KOLEJNY CYSTERSKI ROCZNIK
Dodane przez Administrator dnia 16/01/2014 19:15:15
Ukazał się kolejny, szósty już, cysterski rocznik naukowy „Cistercium Mater Nostra. Tradycja – Historia – Kultura”. Wydawane przez opactwo w Mogile naukowe czasopismo interesuje nie tylko zawodowych historyków, architektów, archeologów, historyków sztuki czy historyków Kościoła, ale stanowi nie lada gratkę dla wszystkich miłośników przeszłości ziem, na których wybudowano Nową Hutę. I trudno się temu dziwić, wszak mogilski klasztor stanowi jeden z najważniejszych elementów tożsamości tych terenów.
Wśród wielu artykułów pomieszczonych w najnowszym tomie, znaleźć można i takie, które zainteresują nie tylko specjalistów. Należy do nich na pewno tekst Jadwigi Odrobiny poświęcony gotyckiemu tryptykowi ze Szczodrowa, a znajdującemu się w mogilskim opactwie. Ta bezcenna nadstawa ołtarzowa z Matką Bożą i ze świętymi biskupami datowana jest na rok 1491, a w mogilskim klasztorze znalazła się w roku 1954, do którego trafiła ze zbiorów Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu. Pierwotnie tryptyk ten stanowił element wyposażenia kościoła parafialnego pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny i św. Andrzeja w dolnośląskim Szczodrowie (niem. Schollendorf). Jak zauważyła autorka, pomimo tego, że zabytek ten od blisko sześćdziesięciu lat znajduje się w murach mogilskiego klasztoru, z różnych względów pozostaje dotąd prawie zupełnie nierozpoznany.
Kolejnym artykułem, który może zainteresować nowohuckich czytelników jest tekst pracowników Instytutu Historii Architektury i Konserwacji Zabytków Politechniki Krakowskiej Anny Bojęś-Białasik i Jacka Czechowicza: „Dom opacki w Mogile. Nowe Badania”. Autorzy, opisując ten zabytek zauważają jednocześnie, że „klasztor mogilski jest jedynym – do tej pory rozpoznanym – obiektem cysterskim w Małopolsce, w którym prawdopodobnie od schyłku XIII w. – a być może od samego początku klasztoru – istniała niezależna, wydzielona ze ścisłej zabudowy claustrum siedziba opata”. W tekście wiele ciekawych informacji na temat architektury domu opackiego.
Interesującym, chociaż z innych względów (przede wszystkim społeczno-historycznych) jest również artykuł pracownika naukowego Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie Mateusza Wyżgi, zatytułowany „W sąsiedztwie. Ludzie z Mogiły w parafii Raciborowice w XVII-XVIII wieku”. Przyjmuje się, że parafia raciborowicka istnieje co najmniej od roku 1273, gdy książę Bolesław Wstydliwy wydał dokument, w którym zawarł informację, że wiele lat wcześniej dziedzic Racibor Raciborowic darował tę wieś kapitule katedralnej krakowskiej. Parafia przez stulecia leżała w sąsiedztwie dwóch parafii krakowskich (Ducha Świętego i św. Mikołaja za murami) oraz z parafiami wiejskimi: Zielonkami, Więcławicami, Luborzycą i Mogiłą. 23 października 1777 roku, za zgodą udzieloną przez oficjała sądu biskupiego, mogilskim cysters, o. Niward Dygasiewicz udzielił ślubu szlachcicowi Wincentemu Ścisłowskiemu z Miechowa i pannie Agnieszce Śliwińskiej z Zesławic. Świadkami tej uroczystości byli Antoni Łojowski, administrator folwarku w Bieńczycach i Józef Darski, pisarz z Miechowa. Uroczystość zaślubin, z zgodą plebana raciborowickiego, odbyła się w Mogile. Prawdopodobnie dlatego, że krewny panny młodej (zapewne jej ojciec) był administratorem należącej do cystersów osady Zesławice. Swój tekst autor kończy wnioskiem: „Mimo stosunków feudalnych osady podmiejskie, w tym parafie Raciborowice i Mogiła, pozostające w zasięgu aglomeracji krakowskiej, miały charakter otwarty. Ludność utrzymywała zażyłe wzajemne kontakty i wykazywała znaczną ruchliwość. Znamienne jest także rosnące zaangażowanie zewnętrzne zakonników mogilskich w drugiej połowie XVIII w., będące jednym z elementów postępującej w epoce nowożytnej zmiany w modelu funkcjonowania klasztorów mniszych”.
(f)
