w wielu punktach miasta lub do wirtualnej puszki na www.hospicjum.krakow.pl/wirtualna-puszka
- na znak solidarno¶ci z chorymi przypnij ¿onkilow± broszkê,
- przeka¿ 1,5% swojego podatku, przekonaj do tego rodzinê i znajomych – nr KRS 0000048149,
- przeka¿ darowiznê na konto: 92 2490 0005 0000 4530 9034 8688,
- zorganizuj ¿onkilow± kwestê w firmie, szkole, instytucji lub podczas uroczysto¶ci rodzinnych,
- w³±cz siê jako wolontariusz w nasze akcje,
- je¿eli jeste¶ nauczycielem, wychowawc±, opiekunem dzieci i m³odzie¿y, naucz ich razem z nami pomagaæ potrzebuj±cym, nawi±¿ wspó³pracê z TPCh „Hospicjum im. ¶w. £azarza", za³ó¿ Klub Przyjació³ ¯onkila,
- podziel siê informacj± o naszej dzia³alno¶ci ze znajomymi i popro¶, aby tak¿e w³±czyli siê do akcji propagowania szczytnej idei.
Koordynator akcji: Renata Po³omska
Ruszy wyczekiwana modernizacja pomnika w Parku Lotników Polskich w przy Alei Jana Paw³a II w dzielnicy Czy¿yny w Krakowie. Zarz±d Zieleni Miejskiej zamierza og³osiæ przetarg na wykonanie przedsiêwziêcia i wybraæ wykonawcê prac w pierwszym kwartale tego roku. Koszty inwestycji, w ramach której przebudowane bêdzie tak¿e otoczenie okaza³ego obelisku, wyliczono na 1,4 mln z³.
O tym, ¿e wysoki na niemal 30 metrów Pomnik Lotników Polskich znajduj±cy siê w pó³nocnej czê¶ci parku w Czy¿ynach wymaga remontu, wiadomo od lat. Ju¿ w 2018 roku strzelisty monument zosta³ ogrodzony ta¶m± i zakazano wstêpu na ten teren, poniewa¿ obelisk by³ w z³ym stanie technicznym. Kolejno pomnik poddano bie¿±cym naprawom, ale po pewnym czasie problem wróci³. W marcu 2023 roku obszar ten znów wygrodzono, tym razem z uwagi na kiepski stan techniczny otoczenia pomnika.
Przeprowadzona kilka miesiêcy pó¼niej ekspertyza wykaza³a, ¿e pomnik nie zagra¿a przechodniom, ale wymaga modernizacji. Ostatecznie ogrodzenie usuniêto – w maju 2024 roku - monument wyczyszczono, a ZZM zleci³ przygotowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej dla remontu pomnika i jego otoczenia. Opracowanie to by³o gotowe w 2024 roku, ale w bud¿ecie Krakowa brakowa³o pieniêdzy na wykonanie tej inwestycji.
Koszt modernizacji pomnika wraz z jego otoczeniem oszacowano - na podstawie dokumentacji projektowej - na 1,4 min z³. Ostatecznie fundusze na niezbêdn± inwestycjê wpisano do bud¿etu Krakowa 2025. Przedsiêwziêcie jest pilne, st±d ZZM planuje og³osiæ przetarg i wybraæ wykonawcê tych prac najdalej do koñca marca tego roku.
W opracowanym projekcie budowlanym remontu pomnika uwzglêdniono tak¿e poprawê dostêpno¶ci dla osób z niepe³nosprawno¶ciami. Przebudowane zostan± schody oraz powstanie nowy podjazd. Wszystkie te prace bêd± prowadzone przy zachowaniu pierwotnych walorów estetycznych oraz utrzymaniu walorów architektonicznych ca³ego pomnika osadzonego w zabytkowej przestrzeni reliktowo zachowanego fortu Twierdzy Kraków (fortu nr XV „Pszorna”).
Wysoki na 27 metrów Pomnik Lotników Polskich to dzie³o Bronis³awa Chromego. Monument zbudowany z ¿elbetonu, aluminium i br±zu, przedstawia or³a z rozpostartymi skrzyd³ami, nios±cego w dziobie z³oty wieniec laurowy i unosz±cego siê nad p³omieniami; bry³a obelisku jest posadowiona na bia³o-czerwonej szachownicy. Pomnik, bêd±cy ho³dem dla polskich lotników poleg³ych podczas II wojny ¶wiatowej ods³oniêto w 1989 roku.
