Minął drugi rok działalności Oddziału Muzeum Historycznego Miasta Krakowa na os. Słonecznym 16 „Dzieje Nowej Huty”
Dodane przez Administrator dnia 04/05/2007 11:09:49
W latach 90. ubiegłego wieku Nowa Huta z „kwitnącej” dzielnicy przemysłowej stawała się miejscem coraz bardziej opuszczonym i zaniedbanym. Wysokie bezrobocie, zaawansowany wiek mieszkańców tzw. „starej” Nowej Huty oraz brak właściwej reakcji ze strony władz miasta doprowadziły do zapaści ekonomicznej. Jeszcze u schyłku lat dziewięćdziesiątych opinie wyważone ścierały się z sądami podszytymi czy inspirowanymi urazami ideologicznymi (często zdecydowanie negatywnymi), jak i apologetycznymi. Dobrą tego ilustracją, były dwie sesje naukowe poświęcone Nowej Hucie, z których pierwsza została zorganizowana w marcu 1997 r. przez Krakowskie Forum Rozwoju, a druga w kwietniu roku następnego przez Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.
Treść rozszerzona
Dzięki przychylności Prezydenta Krakowa, Rady Miasta oraz działalności nowohuckich radnych życzliwie patrzących na rodzące się na terenie dzielnicy inicjatywy społeczne, takie jak: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Nowej Huty, Forum dla Nowej Huty oraz programu „Feniks”, w 2004 r. podjęto decyzję o przyznaniu Muzeum Historycznemu Miasta Krakowa lokalu z zasobu gminnego na os. Słonecznym 16. Lokal ten stał się siedzibą nowego Oddziału Muzeum „Dzieje Nowej Huty”.
- Dzięki przyznanym środkom finansowym, Muzeum powołało Pracownię dokumentacji dziedzictwa historycznego i kulturowego Nowej Huty, która od podstaw rozpoczęła pracę nad stworzeniem nowohuckiego Oddziału Muzeum. W przyznanym lokalu przeprowadzono generalny remont, przygotowano i wykonano projekt nowoczesnej aranżacji plastycznej, wyposażając go w nowoczesny sprzęt audiowizualny oraz ekspozycyjny – opowiada kierownik i kustosz nowohuckiego oddziału Leszek J. Sibila.
Oddział „Dzieje Nowej Huty” został uroczyście otwarty 26 kwietnia 2005 r. przez prezydenta Miasta Krakowa prof. Jacka Majchrowskiego. Równocześnie z pracami adaptacyjnymi przygotowano program działalności naukowej w formule muzeum rozproszonego dostępnego w wydawnictwie Nowa Huta, przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego, T. 2 „Biblioteki Krzysztoforskiej” pod red. J. Salwińskiego i L. Sibili (promocja w czerwcu 2005) oraz program oświatowy i edukacyjny.
Historia i zabytki Nowej Huty
- W Oddziale zrealizowano wystawy czasowe związane z historią i zabytkami Nowej Huty: W pełnym kadrze. Nowa Huta w fotografii Henryka Hermanowicza była pierwszą wystawą fotograficzną, wybitnego polskiego fotografa, ukazującą dzieje Nowej Huty od l. 50. do początku l. 70. XX w. Wystawą tą zainaugurowano działalność Oddziału (kwiecień – sierpień 2005). Kolejna wystawa nosząca tytuł Dziedzictwo kulturowe i historyczne Nowej Huty była ekspozycją dzieł sztuki sakralnej z nowohuckich świątyń w Mistrzejowicach, Ruszczy, Pleszowie i Krzesławicach. Pokazano ją w ramach Nocy Muzeów (maj 2005). W ubiegłorocznej edycji Nocy Muzeów prezentowano z kolei archiwalne Kroniki z Nową Hutą w tle oraz filmy Jerzego Ridana. Kolejne zrealizowana wystawa U progu wolności. Nowa Huta w latach 1980 – 1989 zorganizowana została z okazji 25 rocznicy powstania NSZZ „Solidarność”. Na wystawie zaprezentowano m. in.: materiały fotograficzne, dokumenty, pamiątki, obrazy i grafiki związane z nowohucką „Solidarnością”, stanem wojennym i jego tragicznymi ofiarami; pamiątki z pielgrzymek Papieża Jana Pawła II do Nowej Huty (1979, 1983); z działalności ks. K. Jancarza w Mistrzejowicach oraz po raz pierwszy materiały operacyjne MO i SB z próby wysadzenia pomnika Lenina w 1979 r. ze zbiorów krakowskiego IPN (wrzesień 2005 – styczeń 2006). I wreszcie wystawa Nowa Huta – architektura i twórcy „miasta idealnego”. Niezrealizowane projekty, na której prezentowane były na niej m. in.: fotografie makiet i projektów „miasta idealnego”, fotografie architektów i urbanistów, którzy stworzyli jedną z najciekawszych i najdojrzalszych koncepcji urbanistycznych l. 50. XX w. w tej części Europy. Wystawę uzupełniały materiały archiwalne, dokumenty dotyczące „budowniczych Nowej Huty” oraz socrealistyczne obrazy i grafiki ( luty - maj 2006).
