W os. Szklane Domy – Zabytkowy krzyż pod lipami
Dodane przez Administrator dnia 18/03/2016 18:07:44
W Nowej Hucie jest wiele krzyży. Napisano o nich w albumie wydanym z okazji XXX-lecia I Pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny „Nowa Huta Miasto Krzyża i Pracy”, pod redakcją: J. L. Franczyka, M. Lasoty i ks. J. Szczepaniaka. Spośród nich najbardziej znane są dwa: mogilski z XIV wieku i bieńczycki z 1960 r. Godny uwagi jest także ten, którego historia sięga końca XIX wieku - stojący pod lipami, nieopodal świątyni w os. Szklane Domy. Był i jest on przedmiotem zainteresowania nie tylko parafian ze Szklanych Domów.
W 1999 roku redakcja tygodnika Na Szklanych Domach otrzymała list od mieszkańców Bieńczyc, Marii Nowak i Władysława Bochenka, w którym napisali: „Zwracamy się z gorąca prośbą o zainteresowanie krzyżem, który był zalążkiem budowy kościoła w osiedlu Szklane Domy (…) na wzgórzu przy szerokiej kamiennej drodze stał drewniany krzyż. Tę drogę nazywano „kościelną”, gdyż prowadziła z Bieńczyc do mogilskiego klasztoru. Droga ta biegła pomiędzy polami mieszkańców Bieńczyc, a rozległymi obszarami ziemi należącymi do Ojców Cystersów. W 1932 roku mieszkańcy Bieńczyc w miejsce drewnianego krzyża ufundowali nowy krzyż, który został wykonany z lastryka, przez mieszkańca Bieńczyc – Karola Hajto. W 1945 roku po wkroczeniu Armii Czerwonej krzyż został w haniebny sposób sprofanowany – lewe ramię figury Chrystusa zostało odstrzelone przez sowieckiego żołnierza. Wizerunek Pana Jezusa został naprawiony przez obywatela Bieńczyc – Jana Fudałę. Następnie w kaplicy w Bieńczycach (obecnie w tym miejscu stoi „Arka Pana”) odprawiono nabożeństwo ekspiacyjne, które sprawował ks. Franciszek Kolasa z klasztoru w Mogile. Po latach… krzyż ten został zasłonięty przez tzw. „szwedzki blok”. Przesłonięty gałęziami sędziwych lip jest prawie niewidoczny, trudno go odszukać rodowitym osobom z Bieńczyc.” Autorzy listu prosili, abyśmy okazali większe zainteresowanie tym symbolem wiary. Do listu dołączono fotografię z 30-tych lat XX wieku, na której utrwalono stojących pod krzyżem mieszkańców Bieńczyc – Wincentego Krawczyka, Jana Biernacika (?) i Jana Ciepielę - wójta nazywanego burmistrzem Bieńczyc.
Dla licznych mieszkańców Nowej Huty los zabytkowego krzyża z os. Szklane Domy nigdy nie był obojętny. Pamiętano o wielu związanych z nim wydarzeniach parafialnych, o których obszernie napisał w swojej książce ojciec Niward Karsznia OCist – „Powstanie parafii i budowa kościoła Matki Bożej Częstochowskiej w Nowej Hucie”. Opiekowali się i nadal opiekują tym krzyżem zarówno Ojcowie Cystersi, jak i ludzie świeccy. Przez kilka ostatnich lat sprawują nad nim szczególną pieczę: ojciec Augustyn Spasowicz OCist, Zofia Głowacka i Danuta Chat. Ale ich dotychczasowe wysiłki były niewystarczające, z przyczyn od nich niezależnych. Choć krzyż remontowano w 2011 roku, był w złym stanie technicznym i musiał być pilnie odnowiony, zgodnie z wytycznymi konserwatora zabytków. W związku z tym rozpoczęto intensywne działania zmierzające do renowacji tego zabytku. Dodatkową mobilizacją było zalecenie roku duszpasterskiego 2014/2015, mówiące o troszczeniu się o parafialne krzyże. Problemem zainteresowała się Komisja Kultury i Odnowy Zabytków, w minionej VI kadencji (2011 – 2014 r.) Rady Dzielnicy XVIII Nowa Huta. Członkowie Komisji i Zarządu tej Rady podjęli odpowiednie działania zmierzające do opracowania programu renowacji krzyża. Poczynania zaakceptował, co było konieczne, konserwator zabytków. Konserwacja wszystkich elementów krzyża (postumentu, krzyża i pasyjki) rozpoczęła się w sierpniu i trwała do października 2015 r. Nadzorowali ją specjaliści z Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu. Do rozpoczęcia i zakończenia prac umożliwiających odnowienie krzyża w znacznym stopniu przyczynili się radni Dzielnicy XVIII, minionej i obecnej kadencji. Ze środków gminy, którymi dysponuje Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu odnowiono postument z piaskowca, lastrykowy krzyż i metalową pasyjkę oraz metalowe ogrodzenie. Wyremontowano także chodnik oraz murek z metalową tablicą zawierającą informacje dotyczące historii parafii pw. MBCz. Przycięto konary lip przy krzyżu. Ponadto, z ojcem Nikodemem Buczkiem OCist – administratorem parafii z os. Szklane Domy uzgodniono, że prace wokół krzyża będą kontynuowane. Ma być jeszcze wykonane i sfinansowane przez gminę podświetlenie tego zabytkowego krzyża.
W ubiegłą niedzielę, 13 marca br., historyczny, odrestaurowany krzyż na os. Szklane Domy został uroczyście poświęcony.
Anna Stabryła