(mp)
19 lutego br. Wydzia³ Architektury i Urbanistyki UMK wyda³ decyzjê stwierdzaj±c± wyga¶niêcie pozwolenia na budowê dla inwestycji na os. Teatralnym 19. Wed³ug Urzêdu Miasta Krakowa prace budowlane na tym terenie zosta³y przerwane na d³u¿ej ni¿ trzy lata, co zgodnie z przepisami, zobowi±zuje organ do wydania takiego rozstrzygniêcia. Decyzja nie jest jednak jeszcze ostateczna, wiêc nie zatrzymuje prac budowlanych. Inwestor mo¿e odwo³aæ siê do wojewody ma³opolskiego, a w razie niekorzystnego rozstrzygniêcia, bêdzie móg³ z³o¿yæ skargê do Wojewódzkiego S±du Administracyjnego.
Sprawa dotycz±ca inwestycji na os. Teatralnym 19 toczy siê od wielu lat na ró¿nych poziomach administracji publicznej i s±downiczej. Wszystko zaczê³o siê od wydanego przez prezydenta Krakowa w 2007 roku pozwolenia na budowê dla zamierzenia pod nazw±: „Rozbudowa i nadbudowa istniej±cego budynku handlowo-us³ugowo-biurowego na cele mieszkalne z funkcj± us³ugow± w parterze czê¶ci dobudowanej, zmiana sposobu u¿ytkowania pomieszczeñ wymiennikowni na gara¿ podziemny dla 30 samochodów oraz wewnêtrzne instalacje; wod.-kan., elektryczna, c.o., i wentylacja mechaniczna”. Na tym terenie nie obowi±zywa³ wtedy plan miejscowy.
Ze wzglêdu na przerwanie prac na okres d³u¿szy ni¿ trzy lata, w 2018 roku prezydent Krakowa stwierdzi³ wyga¶niêcie decyzji pozwolenia na budowê, a nastêpnie to rozstrzygniêcie zosta³o utrzymane w mocy przez organ II instancji, czyli wojewodê ma³opolskiego. Inwestor wniós³ skargê do Wojewódzkiego S±du Administracyjnego na decyzjê wojewody, któr± to s±d oddali³. To jednak nie zakoñczy³o sprawy, bo w 2022 roku Naczelny S±d Administracyjny w Warszawie uchyli³ wszystkie wcze¶niejsze orzeczenia, co oznacza³o, ¿e decyzja pozwolenia na budowê z 2007 roku zosta³a przywrócona do obiegu prawnego.
Warto podkre¶liæ, ¿e organ administracji publicznej, który wyda³ decyzjê w pierwszej instancji, stwierdza jej wyga¶niêcie, je¿eli decyzja sta³a siê bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wyga¶niêcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy le¿y to w interesie spo³ecznym lub w interesie strony. Po analizie ca³ego materia³u dowodowego w sprawie inwestycji na os. Teatralnym 19 stwierdzono przerwê w wykonywaniu robót budowlanych d³u¿sz± ni¿ trzy lata.
Dodajmy, ¿e obecnie na terenie inwestycji obowi±zuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru „Centrum Nowej Huty II – czê¶æ D”. Teoretycznie, w przypadku gdy pozwolenie na budowê zostanie ostatecznie wyeliminowane z obrotu prawnego, inwestor, aby dokoñczyæ rozpoczêt± budowê, bêdzie musia³ uzyskaæ now± decyzjê i przed³o¿yæ projekt budowlany opracowany zgodnie z ustaleniami obowi±zuj±cego planu.
(red)
Od poniedzia³ku, 24 lutego, zamkniêta zosta³a dotychczasowa droga dojazdowa do cmentarza komunalnego w Grêba³owie. Ma to zwi±zek z kontynuacj± robót przy rozbudowie ul. Kocmyrzowskiej – informuje Zarz±d Inwestycji Miejskich w Krakowie. W zwi±zku z zamkniêciem dotychczasowej drogi dojazdowej udostêpniony zosta³ nowy dojazd do cmentarza. Znajduje siê on powy¿ej przebudowywanej obecnie pêtli „Wzgórza Krzes³awickie”. Przy nowej ulicy bêd± chodniki dla pieszych, z których bêdzie mo¿na korzystaæ, aby doj¶æ do nekropolii. Nowy dojazd i doj¶cie do cmentarza powy¿ej pêtli to rozwi±zanie docelowe, które bêdzie funkcjonowaæ równie¿ po zakoñczeniu rozbudowy ul. Kocmyrzowskiej.