Każdej z wystaw towarzyszył bogato ilustrowany katalog – mówi Leszek J. Sybila, który był kuratorem i autorem scenariuszy wszystkich wymienionych ekspozycji.
Przypomniane dziedzictwo
Chcąc uciec przed funkcjonującym stereotypem i „zaszufladkowaniem” Nowej Huty jako czołowej inwestycji polskiego socrealizmu 11 lipca 2006 r. otwarto pierwszą wystawę z cyklu wystaw historycznych Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty, poświęconą Kościelnikom, które będą prezentować dziedzictwo historyczne i kulturowe miejscowości włączonych do tej dzielnicy Krakowa. Kolejną, przygotowywaną w tym roku (wrzesień b.r.) będzie wystawa poświęcona dziejom i historii Pleszowa (kurator mgr Maria Lempart).
Obecnie, od 1 lutego b.r., nowohucki oddział prezentuje wystawę: Nowohucki design. Historia wnętrz i ich twórcy w latach 1949-1959 poświęconą historii wnętrz publicznych i mieszkalnych oraz ich twórcom projektującym najciekawsze nowohuckie wnętrza m. in.: Centrum Administracyjne huty, Lokale użytkowe na Placu Centralnym i Alei Róż, kina „Świt” i „Światowid”, Teatr Ludowy i in.
Szeroka działalność oświatowa i edukacyjna jaka prowadzona jest w Oddziale w znaczący sposób przyczynia się do upowszechniania wiedzy o historii i zabytkach tej dzielnicy poprzez organizowane lekcje, prelekcje, akcje oświatowe oraz przygotowane przez Muzeum wydawnictwo multimedialne Nowa Huta – muzeum rozproszone.
W swojej ofercie edukacyjnej Muzeum organizuje cieszące się dużą popularnością warsztaty edukacyjne: piesze i autokarowe, po najciekawszych bądź zapomnianych zakątkach Nowej Huty. Pracownicy Oddziału zasiadają w jury konkursów organizowanych przez Radę Miasta Krakowa i nowohuckie placówki kulturalne m. in.: Nowa Huta – na fundamencie Krzyża. Historia Kościoła, parafii i duszpasterzy (zarówno jego ubiegłoroczna jak i tegoroczna edycja zorganizowana została w siedzibie Oddziału) oraz w konkursie Od Wandy do Sendzimira.
- Dostrzegając znaczenie naszego Oddziału w dziele ochrony dziedzictwa historycznego i kulturowego tego regionu Krakowa, jako pracownicy Muzeum uczestniczymy w organizowanych sesjach naukowych m.in.: II Ogólnopolskim Forum Koordynatorów Greenways i Ekomuzeów (lipiec 2005), międzynarodowej sesji naukowej zorganizowanej wspólnie z Konsulatem Generalnym Republiki Austrii „Nowa Huta a problemy miast przemysłowych” (listopad 2005) – mówi kustosz Sibila.
Zbiorów coraz więcej
Nowohuckie muzeum w swojej kolekcji gromadzi fotografie, archiwalia, przedmioty materialne oraz eksponaty związane z dziejami Nowej Huty. Po blisko rocznej działalności Oddziału jego kolekcja wzbogaciła się dzięki zakupom, darom i przekazom o m. in.: 560 fotografii Stanisława Gawlińskiego z l. 1958 – 1982, ponad 300 fotografii Wojciecha Łozińskiego z l. 1950 – 1956; archiwum Marty i Janusza Ingardenów; dziesiątki dokumentów, fotografii, książek, druków ulotnych, plakatów, znaczków i pamiątkowych plakietek związanych z NSZZ „Solidarność” z l. 1980 – 1989 oraz przedmiotów materialnych związanych z działalnością kombinatu metalurgicznego.
Równie ważnym elementem w działalności Oddziału są prowadzone prace badawcze i dokumentacyjne. Pracownicy Oddziału zajmują się m. in.: dziejami i historią architektury i urbanistyki „starej” części Nowej Huty wraz z Placem Centralnym, najstarszymi obiektami (zabytkami techniki) na terenie kombinatu metalurgicznego a także obiektami i zespołami zabytkowymi (sprzed 1949 r.) m.in.: dworami w Krzesławicach, Branicach, Ruszczy, Łuczanowicach; pałacami w Pleszowie, Kościelnikach; kościołami w Mogile, Pleszowie, Ruszczy, Górce Kościelnickiej oraz fortami w Czyżynach i Mistrzejowicach.
- O tym, że działalność wystawiennicza i edukacyjna prowadzona w nowohuckim Oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa cieszy się uznaniem świadczą nie tylko przychylne relacje w mediach, ale też liczba zwiedzających, która przekroczyła w 2005 roku 10 tysięcy, a w roku 2006 sięgnęła liczby ponad 9 tysięcy z czego ¼ stanowili coraz liczniej przybywający turyści zagraniczni. W I kwartale b.r. liczba zwiedzających przekroczyła już 3 tysiące – podkreśla z dumą Leszek J. Sibila.
Jan L. FRANCZYK