Nowohucki oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa podsumowuje pierwszy rok swojej działalności DZIEJE NOWEJ HUTY
Dodane przez Administrator dnia 27/04/2006 14:22:46
W latach 90. ubiegłego wieku Nowa Huta z kwitnącej dzielnicy przemysłowej stała się miejscem opuszczonym i zaniedbanym. Wysokie bezrobocie, zaawansowany wiek mieszkańców tzw. „starej” Nowej Huty oraz brak właściwej reakcji ze strony władz miasta doprowadziły do zapaści ekonomicznej. Jeszcze u schyłku lat dziewięćdziesiątych opinie wyważone ścierały się z sądami podszytymi czy inspirowanymi urazami ideologicznymi- zarówno zdecydowanie negatywnymi, jak i apologetycznymi. Dobrą tego ilustracją, były dwie sesje naukowe poświęcone Nowej Hucie, z których pierwsza została zorganizowana w marcu 1997 r. przez Krakowskie Forum Rozwoju, a druga w kwietniu roku następnego przez Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.
Treść rozszerzona
Dzięki przychylności Prezydenta Krakowa, Rady Miasta oraz działalności nowohuckich radnych podjęto decyzję o przyznaniu Muzeum Historycznemu Miasta Krakowa lokalu z zasobu gminnego na os. Słonecznym 16. Stał się on siedzibą nowego Oddziału Muzeum „Dzieje Nowej Huty”. Przyznane przez Miasto środki finansowe pozwoliły na powołanie Pracowni dokumentacji dziedzictwa historycznego i kulturowego Nowej Huty, która od podstaw rozpoczęła pracę nad stworzeniem nowego Oddziału Muzeum. W przyznanym lokalu przeprowadzono generalny remont, przygotowano i wykonano projekt nowoczesnej aranżacji plastycznej, wyposażając go w sprzęt audiowizualny oraz ekspozycyjny. Oddział został uroczyście otwarty 26 kwietnia 2005 r. przez prezydenta Krakowa prof. Jacka Majchrowskiego. Równocześnie z pracami adaptacyjnymi przygotowano program działalności naukowej w formule muzeum rozproszonego, który opisano w książce Nowa Huta, przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego, T. 2 „Biblioteki Krzysztoforskiej” pod red. Jacka Salwińskiego i Leszka Sibili. Przygotowano także program oświatowy i edukacyjny.
Czy po roku działalności można powiedzieć, że nowohucka placówka muzealna okazała się potrzebna - zarówno Nowej Hucie jak i staremu Krakowowi? Czy warto było otwierać nowohucki oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa? Czym „Dzieje Nowej Huty” mogą się pochwalić? Z tymi pytaniami zwracam się do Leszka J. Sibili, kierującego nowohuckim oddziałem.
+ Muzea najczęściej kojarzą nam się z wystawami. Jakie wystawy zrealizowaliście do tej pory?
- Leszek J. Sibila: W pierwszym roku naszej działalności zrealizowaliśmy kilka wystaw czasowych, związanych z historią i zabytkami Nowej Huty: W pełnym kadrze. Nowa Huta w fotografii Henryka Hermanowicza – była to wystawa fotograficzna, wybitnego polskiego fotografa, ukazująca Nową Hutę od lat 50. do początku lat 70. XX w. – inaugurująca działalność Oddziału (kwiecień – sierpień 2005). Wystawa ta prezentowana była również w Moskwie w ramach III Moskiewskiego Międzynarodowego Forum Muzealnego „Świat bez wojny 1945 – 2005” (październik – listopad 2005 r.). Kolejna ekspozycja to wystawa Dziedzictwo kulturowe i historyczne Nowej Huty, na której zaprezentowaliśmy dzieła sztuki sakralnej z nowohuckich świątyń w Mistrzejowicach, Ruszczy, Pleszowie i Krzesławicach w ramach Nocy Muzeów (maj 2005). Kolejna wystawa, nosząca tytuł U progu wolności. Nowa Huta w latach 1980 – 1989 została zorganizowana z okazji 25 rocznicy powstania NSZZ „Solidarność”. Na wystawie zaprezentowano m. in.: materiały fotograficzne, dokumenty, pamiątki, obrazy i grafiki związane z nowohucką „Solidarnością”, stanem wojennym i jego tragicznymi ofiarami; pamiątki z pielgrzymek Papieża Jana Pawła II do Nowej Huty (1979, 1983); z działalności ks. Kazimierza Jancarza w Mistrzejowicach oraz po raz pierwszy materiały operacyjne MO i SB z próby wysadzenia pomnika Lenina w 1979 r. ze zbiorów krakowskiego IPN (wrzesień 2005 – styczeń 2006). I ostatnia wystawa Nowa Huta – architektura i twórcy „miasta idealnego”. Niezrealizowane projekty, jest prezentacją m. in.: fotografii makiet i projektów „miasta idealnego” (już nieistniejących). Zostały pokazane fotografie architektów i urbanistów, którzy stworzyli jedną z najciekawszych i najdojrzalszych koncepcji urbanistycznych lat 50. XX w. w tej części Europy. Wystawę uzupełniają materiały archiwalne, dokumenty dotyczące „budowniczych Nowej Huty” oraz socrealistyczne obrazy i grafiki (wystawa otwarta została 1 lutego 2006). Każdej z wystaw towarzyszył bogato ilustrowany katalog.