(f)
Nowa Huta na fali! Kolejne spotkanie przedsiêbiorców przed nami! Pod has³ami: „Relacje. Biznes. Komunikacja” mali i ¶redni przedsiêbiorcy z Nowej Huty ju¿ po raz 21 spotkaj± siê, aby wspólnie tworzyæ lepsz± przysz³o¶æ dla naszej dzielnicy. Nie musisz prowadziæ swojej firmy w samotno¶ci! Nasze spotkania to wyj±tkowa okazja, by zyskiwaæ nowe kontakty biznesowe, wymieniaæ do¶wiadczenia, inspirowaæ siê do nowych dzia³añ oraz pos³uchaæ biznesowej prelekcji. Do³±cz do nas!
Je¶li tak jak my jeste¶ przedsiêbiorc± z otwart± g³ow± i widzisz warto¶æ w budowaniu spo³eczno¶ci przedsiêbiorców, zapraszamy na nasze spotkania. Najbli¿sze odbêdzie siê 27 lutego o godz. 18.00 na os. Piastów 21B w Noma Art Studio Beauty. Nie przegap tej wyj±tkowej okazji, by do³±czyæ do spo³eczno¶ci, która wspiera, inspiruje i pomaga w rozwoju biznesu. Razem mo¿emy wiêcej!
(f)
W ¶rodê 12 lutego w O¶rodku Kultury Norwida na os. Górali 5 odby³a siê premiera drugiego numeru czasopisma „Zgniatacz – nowohuckie studia naukowe”. Spotkanie, które zgromadzi³o liczn± publiczno¶æ mia³o charakter szczególny, gdy¿ rozpoczêto je wrêczeniem przez wiceprezydenta Krakowa £ukasza Sêka odznaczeñ Honoris Gratia dla dwóch nowohucian: Antoniego £apajerskiego i Wojciecha Paduchowskiego.
Antoni £apajerski to nowohucki fotograf i dokumentalista, w szczególno¶ci zabytkowych kapliczek i dawnej drewnianej zabudowy mieszkaniowej na terenie Nowej Huty (danych wsi Mogi³a, Bieñczyce czy Krzes³awice). Wojciech Paduchowski, to autor artyku³ów naukowych i popularnonaukowych z zakresu historii Polski i powszechnej XIX i XX w. Wojciech Paduchowski jest cz³onkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Towarzystwa Mi³o¶ników Historii i Zabytków Krakowa oraz prezesem Stowarzyszenia Filmowego „Trzeci Tor”. Opublikowa³ m.in. ksi±¿kê "Nowa Huta nieznana i tajna. Obraz miasta w materia³ach Urzêdu Bezpieczeñstwa Publicznego i Milicji Obywatelskiej (1949–1956)". Jest tak¿e redaktorem naczelnym nowohuckich studiów naukowych, czyli "Zgniatacza".
- Panowie Antoni £apajerski i dr Wojciech Paduchowski to niezwykli popularyzatorzy historii Nowej Huty oraz stra¿nicy jej dziedzictwa. Dlatego bardzo siê cieszê, ¿e mog³em wrêczyæ im w imieniu prezydenta Aleksandra Miszalskiego odznaczenia Honoris Gratia. Dziêkujemy za Wasze dzia³ania! – powiedzia³ wiceprezydent Krakowa £ukasz Sêk
Po uroczysto¶ci wrêczenia prezydenckich odznaczeñ rozpoczê³a siê druga czê¶æ spotkania, czyli prezentacja nowego numeru „Zgniatacza”. Pierwsze, zesz³oroczne wydanie by³o refleksj± nad Now± Hut± jako Pomnikiem Historii. Drugi numer po¶wiêcony zosta³ tematowi dziedzictwa przemys³owego. Tym razem periodyk opisuje zarówno materialne, jak i niematerialne aspekty przemys³owego dziedzictwa tej unikalnej dzielnicy. I tego w³a¶nie dotyczy³a dyskusja, w której udzia³ wziêli: dr Jaros³aw Kla¶, dyrektor O¶rodka Kultury Norwida oraz autorzy publikacji w "Zgniataczu": dr in¿. arch. kraj. Agata Walczak, urbanistka, dr Agnieszka Konior i filozof Oskar Lange.
