O nowohuckim sporcie słów kilka z Piotrem Kapustą z Muzeum Historycznego Miasta Krakowa – Dzieje Nowej Huty – Nie tylko Pazdan
Dodane przez Administrator dnia 08/07/2016 11:20:34
- W ostatnich dniach, w związku z piłkarskim szaleństwem Mistrzostw Europy, głośno jest w Nowej Hucie przede wszystkim o piłce nożnej i piłkarzu Michale Pazdanie. Pazdan urodził się w os. Dywizjonu 303, ukończył XII LO i karierę rozpoczął w Hutniku. Ale Nowa Huta stawiała też w przeszłości na inne dyscypliny sportowe. Co sprawiło, że w Nowej Hucie rozwinął się sport?
- Na terenach dzisiejszej Nowej Huty sport był obecny jeszcze przed II wojną światową. W okresie międzywojennym istniały kluby takie jak Tęcza Bieńczyce, Wanda Mogiła czy założona w 1939 r. drużyna z Branic. Odbywały się zawody w lekkiej atletyce (bieg, skoki, rzuty), siatkówce i koszykówce, a w 1929 r. zorganizowano bieg na drodze z Bieńczyc do Czyżyn. Wszystkie te przedsięwzięcia łączyły się z działalnością Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej. Nawet podczas II wojny światowej rozgrywano mecze piłkarskie. W 1941 r., w Branicach miejscowi chłopcy wygrali 3:2 spotkanie z drużyną złożoną z niemieckich żandarmów, wartowników czy urzędników. W 1944 r. do podobnego wydarzenia doszło w miejscowości Wyciąże.
W 1949 r. rozpoczęto budowę Nowej Huty. Pod Kraków zaczęły przybywać tysiące młodych ludzi zatrudnionych przy jej powstawaniu. Jedną z rozrywek jaką oferowano mieszkańcom Nowej Huty był sport. Zaczęły powstawać Koła Sportowe i Zrzeszenia Sportowe jak „Budowlani” (1949), „Stal” (1950) czy „Zryw” (1953). Stwarzały one młodym ludziom możliwość rywalizacji w piłce nożnej, koszykówce czy siatkówce, a po kilku latach działalności przekształcały się w kluby sportowe takie jak „Hutnik”, „Wanda” i „Krakus”.
Zaczęło się od prawdziwie męskiego sportu - boksu - i meczów bokserskich w garażach wydziału samochodowego huty. Potem mieli swój sukces szczypiorniści, siatkarze i tenis stołowy…
Lata 50. i 60. XX wieku to okres, w którym w całej Polsce znana była nowohucka koszykarska drużyna „Sparty”. „Mściciele z Nowej Huty”, jak ich nazywano, mieli w składzie takich zawodników jak np. Jan Muszak, Ryszard Niemiec, Zdzisław Kassyk czy Andrzej Włodarczyk.
W latach PRL-u poszczególne sekcje „Hutnika” osiągały znaczące sukcesy krajowe. Mistrzami Polski w barwach nowohuckiego klubu byli zawodnicy seniorskich sekcji: bokserskiej (w 1964 i 1967), piłki ręcznej mężczyzn (1979, 1980 i 1981), siatkówki mężczyzn (1988 i 1989), sportów motorowych (1980, 1987, 1988, 1989). Puchar Polski do Nowej Huty przywozili bokserzy (1963), piłkarze ręczni (1978, 1983 i 1986) i siatkarze (1978, 1988 i 1990).
Jak z Nowej Huty, to oczywiście przede wszystkim z „Hutnika” lub z „Wandy”. Wtedy były to głośne polskie kluby, a dziś?
Przemiany polityczno-gospodarcze w Polsce, które nastąpiły po 1989 r. dotknęły również „Hutnika”. Klub sportowy do tej pory aż w 80 proc. był finansowany przez Hutę im. Lenina, która m.in. utrzymywała obiekty sportowe, zatrudniała na etatach zawodników, a także zlecała prace Zakładowi Remontowo-Usługowemu Hutnik, który funkcjonował w ramach klubu.