+ Muzeum prowadzi również działalność oświatową i edukacyjną. Co proponujecie na przykład młodzieży?
- Nasza działalność oświatowa i edukacyjna w znaczący sposób przyczynia się do upowszechniania wiedzy o historii i zabytkach tej dzielnicy Krakowa poprzez organizowane lekcje, prelekcje, akcje oświatowe oraz przygotowane przez Muzeum wydawnictwo multimedialne Nowa Huta – muzeum rozproszone. W swojej ofercie edukacyjnej Muzeum organizuje cieszące się dużą popularnością warsztaty edukacyjne piesze i autokarowe po najciekawszych bądź zapomnianych zakątkach Nowej Huty. Pracownicy Oddziału zasiadają w jury konkursów organizowanych przez Radę Miasta Krakowa i nowohuckie placówki kulturalne m. in.: Nowa Huta – na fundamencie Krzyża. Historia Kościoła, parafii i duszpasterzy (finał tegorocznej edycja zorganizowany został w naszym Oddziale) oraz Od Wandy do Sendzimira. Jako pracownicy muzeum uczestniczymy w organizowanych sesjach naukowych, m.in. w II Ogólnopolskim Forum Koordynatorów Greenways i Ekomuzeów (lipiec 2005), czy w międzynarodowej sesji naukowej zorganizowanej wspólnie z Konsulatem Generalnym Republiki Austrii „Nowa Huta a problemy miast przemysłowych” (listopad 2005).
+ Muzeum to z jednej strony wystawy i działalność edukacyjna, ale z drugiej to także gromadzenie pamiątek, dokumentów…
- Oczywiście zajmujemy się także gromadzeniem fotografii, archiwaliów, przedmiotów materialnych oraz eksponatów związanych z dziejami Nowej Huty. Po blisko rocznej działalności Oddziału jego kolekcja wzbogaciła się dzięki zakupom, darom i przekazom m. in. o 530 fotografii Stanisława Gawlińskiego z lat 1958 – 1982, ponad 300 fotografii Wojciecha Łozińskiego z lat 1950 – 1956. Mamy też dziesiątki dokumentów, fotografii, książek, druków ulotnych, plakatów, znaczków i pamiątkowych plakietek związanych z NSZZ „Solidarność” z lat 1980 – 1989 oraz przedmiotów materialnych związanych z działalnością kombinatu metalurgicznego.
Równie ważnym elementem w działalności Oddziału jest prowadzenie pracy badawczej i dokumentacyjnej. Pracownicy oddziału zajmują się m. in. architekturą i urbanistyką „starej” części Nowej Huty wraz z Placem Centralnym, najstarszymi obiektami (zabytkami techniki) na terenie kombinatu metalurgicznego a także obiektami i zespołami zabytkowymi (sprzed 1949 r.) dworami w Krzesławicach, Branicach, Ruszczy, Łuczanowicach; pałacami w Pleszowie, Kościelnikach; kościołami w Mogile, Pleszowie, Ruszczy, Górce Kościelnickiej oraz fortami w Czyżynach i Mistrzejowicach.
O tym, że działalność wystawiennicza i edukacyjna prowadzona w Oddziale cieszy się uznaniem świadczą nie tylko przychylne relacje w mediach, ale też liczba zwiedzających, która przekroczyła 10 tysięcy z czego ¼ stanowią coraz liczniej przybywający turyści zagraniczni. Jestem przekonany, że powołanie Oddziału „Dzieje Nowej Huty” w sposób znaczący przyczynia do rozwoju i promocji tej części Krakowa.
+ Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał Jan L. Franczyk