Drugi numer „Zgniatacza” otwiera wprowadzenie dr. Artur Paszko, który wyja¶nia zawi³o¶ci terminologiczne dotycz±ce pojêcia dziedzictwa przemys³owego. W recenzowanej czê¶ci numeru, zawieraj±cej artyku³y i rozprawy, znale¼æ mo¿na cztery teksty. Oskar Lange na gruncie filozoficznym opisuje dzieje Nowej Huty wychodz±c od jej pocz±tków a¿ do wspó³czesno¶ci przy pomocy kategorii budowania. Agata Walczak charakteryzuje architekturê i urbanistykê przemys³ow± nowohuckiego kombinatu. Propozycjê zarz±dzania dziedzictwem Nowej Huty za pomoc± Nowohuckiego Szlaku Dziedzictwa Przemys³owego prezentuje Agnieszka Konior, która przywo³uje tak¿e koncepcje innych szlaków dziedzictwa przemys³owego. Z kolei Weronika Pokojska przedstawia przypadek Wolfsburga - niemieckiego miasta, które czerpie ze swojego dziedzictwa przemys³owego.
Numer zamyka Pro memoria autorstwa Adam Gliksman po¶wiêcone o. Korneliuszowi Jackiewiczowi OCist - nietuzinkowej postaci, budowniczemu Nowej Huty, junakowi i mogilskiemu mnichowi, który zmar³ w 2023 r.
- W biografii czytelnicy znajd± kilka nieznanych do tej pory w±tków ¿ycia tego wybitnego cystersa. Mia³em przyjemno¶æ przez wiele lat cieszyæ siê przyja¼ni± z o. Korneliuszem, wiêc dziêkujê Redakcji, ¿e mia³em mo¿liwo¶æ tym tekstem go po¿egnaæ – powiedzia³ nam Adam Gliksman.
W numerze znale¼æ mo¿na tak¿e bibliografiê nowohuck± zestawiaj±ca 67 publikacji naukowych po¶wiêconych Nowej Hucie opublikowanych w 2023 r.
Wydawc± „Zgniatacza” jest O¶rodek Kultury Norwida, a partnerami czasopisma Dzielnica XVIII Nowa Huta oraz Kraków – Nowa Huta Przysz³o¶ci SA.
(f)
Moda na neony nie przemija, zw³aszcza w Nowej Hucie. Zarz±d Budynków Komunalnych zakoñczy³ w³a¶nie renowacjê neonu „Jubilatka” na budynku przy os. Teatralnym 11. W pi±tek, 7 lutego, o godz. 18.00 nast±pi³a jego oficjalna prezentacja po³±czona z dyskusj±.
Renowacja objê³a tak¿e s±siedni napis „Restauracja”. Korpusy liter obu neonów trafi³y do warsztatu, gdzie przesz³y naprawê, w tym m.in. czyszczenie, prostowanie i malowanie. Szyld „Jubilatka” zosta³ wyposa¿ony w rurki neonowe, dziêki którym za¶wieci. Prace przeprowadzono w uzgodnieniu z Miejskim Konserwatorem Zabytków.
„Jubilatka” do³±czy³a do neonu „Ludwik” z os. Kazimierzowskiego 11, który równie¿ zosta³ w ostatnich latach wyremontowany, oraz do zrekonstruowanych neonów restauracji „Stylowa”.
(f)
Polacy w ci±gu minionych dwóch stuleci zmagali siê z bezwzglêdnie egzekwowan± antynarodow±, ale te¿ antyreligijn± cenzur± stosowan± wobec nas przez obcych (zaborców, komunistów). Niewiele jednak powsta³o na ten temat ksi±¿ek, a to jest pierwsze ca³o¶ciowe opracowanie. Czy¿by sam temat cenzury by³ zawsze niewygodny i cenzurowany? – pyta autor niniejszej ksi±¿ki, Jakub Maciejewski. Ten ceniony publicysta i historyk m³odego pokolenia z niema³ym temperamentem kre¶li dzieje cenzury od jej zarania, nie tylko w Polsce. Siêga nawet do staro¿ytno¶ci, nastêpnie obala parê mitów zwi±zanych ze ¶redniowieczem lub renesansem, t³umaczy ró¿nicê pomiêdzy cenzur± ko¶cieln± a ¶wieck±. ¦ledz±c tekst ksi±¿ki, zauwa¿amy, i¿ rozwój publikatorów od XIX wieku wi±za³ siê jakby „automatycznie” z rozwojem i udoskonalaniem cenzury. Rzecz jasna autor najwiêcej miejsca po¶wiêca swojemu krajowi.
Przywo³uje liczne, przewa¿nie bulwersuj±ce przyk³ady stosowania cenzury. Pokazuje, na czyjej s³u¿bie ona sta³a i stoi. Daje do r±k czytelnika swoisty klucz do rozumienia jej wspó³czesnych narzêdzi i metod dzia³ania na niespotykan± dot±d skalê – poprzez proste stosowanie algorytmów w mediach spo³eczno¶ciowych. Autor zastanawia siê przy okazji nad problemem, gdzie przebiega granica pomiêdzy swobod± wypowiedzi a jej anarchi±, pomiêdzy wolno¶ci± s³owa a jej nadu¿ywaniem, pomiêdzy ubogacaniem debaty publicznej a jej zuba¿aniem czy wrêcz prymitywizacj±.