Niestety, lata 90. ubiegłego stulecia przyniosły kryzys „Hutnika”. Odchodzono wówczas od koncepcji klubu wielosekcyjnego na rzecz budowy silnej sekcji piłki nożnej. Piłkarze z Suchych Stawów występowali w tym czasie w I lidze, która była wówczas najwyższą klasą rozgrywkową. W sezonie 1995/96 zdobyli nawet brązowy medal mistrzostw Polski zajmując trzecie miejsce w lidze! Taki wynik uprawniał ich do występów w europejskich pucharach w kolejnym sezonie. Z tego powodu lato 1996 r. było w Nowej Hucie bardzo gorące. Wygrana podopiecznych trenera Jerzego Kasalika z zespołem Chazri Buzowna Baku 9:0 jest do dziś najwyższym w historii zwycięstwem polskiej drużyny w rozgrywkach europejskich; a na uwagę zasługuje fakt, że gola z rzutu karnego zdobył wtedy także bramkarz Sergiej Szypowski. Ogromnych emocji dostarczyły spotkania z Sigmą Ołomuniec oraz AS Monaco, w składzie którego znajdowali się przyszli mistrzowie świata i Europy w barwach reprezentacji Francji, np. bramkarz Fabien Barthez.
Drugim znanym klubem z Nowej Huty jest „Wanda”. Warto wspomnieć przede wszystkim sekcję żużlową z Tadeuszem Fijałkowskim oraz tenisa stołowego barw, której broniła Jolanta Szatko – zdobywczyni kilkudziesięciu medali mistrzostw Polski, brązowa medalistka mistrzostw Europy w Brnie w 1980 r.
Nie można zapominać o sekcji gimnastyki artystycznej „Krakusa”. Podopieczne słynnej trenerki Krystyny Georgiew występowały w zawodach krajowych i międzynarodowych. Jedną z nich była Teresa Folga, która na igrzyskach olimpijskich w Seulu w 1988 r. zajęła siódme miejsce w wieloboju indywidualnym oraz została wybrana miss tej olimpiady. Ponadto trzon zespoły stanowiły takie zawodniczki jak Renata Cieślak, Barbara Kasperczyk, Marta Lelowicz, Aleksandra Polczyk.
- Miała więc Nowa Huta swoich olimpijczyków…
Z nowohuckimi klubami związanych było wielu wspaniałych sportowców osiągających sukcesy nie tylko na poziomie krajowym, ale także międzynarodowym. Można tu wymienić mistrzów olimpijskich z 1974 w siatkówce (wystąpili tam siatkarze „Hutnika” Marek Karbarz i Bronisław Bebel) czy wicemistrzów z olimpiady w Barcelonie w 1992 r w piłce nożnej (zagrali Marek Koźmiński i Mirosław Waligóra oraz Marcin Jałocha, występujący w „Hutniku” w sezonie 2001/02). Szermierz Radosław Zawrotniak zdobył srebrny medal na igrzyskach w Pekinie, w 2008 r. Brązowymi medalistami olimpijskimi byli bokser Stanisław Dragan (Meksyk 1968), piłkarze ręczni Jan Gmyrek i Alfred Kałuziński (obaj Montreal 1976), czy kajakarz Stefan Kapłaniak (Rzym 1960).
Wśród medalistów mistrzostw świata i Europy byli związani z Nową Hutą bokser Lucjan Słowakiewicz, brązowy medalista ME w Berlinie, w 1965, siatkarz Jerzy Szymczyk (brąz na ME w Stambule, w 1967), wspomniany wyżej piłkarze ręczni: Alfred Kałuziński i jego kolega z reprezentacji Jerzy Garpiel (brąz MŚ w RFN, w 1982). Są w tej grupie wymieniona wcześniej tenisistka Jolanta Szatko (brąz ME w Brnie, 1980), piłkarz nożny Andrzej Iwan (brąz na MŚ w Hiszpanii, 1982) i siatkarz Wacław Golec (srebrny medal ME, 1983). W ostatnich latach dołączył do nich szczypiornista Sławomir Szmal (srebro na MS 2007, brąz na MŚ w 2009 i 2015). W zeszłym roku głośno było o zwycięstwie Rafała Sonika w słynnym Rajdzie Dakar.
* * *
Więcej o nowohuckim sporcie i sportowcach - na wystawie „Sport w Nowej Hucie”, przygotowywanej przez Piotra Kapustę, w nowohuckim oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa – Dzieje Nowej Huty, w osiedlu Słonecznym 16. Będzie ona opowiadać nie tylko o sukcesach sportowych, ale także o tym, w jaki sposób nowohucianie spędzali i spędzają swój czas wolny poprzez sport, jak wygląda sport szkolny w Nowej Hucie czy jakie są jego perspektywy na przyszłość. Wystawie będzie towarzyszył obszerny katalog. Otwarcie wystawy planowane jest w listopadzie br.
(k)
Drużyna piłkarska z Klubu Sportowego „Tęcza” w Bieńczycach. Lata okupacji. Zdjęcie pochodzi z albumu Adama Gryczyńskiego „Czas Zatrzymany 2”.