„Czytelnik zmierzy siê z faktami i konkretami – pisze Jakub Maciejewski – ale na poszczególne dramaty dokonamy wspólnego i pog³êbionego spojrzenia niczym przez szk³o powiêkszaj±ce. Wszystko po to, by ukazaæ cenzurê w ca³ej jej ‘okaza³o¶ci’ – ³±cznie z upokarzaniem autora, czytelnika, a wreszcie samego cenzora”.
S³usznie zauwa¿a Maciejewski, ¿e cenzor dalece ingeruj±cy w tre¶æ utworu staje siê jego fa³szywym wspó³autorem, odbiegaj±c w swych pomys³ach i rozwi±zaniach od orygina³u. Ten problem nie znikn±³, w formie mniej lub bardziej ukrytej istnieje po dzi¶ dzieñ. „Historia cenzury” Jakuba Maciejewskiego, któr± ¶wietnie siê czyta, dostarcza wiele materia³u do refleksji poprzez porównanie tego, co by³o dawniej, z tym, co dzieje siê obecnie. Sk³ania te¿ do zerwania z bezkrytycznym przyjmowaniem tre¶ci pojawiaj±cych siê szczególnie w mediach elektronicznych.
Jakub Maciejewski, Historia cenzury. Od staro¿ytno¶ci do XXI wieku, Wydawnictwo Bia³y Kruk, Kraków 2024, stron 304.
(red)
Zlin-42M - nowy eksponat w Muzeum Lotnictwa Polskiego
Zbiory Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie wzbogaci³y siê o kolejny cenny eksponat: samolot Zlin Z-42M o numerze seryjnym 0119 i znakach rejestracyjnych SP-GHD, wyprodukowany w 1977 roku. Ten wyj±tkowy dwumiejscowy dolnop³at, opracowany w zak³adach Moravan Otrokovice w Czechach (dawniej Czechos³owacji), przez wiele lat pe³ni³ s³u¿bê w Aeroklubie Mieleckim, a wcze¶niej w o¶rodku „Agrolot” Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Dziêki solidnej konstrukcji i niezawodno¶ci samoloty Zlin Z-42M by³y jednymi z najpopularniejszych statków powietrznych wykorzystywanych w polskich aeroklubach do szkolenia pilotów na poziomie podstawowym i ¶rednio zaawansowanym, a tak¿e do nauki podstawowej akrobacji lotniczej. Pierwszy prototyp oblatano 17 pa¼dziernika 1967 roku. Wkrótce rozpoczê³a siê produkcja seryjna, a maszyna szybko zdoby³a popularno¶æ w aeroklubach wielu krajów, w tym Polski.
Samolot Zlin Z-42M wyró¿nia siê metalow± konstrukcj± z kryt± kabin± dla pilota i instruktora, siedz±cych obok siebie, silnikiem Avia M137AZ i ¶mig³em samoprzestawialnym V-503a, maksymaln± prêdko¶ci± 223 km/h oraz zasiêgiem do 530 km i rozpiêto¶ci± skrzyde³ wynosz±c± 9,11 metra.
W Polsce u¿ytkowano oko³o 150 egzemplarzy Zlin Z-42, co stanowi³o 20% ca³ej ¶wiatowej produkcji. Pozyskany egzemplarz SP-GHD wzbogaca dotychczasow± kolekcjê samolotów aeroklubowych i maszyn marki Zlin prezentowanych w Muzeum Lotnictwa Polskiego. Wcze¶niej w zbiorach znajdowa³y siê ju¿ Zlin Z-26 oraz Z-50, co czyni ekspozycjê kompletnym przegl±dem historii u¿ytkowania tej czechos³owackiej marki w Polsce.
Samolot mo¿na podziwiaæ od 28 stycznia w sali wystawienniczej gmachu g³ównego Muzeum.
(f)
Ten serwis u¿ywa cookies i podobnych technologii (brak zmiany ustawienia przegl±darki oznacza zgodê na to)Prezentowane na stronie internetowej informacje stanowi± tylko czê¶æ materia³ów, które w ca³o¶ci znale¼æ mo¿na w wersji drukowanej "G³osu - Tygodnika Nowohuckiego".
